Eugeniusz Prusiecki

Eugeniusz Prusiecki urodził się 11 grudnia 1904 r. w Warszawie (rodzice Jan i Apolonia). W Równem na Kresach uczęszczał do Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczego im. Tadeusza Kościuszki, które ukończył w 1925 r. 1 września 1925 r. wstąpił do wojska, rozpoczynając naukę w Szkole Podchorążych w Warszawie. W czerwcu 1926 r. ukończył ją i skierowany został w stopniu kaprala podchorążego na praktykę do 3 Pułku Lotniczego w Poznaniu. 30 września 1926 r. wstąpił do Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Dęblinie, a 15 sierpnia 1928 r. ukończył ją jako podporucznik obserwator. Bezpośrednio po promocji oficerskiej przydzielony został do 211 Eskadry Niszczycielskiej Nocnej w Warszawie. W 1930 r. odbył przy Politechnice Lwowskiej kurs fotografii i aerofotogrametrii. 1 stycznia 1931 r. awansowany został na porucznika, obejmując równocześnie funkcję zastępcy dowódcy eskadry. 23 marca 1933 r. oddelegowany został jako dowódca szkolnego plutonu foto, współpracującego z Wojskowym Instytutem Geograficznym. Po powrocie do 211 Eskadry ponownie był zastępcą dowódcy i oficerem taktycznym eskadry. 19 marca 1937 r. awansowany został do stopnia kapitana i został adiutantem 1 Pułku Lotniczego w Warszawie.

1 listopada 1938 r. Prusiecki objął dowództwo 215 Eskadry, która wyposażona była wówczas lekkie bombowce PZL.23B Karaś. Eskadrę rozformowano 8 marca 1939 r., a z większości jej personelu utworzono 217 Eskadrę Bombową, która otrzymała nowoczesne Łosie. W lecie 1939 r. dowodzeni przez Prusieckiego lotnicy przechodzili intensywne szkolenie się na PZL.37 podczas szkoły ognia w Małaszewiczach, a 31 sierpnia 1939 r., dzień przed wybuchem wojny, odlecieli na lotnisko w Podlodowie. 217 Eskadra jako część XV Dywizjonu Bombowego weszła w skład Brygady Bombowej.

Do pierwszego lotu bojowego w kampanii wrześniowej Prusiecki wystartował 4 września (reszta załogi ppor. pil. Mieczysław Kałuża i strzelcy kpr. Adam Guzowski i kpr. Władysław Łapot), jednakże zaraz po starcie w silniku Łosia oderwaniu uległ reduktor silnika i pilot wylądował przymusowo w polu. Do końca działań wojennych w Polsce Prusiecki wykonał 9 dalszych lotów bojowych, m.in. na bombardowanie kolumn pancernych nieprzyjaciela (za dwukrotne nadlatywanie nad cel, w silnym ogniu obrony przeciwlotniczej, został przedstawiony przez kpt. Stanisława Cwynara do dekoracji Virtuti Militari, jednakże odznaczenia ostatecznie nie przyznano). 17 września, na podstawie rozkazu gen. Ujejskiego, dwóm załogom wydał polecenie przelotu na ocalałych PZL.37 do Czerniowiec, sam zaś poprowadził rzut kołowy eskadry, który dotarł w całości do granicy z Rumunią w Kutach 18 września.

Prusiecki został internowany - najpierw w Focsani, potem w Tulcei i Babadag. Udało mu się uciec i dotrzeć do portu Balcic (obecnie Bałczik w Bułgarii) nad Morzem Czarnym, skąd 5 listopada 1939 r. odpłynął na Maltę na pokładzie statku "Patris". Po przesiadce na "Franconię" dopłynął do Marsylii. 20 listopada 1939 r. trafił do Lyon-Bron. Od 7 maja 1940 r. prowadzył w Lyon kurs dla obserwatorów, zaś 20 maja skierowany został do grupy polskich lotników bombowych na lotnisko Corbas. 31 maja 1940 r. lotników wysłano na szkolenie do Tuluzy. Dopiero 16 czerwca przydzielono im amerykańskie samoloty bombowe Glenn Martin 167. Po kapitulacji Francji, 19 czerwca 1940 r. Prusiecki wraz z załogą: ppor. pil. Bernard Połoniecki, plut. pil. Zygfryd Suchanecki oraz kpr. strz. rtg. Eugeniusz Siedlecki, odleciał z Tuluzy do Lézignan niedaleko granicy hiszpańskiej, gdzie przenocował i zatankował samolot. 20 czerwca 1940 r. wystartował dalej, z zamiarem dotarcia do Oranu. Nad Morzem Śródziemnym, niedaleko brzegów Hiszpanii, lotnicy trafili na burzę i silne opady. Ponadto uszkodzeniu uległ jeden z silników, wobec czego pilot zdecydował się na lądowanie w miejscowości Silla na południe od Walencji. Czterej Polacy zostali internowani, jednakże na drodze porozumienia między polskimi a hiszpańskimi władzami wojskowymi, 19 lipca 1940 r. powrócili do Francji. Po ponad miesięcznym pobycie w Tuluzie Prusiecki wysłany został do Marsylii. W obozie wojskowym Camp de Carpiagne objął dowództwo liczącej ok. 100 osób grupy polskich lotników. Dla swych podopiecznych próbował zorganizować statek, którym mogliby się ewakuować do Gibraltaru. Po trzech nieudanych próbach zdołał wreszcie 20 stycznia 1941 r. załadować swą grupę na "Eridan". Statek okazał się jednak pechowy - podczas kontroli Francuzi odkryli nielegalnych uciekinierów i wysłali ich celem uwięzienia do Afryki Północnej.

