Włodzimierz Stadnik

Włodzimierz Stadnik urodził się 16 lipca 1916 r. w Nowym Sączu, w rodzinie Ignacego - z zawodu fotografa - i Karoliny z domu Bazielich. Był najmłodszym z trojga dzieci - miał brata Witolda i siostrę Irenę. W rodzinnym mieście w 1934 r. ukończył siedmioklasową Szkołę Powszechną im. Adama Mickiewicza, po której rozpoczął pracę w rodzinnym Zakładzie Fotograficznym "Janina" (prowadzonym po śmierci ojca przez starszego brata Witolda). Zatrudniony był w nim formalnie od sierpnia 1934 r. do września 1937 r. jako retuszer i fotolaborant, choć praktykował tam już wcześniej, jeszcze jako uczeń.

7 listopada 1937 r. Stadnik został powołany do wojska i rozpoczął służbę na kursie rekruckim w Batalionie Szkolnym Lotnictwa w Świeciu. 10 kwietnia 1938 r. został przeniesiony jako szeregowiec ze specjalnością fotolaboranta do Szkoły Podchorążych Lotnictwa - Grupy Technicznej. Siedziba szkoły znajdowała się w Warszawie przy Polu Mokotowskim, a jej uczniami byli przyszli oficerowie techniczni Lotnictwa Wojskowego, pobierający poza kursami wojskowymi także nauki na Politechnice Warszawskiej. Po wybuchu wojny, 5 września 1939 r., szkoła została ewakuowana ze stolicy na południowy wschód kraju. Stadnik wyruszył początkowo transportem kolejowym, a po jego zbombardowaniu - marszem. Jego wrześniowy szlak wiódł przez Lublin, Bełżec, Lwów, Stanisławów do Zaleszczyk. Od 14 września kwaterował we wsi Dźwiniacz koło Zaleszczyk, skąd nocą z 17 na 18 września, na wieść o sowieckiej agresji na Polskę, na rozkaz przełożonych ewakuował się do Rumunii.

W Rumunii Stadnik przebywał w miastach Roman, Focșani, Cernăuţi (Czerniowce) i Râmnicu Sărat. 6 października przybył do Bukaresztu, gdzie zapewne zaopatrzył się w placówce konsularnej w paszport. Po tygodniu wyjechał ze stolicy Rumunii do niewielkiego portu Balcic (obecnie Bałczik w Bułgarii) nad Morzem Czarnym, gdzie w zorganizowanej grupie lotników oczekiwał na transport ewakuacyjny do Francji. 15 października 1939 r. odpłynął na statku "Ajos Nikolaos" do Bejrutu. Następnie, po krótkim odpoczynku i zaokrętowaniu na francuski "Ville de Strassbourg", wyruszył drogą morską do Francji. 29 października wylądował w Marsylii. Trafił początkowo do obozu tymczasowego dla lotników polskich w Istres. 1 listopada został przeniesiony do obozu w Salon (gdzie umiejscowiono oficerów przybyłych na "Ville de Strassbourg"). Został tam przydzielony do pracy w kasynie oficerskim. 15 grudnia z całym ośrodkiem został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Lotnictwa w Lyonie.

Stadnik trafił do grupy lotników polskich wyznaczonych do wyjazdu do Wielkiej Brytanii, i 18 stycznia 1940 r. opuścił Lyonu kierując się do Paryża. 6 marca wyruszył na Wyspy, jadąc najpierw do Cherbourga, potem płynąc statkiem "Vienna" do Southampton. Od 8 marca 1940 r. służył w bazie RAF Eastchurch na wyspie Isle of Sheppey u ujścia Tamizy, jako polski lotnik wcielony do ochotniczej rezerwy lotnictwa brytyjskiego - Royal Air Force Volunteer Reserve. 11 marca wyjechał z Eastchurch do innego ośrodka skupiającego lotników polskich - Manston. Rozpoczął tam naukę języka angielskiego, połączoną z dalszym szkoleniem na stanowisku fotolaboranta lotniczego. 29 kwietnia powrócił do Eastchurch, a 30 maja został z całym Centrum Lotnictwa Polskiego przeniesiony do Blackpool.

26 lipca 1940 r. Stadnik został przydzielony do jednostki wyszkolenia bojowego 18 Operational Training Unit w Hucknall, przeniesionej potem do Bramcote. Zajmował się w dalszym ciągu wywoływaniem zdjęć wykonanych przez polskie załogi bombowe, szkolące się początkowo na pokładzie samolotów Battle, a potem - Wellington. Zdjęcia robione były głównie w celu weryfikacji celności szkolnych bombardowań przeprowadzanych w trakcie kursów zgrywania załóg. 2 marca 1942 r. został przeniesiony do 309 Dywizjonu Współpracy z Armią "Ziemi Czerwieńskiej" do bazy RAF Dunino w Szkocji. Jednostka wyposażona była ówcześnie w samoloty Lysander (z załogą pilot i obserwator) i szkoliła się w zadaniach wspierania armii, a konkretnie 1 Korpusu Polskiego. Stadnik w jednostce pozostał blisko dwa lata, stacjonując na lotniskach Findo Gask i Kirknewton w Szkocji oraz Snailwell i Wellingore w Anglii. Był uczestnikiem przezbrojenia dywizjonu na Mustangi oraz przeformowania go na jednostkę rozpoznawczą, zajmującą się m.in. prowadzeniem rozpoznania fotograficznego nad terytorium okupowanej Europy.

