Zygmunt Klein

Zygmunt Klein urodził się 24 sierpnia 1918 r. w Skórczu na terenie późniejszego powiatu starogardzkiego w województwie pomorskim. Dorastał w Koronowie koło Bydgoszczy. Ukończył szkołę powszechną i cztery klasy gimnazjum.

W wieku 18 lat zgłosił się ochotniczo do Wojska Polskiego. 2 listopada 1936 r. rozpoczął służbę w 4 Pułku Lotniczym w Toruniu. Po przejściu szkolenia rekruckiego, od 20 kwietnia 1937 r. był słuchaczem pułkowej Szkoły Podoficerskiej. 4 lipca 1937 r. został skierowany na kurs szybowcowy, a od 1 października 1937 r. uczył się latać w Eskadrze Treningowej 4 Pułku Lotniczego. Po jego pomyślnym ukończeniu, od 15 sierpnia 1938 r. szkolił się na pilota myśliwskiego w Szkole Pilotażu w Grudziądzu m.in. na samolotach PZL P.7. Po odbyciu obowiązkowej dwuletniej służby czynnej Klein zdecydował się pozostać w mundurze jeszcze trochę czasu i od 1 września 1938 r. służył jako kapral nadterminowy.

Po powrocie do Torunia, 16 listopada 1938 r. został przydzielony do 142 Eskadry Myśliwskiej w składzie III/4 Dywizjonu Myśliwskiego. Z tą jednostką, wyposażoną w myśliwce PZL P.11c, Klein wyruszył na wojnę. 30 sierpnia 1939 r. z Torunia odszedł na pobliskie polowe lotnisko Markowo. W czasie kampanii wrześniowej wykonał kilka lotów bojowych i odniósł jedno zwycięstwo powietrzne. 3 września 1939 r. wspólnie z sierż. pchor. Karolem Pniakiem, ppor. Stanisławem Skalskim i ppor. Pawłem Zenkerem brał udział w pościgu i ataku na niemiecki samolot rozpoznawczy Henschel 126. Na tzw. liście Bajana zaliczono je jako zestrzelenie pewne i podzielono pomiędzy Kleina, Pniaka, Skalskiego i Zenkera.

19 września na rozkaz dowódcy III/4 Dywizjonu Myśliwskiego Klein przekroczył granicę Rumunii. 23 listopada 1939 r. dotarł do Francji. Przez pewien czas miał przydział do Centrum Wyszkolenia Lotnictwa w Lyon-Bron. Został następnie wyznaczony do grupy mającej organizować się u boku Royal Air Force. 19 lutego 1940 r. przybył do Wielkiej Brytanii i został skierowany do Centrum Lotnictwa Polskiego w bazie RAF Eastchurch. Latem 1940 r. odbył przeszkolenie myśliwskie w jednostce wyszkolenia bojowego (prawdopodobnie 5 Operational Training Unit w Aston Down), po czym 6 sierpnia 1940 r. dostał przydział do wyposażonego w Spitfire'y I 234 Dywizjonu Myśliwskiego RAF (234 Squadron), stacjonującego w St Eval w Kornwalii. Już nazajutrz wystartował na swój pierwszy lot operacyjny - patrol. Kilka dni później z dywizjonem przeniósł się na lotnisko Middle Wallop, skąd brał regularny udział w walkach przeciwko Luftwaffe w rejonie południowego wybrzeża Anglii. Łącznie w czasie bitwy o Anglię wziął udział w 70 lub 71 lotach bojowych i operacyjnych, jako jeden z najaktywniejszych pod tym względem polskich pilotów.

15 sierpnia 1940 r. Klein został zestrzelony w walce z niemiecką wyprawą bombową w eskorcie Messerschmittów 109 i 110. W rejonie miasteczka Swanage podczas przymusowego lądowania rozbił swojego Spitfire'a I (P9363), ale sam nie odniósł obrażeń. Już następnego dnia wziął rewanż na Luftwaffe. Podczas walki w rejonie wyspy Wight z wyprawą bombową Junkersów 87 w eskorcie Messerschmittów 109 zaliczono mu pewne zestrzelenie myśliwca. Jego ofiarą był przypuszczalnie Bf 109E-4 z jednostki 2./JG 53, pilotowany przez Fhr. Christiana Hansena, który trafił do niewoli. Kolejne zwycięstwo odniósł 4 września, gdy w rejonie Haslemere uczestniczył w walce z grupą Dornierów 17 eskortowanych przez Messerschmitty 110. Kleinowi zaliczono pewne zestrzelenie Bf 110. 7 września w walce z kolejną wyprawą Luftwaffe uzyskał zestrzelenie prawdopodobne Do 17. Atakowany przez niego bombowiec z dymiącymi silnikami, obniżając wysokość, uciekł w stronę Francji.

5 października 1940 r. Klein przeniesiony został do 152 Dywizjonu Myśliwskiego RAF (152 Squadron), stacjonującego w bazie RAF Warmwell i również operującego na Spitfire'ach I. W nowej jednostce bardzo szybko się wykazał i już 7 października uszkodził jednego z Messerschmittów 110 lecących w eskorcie Junkersów 88. Maszyna, którą atakował, z dymiącymi silnikami odleciała w stronę kanału La Manche. Należała do III./ZG 26 i zapewne w rzeczywistości została zestrzelona. Po walce Klein wylądował na lotnisku w Middle Wallop, powracając na macierzyste lotnisko po uzupełnieniu paliwa.

Kolejne przymusowe lądowanie przeżył już po zakończeniu bitwy o Anglię, 26 listopada 1940 r. Podczas patrolu w rejonie Portland odłączył się od prowadzącego i wylądował przymusowo na północ od Torquay na skutek braku paliwa, rozbijając Spitfire'a I (L1048). Sam nie odniósł obrażeń i od razu wrócił do latania. 28 listopada wziął udział w walce z formacją Messerschmittów 109, które nadleciały w rejon wyspy Wight. W tej walce Klein zaginął, przypuszczalnie został zestrzelony do morza, za sterami swojego Spitfire'a I (P9427). W wyniku tego starcia zginął także słynny as Luftwaffe, Maj. Helmut Wick, dowódca jednostki JG 2. Wedle niemieckich relacji, zestrzelony Wick wyskoczył na spadochronie i utonął w morzu, a chwilę później pilot Spitfire'a, który trafił samolot Wicka, sam padł ofiarą celnego ognia Hptm. Rudolfa Pflanza. Okoliczności wskazują, że mógł to być właśnie Klein, choć większość badaczy przyjmuje, że był to F/Lt John Dundas z 609 Dywizjonu Myśliwskiego RAF (609 Squadron) lub P/O Eric Marrs ze 152 Dywizjonu RAF (152 Squadron). Polskiemu pilotowi oficjalnie tego zwycięstwa nie zaliczono.

Kapral (Flight Sergeant) Zygmunt Klein odznaczony był dwukrotnie Krzyżem Walecznych, Medalem Lotniczym oraz Polowym Znakiem Pilota (nr 350). Jego ciała nigdy nie odnaleziono, prawdopodobnie pochłonęło je morze. W Wielkiej Brytanii wykonał 28 lotów bojowych i 65 lotów operacyjnych. W rodzinnym mieście lotnika, Koronowie, między gmachem liceum a kościołem św. Andrzeja stoi pomnik, poświęcony pamięci koronowskich lotników: Zygmunta Kleina, kpr. pil. Benedykta Mielczyńskiego i por. rtg. Franciszka Pantkowskiego.

Wojciech Zmyślony