Począwszy od 25 stycznia 1941 r. Prusiecki przebywał kolejno w więzieniu i koszarach Legii Cudzoziemskiej w Oranie, a następnie w obozie Carnot, gdzie był starszym grupy składającej się z 18 oficerów i podchorążego (podoficerów skierowano do innego obozu). 29 marca 1941 r. przewieziony został do obozu w Mascarze, gdzie grupa podległych mu lotników powiększyła się do 43 oficerów i 19 podchorążych. 2 listopada 1941 r. zorganizował ucieczkę (planowano dotarcie do brzegów Morza Śródziemnego, skąd lotników miał zabrać brytyjski okręt), która jednak została udaremniona. Po schwytaniu przebywał w kilku dalszych obozach i więzieniach - m.in. w Mecherii i Colomb-Bechar. Ostatecznie uwolniony został 19 listopada 1942 r. przez wojska amerykańskie. Skierowany został do Casablanki, skąd na pokładzie angielskiego statku wyruszył do Gibraltaru. Stamtąd, po przesiadce na inny statek, odpłynął do Wielkiej Brytanii.

6 grudnia 1942 r. wpisany został na listę żołnierzy Polskich Sił Powietrznych. W lutym 1943 r. wysłany został na kurs teoretyczny do jednostki wyszkolenia personelu latającego Air Crew Training Centre w Hucknall, następnie był kursantem skrzydła wyszkolenia wstępnego 13 Initial Training Wing w Torquay. Kursy nawigacyjne odbył w szkole Empire Air Navigation School w Shawbury i 5 Air Navigation School w Jurby. 29 sierpnia 1944 r. skierowany został na kurs zgrywania załóg do jednostki wyszkolenia bojowego 18 Operational Training Unit w Finningley. Prusiecki skompletował załogę w składzie: sierż. pil. Kazimierz Suwała, st. sierż. mech pokł. Józef Buczkiewicz, ppor. bomb. Bronisław Lasota, st. sierż. rtg. Franciszek Kowalik, ppor. strz. Franciszek Nogły i plut. strz. Józef Wieczorek, z którą 23 lutego 1945 r. przydzielony został do 300 Dywizjonu Bombowego "Ziemi Mazowieckiej". Jego pierwszym i ostatnim lotem bojowym było dzienne bombardowanie alpejskiej siedziby Adolfa Hitlera w Berchtesgaden 25 kwietnia 1945 r. Potem wziął też udział w pięciu lotach operacyjnych w ramach operacji "Manna" (zrzuty zaopatrzenia dla cywilnej ludności Holandii).

Po zakończeniu wojny Prusiecki pozostał w 300 Dywizjonie aż do jego rozformowania. 2 stycznia 1947 r., w polskim stopniu majora i brytyjskim Flight Lieutenanta, wstąpił do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Szybko zdecydował się na wyjazd do kraju i w lipcu 1947 r. powrócił do Polski. Zamieszkał w Opolu. W styczniu 1948 r. znalazł pracę w Banku Rolnym w Opolu, od lipca 1951 r. pracował w Okręgowym Zarządzie Kin. W lipcu 1956 r. przeprowadził się do Warszawy i zatrudnił się w hurtowni farmaceutycznej, potem w Centralnej Składnicy Farmaceutycznej "Cefarm". 1 czerwca 1960 r. powrócił do pracy w lotnictwie - zatrudniono go w Zarządzie Ruchu Lotniczego i Lotnisk Komunikacyjnych na stanowisku nawigatora w Okęciu. Od 1 października 1963 r. był nawigatorem na pokładzie samolotów Polskich Linii Lotniczych "LOT". Równocześnie działał społecznie w Klubie Seniorów Lotnictwa Aeroklubu PRL.

Eugeniusz Prusiecki odznaczony był Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Brązowym Medalem za Długoletnią Służbę (w II Rzeczpospolitej), dwukrotnie Medalem Lotniczym, a także Medalem Zwycięstwa i Wolności (przez władze PRL). Zmarł 4 marca 1986 r. w Warszawie, w wieku 81 lat. Pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim.

Wojciech Zmyślony