7 stycznia 1944 r. Stadnik opuścił 309 Dywizjon, otrzymując przydział do Bazy Sił Powietrznych w Blackpool. Został przydzielony do 318 Dywizjonu Myśliwsko-Rozpoznawczego "Gdańskiego", stacjonującego wówczas na Bliskim Wschodzie. W związku z koniecznością dotarcia tam drogą morską, wyjechał do portu Greenock koło Glasgow, skąd w nocy z 14 na 15 lutego odpłynął na pokładzie statku "Durban Castle". Po dwutygodniowym rejsie, 30 stycznia statek zawinął do Port Saidu w Egipcie. Stamtąd, już drogą lądową, przez Kasfareet i Kair dotarł 6 lutego 1944 r. na lotnisko Dywizjonu "Gdańskiego" - Qassasin. Znajdowało się ono na pustyni. Podobnie jak we wcześniejszych jednostkach, Stadnik został przydzielony do sekcji fotograficznej i odpowiadał za wywoływanie zdjęć lotniczych. Dywizjon w tym okresie prowadził intensywne szkolenie w związku z jego planowanym wejściem na front włoski.

Po zakończeniu przygotowań, w kwietniu 1944 r. Stadnik w rzucie kołowym 318 Dywizjonu 9 kwietnia wyjechał z Qassassin do Aleksandrii, skąd rankiem 16 kwietnia wypłynął do Tarentu. 1 maja 1944 r. przybył na pierwsze lotnisko 318 Dywizjonu w Italii - Vasto. Dywizjon przydzielony został jako powietrzne wsparcie 2 Korpusu Polskiego, który walczył na adriatyckim wybrzeżu, uczestnicząc w bitwie o Ankonę, na wybrzeżu Adriatyku, na Linii Gotów, nad rzeką Senio i o Bolonię. W ciemni Stadnik wywoływał tysiące zdjęć pionowych i skośnych, jakie niemal codziennie przywozili z linii frontu piloci jednostki - początkowo na Spitfire'ach V, a potem także Spitfire'ach IX. Zdjęcia wykorzystywane były później do planowania działań bojowych przez oddziały armijne, a także do typowania celów do bombardowania przez alianckie lotnictwo taktyczne.

Po zakończeniu wojny dywizjon jeszcze przez rok stacjonował we Włoszech. 15 sierpnia 1946 r., po zdaniu samolotów, dywizjon wyruszył do Wielkiej Brytanii. Od 19 sierpnia 1946 r. Stadnik służył w bazie Coltishall, jednakże wobec zredukowania 318 Dywizjonu do statusu "samego numeru", nie wykonywał już swoich zwykłych obowiązków. Po rozformowaniu jednostki, 30 października 1946 r. został przeniesiony do jednostki demobilizacyjnej 5 Polish Resettlement Unit we Framlingham. Wstąpił tam do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia i przebywał tam do momentu demobilizacji. Do cywila odszedł jako polski plutonowy i brytyjski Leading Aircraftman. Był odznaczony Medalem Lotniczym oraz brytyjskimi medalami pamiątkowymi.

Po demobilizacji zamieszkał na stałe w Nottingham. Otworzył własny zakład fotograficzny w centrum miasta, przy ulicy Exchange Walk, który prowadził do 1959 r. Wkrótce potem podjął pracę w firmie fotograficznej Layland Ross Ltd., również w Nottingham, w której pozostał aż do emerytury, na którą przeszedł w 1981 r. w wieku 65 lat. Przez cały czas czynnie działał w Klubie Orła Białego, m.in. zajmując się sprawami opieki społecznej. Zapewniał też obsługę fotograficzną wszystkich imprez klubowych i uroczystości rodzinnych, na które był zapraszany przez kolegów. Od 1967 r. co dwa lata przyjeżdżał na urlop do Polski. Za działalność społeczną został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.

Plutonowy Włodzimierz Stadnik zmarł 4 sierpnia 1997 r. w Nottingham, w wieku 81 lat. Został spopielony w krematorium na cmentarzu Willford Hill Cemetery w Nottingham. Urnę z prochami złożono w rodzinnym grobowcu na cmentarzu komunalnym w Nowym Sączu. Był żonaty z Iris z domu Ward. Nie mieli dzieci.

Krzysztof Stadnik, Wojciech Zmyślony