Informacje o nowościach na stronie z poprzednich lat

Na stronę trafiły dwa nowe życiorysy: Michała Michniewicza z 318 Dywizjonu oraz Franciszka Wąsińskiego z 305 Dywizjonu (materiały na jego temat udostępnił Pan Mirosław Izydorczyk). Dział cmentarzy wzbogacił się o zdjęcia z Fulford, które wykonał Pan Marcin Salamon.

Niedawno ukazała się drukiem książka autorstwa Pana Janusza Kubita poświęcona historii Szkoły Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich w okresie, gdy funkcjonowała w Krośnie. Pięknie wydana publikacja (twarda grafika, nowoczesny skład) ma 526 ston i dziesiątki zdjęć. Około połowy jej stanowią notki biograficzne oraz wykazy kadry i uczniów. Pozostała część to rozdziały zatytułowane: "Powstanie i rozwój szkolnictwa dla podoficerów lotnictwa w Bydgoszczy", "Krośnieńskie lotnisko", "Dziesięć miesięcy Szkoły Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich w Krośnie", "Szkoła Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich we wrześniu 1939 roku", "Krośnieński Łoś" oraz "Po wrześniu 1939 roku". Książkę można zamówić przez Internet (link otwiera się po kliknięciu na okładkę).

Dzisiejsze nowości to cmentarze polskich lotników poległych w kampanii wrześniowej, ale pochowanych poza terenem współczesnej Polski: w Brześciu nad Bugiem na Białorusi oraz w Preszowie na Słowacji.

Napisany od nowa został artykuł o Messerschmitcie 109 w 318 Dywizjonie. Poprzednia wersja była uboga, a co gorsza, zawierała wiele błędów. Do nowego tekstu dołączono aż 27 ilustracji.

Zachęcam także do lektury moich dwóch artykułów napisanych gościnnie na potrzeby strony modelarskiej firmy Arma Hobby. Są to historie pilotów i samolotów 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa" pt. "Szczęśliwa trzynastka Hugona" oraz "Cztery czwórki".

Dwie inne rekomendacje dla zwolenników czytania słowa drukowanego to najnowszy numer "Gapy" oraz książka Krzysztofa Kubali o czterech (tak: czterech, nie trzech, jak dotąd powszechnie uważano) Polkach latających w Air Transport Auxiliary. Obie do zamówienia w "Lotniczym Antykwariacie" (link otwiera się po kliknięciu na okładkę):

Dwie notatki biograficzne dodane dzisiaj opisują postacie ks. Mikołaja Sasinowskiego (kapelana Polskich Sił Powietrznych; tekst autorstwa Pana Bogusława Szwedo) oraz Jana Kaczmaryka (pilota 300 Dywizjonu; materiały udostępnił Pan Zygmunt Kaczmarek). Dział z cmentarzami został rozbudowany o galerie z: Birmingham, Stoke-on-Trent oraz Lyneham (fotografie niezawodnego Pana Marcina Salamona). Natomiast na podstronie z opisem cmentarza w Narwiku znalazły się zupełnie nowe fotografie, a opis został nieco rozszerzony.

Dzięki staraniom Pana Henryka Juszczaka w tym miesiącu ukazała się książka na temat lotniczej historii (nie tylko polskiej) Kalisza i okolic. Autor pisze o niej:

Książkę można nabyć za pośrednictwem portalu Allegro (link otwiera się po kliknięciu na miniaturę okładki - poniżej).

W czerwcu ukazały się także drukiem materiały z koszalińskiej konferencji z cyklu "Historia skrzydłami malowana", której tegoroczna edycja zorganizowana była pod hasłem "Wojna światów". Licząca 300 stron książka składa się z (w większości) doskonałych artykułów autorstwa Macieja Bakuna, Agnieszki Cieślikowej, Remigiusza Gadacza, Krzysztofa Kubali, Łukasza Łydżby, Ireneusza Materniaka, Wojtka Matusiaka, Dariusza Parzyszka, Adama Sikorskiego, Grzegorza Śliżewskiego oraz Agaty Żabierek - a także mojego i Andrzeja Lewandowskiego. Nieskromnie pragnę zareklamować szczególnie nasz artykuł poświęcony garstce lotników z Kozielska i Ostaszkowa, którzy ocaleli ze zbrodni katyńskiej.

Na stronie internetowej Komitetu Pomnika Polskich (Polish Air Force Memorial Committee) pojawił się film dokumentalny opisujący historię Polskich Sił Powietrznych w kontekście wystawy o polskich lotnikach w bazie RAF Northolt. Zachęcam do obejrzenia - tym bardziej, że jako narrator występuje syn sławnego Franciszka Kornickiego - Richard.

Dzisiejsze nowości to fotografie i opisy dotyczące cmentarzy w Kidlington (autorstwa Pana Marcina Salamona) oraz z Rotterdamu.

Czytelników strony zachęcam do zapoznania się z wydaną w tym miesiącu książką pt. "Cztery zakręty" (autorstwa mojego i Pana Andrzeja Lewandowskiego). Jest to biografia Tadeusza Wicherkiewicza, niezwykłej (choć zdecydowanie niepozytywnej) postaci z historii polskiego lotnictwa. Wicherkiewicz znany jest głównie jako jeden z dowódców 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa", ale jest to zaledwie jeden z epizodów jego życia, które w publikacji streszczono następująco: "Przedwojenny lotnik - żołnierz września 1939 r. - więzień sowieckich obozów - niedoszła ofiara zbrodni katyńskiej - oficer armii Andersa - potem również armii Berlinga - jeniec w niewoli niemieckiej - więzień sowieckich łagrów - tajny informator organów bezpieczeństwa - skazany z dwoma wyrokami śmierci: jednym wydanym na Zachodzie, drugim przez sądy komunistyczne w powojennej Polsce". Licząca 280 stron książka ukazała się nakładem Wydawnictwa Gretza, na którego stronie można ją nabyć (link otwiera się po kliknięciu na okładkę).

W czerwcu wyszedł również nowy numer "Gapy" (okrągły - już 30!). Miłośnicy historii polskiego lotnictwa z lat 1939-1945 jak zawsze nie będą zawiedzeni.

W tym roku na pierwsze uzupełnienie trzeba było czekać aż do wiosny. Dzisiejsze nowości to notka biograficzna Jana Wojniłowicza z 304 Dywizjonu, galeria zdjęć z Southport (zdjęcia Pana Marcina Salamona) oraz meldunki Juliana Kowalskiego z 302 Dywizjonu i Władysława Szajdy z 306 Dywizjonu.

Na stronie Pana Arkadiusza Makowskiego "Smaczne Podróże" ukazał się materiał dotyczący cmentarza w Northwood i grobów polskich lotników.

Ukazał się nowy, numer "Gapy" - jak zawsze zachęcam do lektury, gdyż numer jest jak zawsze pełen rewelacyjnych materiałów dotyczących polskiego lotnictwa w latach 1939-1945. W szczególności polecam - nieskromnie - swojego autorstwa artykuł na temat słynnego asa 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa" - Wiktora Kalinowskiego. Liczący 34 strony tekst wyjaśnia definitywnie, czy lotnik uważał się za Polaka, prostuje wiele fałszywych informacji pojawiających się na jego temat przez lata w literaturze, a także odkrywa zupełnie nowe karty z jego życia.

Na stronę dodany został napisany od podstaw życiorys Jerzego Iszkowskiego, pilota 304 Dywizjonu i cichociemnego, a także nowy tekst na temat Stefana Łaszkiewicza - oficera Brygady Pościgowej, "Eskadry Montpellier", 308 Dywizjonu, latającego także w USAAF. Zapraszam do lektury.

Jak co roku w grudniu ukazał się nowy numer "Gapy" - już 28. Gorąco zachęcam do zapoznania się z nim, gdyż miałem okazję przygotować do tego numeru aż cztery materiały: życiorys Antoniego Kiełkiewicza (obserwatora 16 Eskadry i 301 Dywizjonu, który następnie był oddelegowany do USAAF); artykuł o próbach ustalenia kim był nieznany polski lotnik, spoczywający w północnej Norwegii; tekst o poszukiwaniach rozbitych samolotów 1586 Eskadry i 301 Dywizjonu w Adriatyku u wybrzeży Brindisi; wreszcie opracowanie pamiętnika podchorążego niedoszłej XIV promocji Antoniego Polczyka.

Dzisiejsze nowości to napisany od nowa życiorys Jerzego Schmidta, zasłużonego pilota Dywizjonów 303 i 315, wykaz personelu III/1 Dywizjonu, a także galeria zdjęć oraz zestawienie podstawowych danych o 16 Eskadrze Obserwacyjnej. Materiały dotyczące tej jednostki zainspirowała niezwykle ciekawa kolekcja zdjęć udostępniona przez rodzinę Antoniego Kiełkiewicza, obserwatora 16 Eskadry.

Polskie Radio uruchomiło stronę internetową poświęconą udziałowi polskich lotników w bitwie o Anglię. Sama witryna ma charakter popularyzatorski, ale niewątpliwą perełką jest opublikowany zbiór nagrań Polskiego Radia i Radia Wolna Europa z wypowiedziami polskich pilotów myśliwskich: Bohdana Arcta, Bolesława Drobińskiego, Mariana Duryasza, Aleksandra Gabszewicza, Wacława Króla, Ludwika Martela, Tadeusza Nowierskiego, Stanisława Skalskiego, Witolda Urbanowicza, Stefana Witorzeńcia, Kazimierza Wünsche i Jana Zumbacha.

Tymczasem w dniach 14-16 listopada w angielskim Exeterze odbędą się (jak co roku ostatnimi czasy) uroczystości upamiętnienia 307 Dywizjonu, który w latach II wojny światowej strzegł tego miasta przed nocnymi nalotami. 15 listopada o godz. 10:00 zostanie przed ratuszem podniesiona polska flaga w obecności burmistrza. W samym ratuszu prezentowana będzie wystawa w języku polskim i angielskim - wstęp wolny. Będzie czynna: w środę 14 listopada w godz. 10:00-16:00; w czwartek 15 listopada w godz. 10:00-18:00; w piątek 16 listopada w godz. 10:00-16:00. Organizatorami wydarzenia są dobrze znani Czytelnikom strony Panowie z 307 Squadron Project oraz Rada Miasta Exeteru (Exeter City Council). Więcej informacji znajduje się na stronie internetowej organizatorów, dostępnej po kliknięciu na miniaturę plakatu poniżej.

Po kilkumiesięcznej awarii (czego nie byłem świadom) naprawiona została księga gości (nie dało się dodać nowych wpisów). Zapraszam więc do korzystania i zamieszczania komentarzy.

Moda na "Dywizjon 303" nakręcona przez dwa sierpniowe filmy kinowe doprowadziła do serii odgrzewanych kotletów na rynku wydawniczym. Poza rzecz jasna samym dziełem Fiedlera w dwóch odsłonach na nowo wydana została też "Sprawa honoru", "Orły nad Europą" (wydane pierwotnie jako "Zapomniane dywizjony"), a także wspomnienia Tadeusza Koca - jednego z dowódców 303 Dywizjonu. Oczywiście wymagania rynku sprawiły, że zamiast tytułu pierwszego wydania (tj. "Błękitne niebo i prawdziwe kule", rozpowszechnianego przed laty w Kanadzie) mamy "303. Mój dywizjon". Wspomnienia dowódcy 303 Dywizjonu same przez się zasługują na lekturę, warto więc skomentować aspekty wydawnicze. O ile okładka jest zwyczajnie brzydka, o tyle wnętrze pozytywnie zaskakuje. Publikacja jest bowiem naprawdę solidnie zilustrowana wyborem zdjęć dotyczących bezpośrednio jej bohatera. Nie jest to częste w książkach wydawanych na szerszą skalę i we względnie dużym nakładzie. Zagadka wyjaśnia się po zajrzeniu do stopki, w której jako redaktor techniczny figuruje znany skądinąd Robert Gretzyngier. Na okładce podano powojenne nazwisko autora, tj. Tadeusz Kotz.

Bardzo interesująca jest również historia Krzysztofa Grabowskiego, strzelca pokładowego 1586 Eskadry i 301 Dywizjonu, który po wojnie wsławił się jako wybitny żeglarz i pierwszy Polak, który samotnie przepłynął Atlantyk. Autorem książki "Miłość aż po grób" jest Adam Hałat, który przed paru laty napisał doskonałą książkę o Tadeuszu Wawerskim, która w moim przekonaniu była (i chyba nadal jest) najlepszą biografią lotnika bombowego, jaka się ukazała. Pracując nad książką o Grabowskim autor podszedł do tematu równie profesjonalnie, pisząc wciągająco i bazując na bogatych materiałach archiwalnych.

Wydawnictwo AA z kolei wydrukowało książkę "Liberatorem do Polski". To opowieść o Janie Cholewie, wybitnym pilocie 300 Dywizjonu i 1586 Eskadry o gigantycznym dorobku wojennym 110 lotów bojowych. Nie jest stricte historyczna, a wręcz przeciwnie - mocno beletryzowana. Czyta się ją przyjemnie, niemniej jednak trzeba pogodzić się zupełnym brakiem badań archiwalnych, czy potknięciami natury merytorycznej. Mocnym dokumentalnym akcentem jest za to przywołany pamiętnik Jana Cholewy z okresu 1939-1942 oraz notatki z kalendarzyka z lat późniejszych. Autorem jest Tadeusz Dytko i co ciekawe, jest to bodajże już jego czwarta publikacja na temat Cholewy.

W sprzedaży pojawił się też kolejny numer czasopisma "Gapa", którego treść bez grama wątpliwości zainteresuje każdego Czytelnika tej strony.

Dzisiejsze nowości na stronie to opis cmentarza w Kocku (fotografie udostępnił Pan Tomasz Walasek) oraz wykazy personelu IV/1 Dywizjonu Myśliwskiego.

Na stronę dodane zostały zdjęcia z cmentarza w dalekim kanadyjskim St John's, a ich autorką jest Pani Dorota Pietruszka.

Na stronie "Modele z Szachownicą" ukazało się opracowanie autorstwa Janusza Młodzianki poświęcone dziejom lotników Polskich Linii Lotniczych "LOT" w czasie kampanii wrześniowej. Imponuje zarówno objętością jak i bogactwem archiwalnych materiałów: zdjęć i reprodukcji dokumentów. Autor w dalszym ciągu zbiera materiały i prowadzi dalsze prace nad uzupełnieniem i rozbudową, stąd w jego imieniu uprzejmie proszę osoby dysponujące materiałami w tym temacie o kontakt.

Od zeszłego piątku w kinach dostępny jest film "Dywizjon 303. Historia prawdziwa". Zamieszczone niżej plakaty z filmu przedstawiają (od lewej): Piotra Adamczyka (gra Witolda Urbanowicza), Macieja Zakościelnego (Jan Zumbach) oraz Antoniego Królikowskiego (Witold Łokuciewski).

Dzisiejsze nowości to opis cmentarza w Hereford oraz meldunki bojowe czterech pilotów, a także wykaz polskich lotników przetrzymywanych w obozie oficerskim w Rothesay na wyspie Bute. To ostatnie opracowanie jest raczej skromne, jednak powstało, aby uzupełnić wydaną ostatnio i szeroko reklamowaną książkę Małgorzaty Szejnert "Wyspa Węży".

Od zeszłego piątku w kinach dostępny jest film "Hurricane", dystrybuowany w Polsce pod tytułem "303. Bitwa o Anglię" - poniżej plakaty z (od lewej): Milo Gibsonem (gra Johna Kenta), Marcinem Dorocińskim (Witold Urbanowicz) oraz Iwanem Rheonem (Jan Zumbach).

Poprawiony i uzupełniony został opis cmentarza w Marrakeszu, a dzięki Panu Krzysztofowi Walaszczykowi pojawił się także szereg nowych zdjęć. Nowością jest galeria zdjęć z cmentarza w Gielniowie.

Na stronie internetowej After Brexit Support zamieszczono natomiast materiały związane z uroczystością, jaka odbyła się przy pomniku poświęconym pamięci asa myśliwskiego por. Franciszka Surmy.

Nowości na stronie to przygotowana od nowa galeria cmentarza w Baginton (zamieszczono zdjęcia w większej rozdzielczości oraz przygotowano dokładniejszy opis). Zupełną nowością jest opis i zdjęcia z holenderskiego w Nijmegen, gdzie leżą lotnicy 300 i 301 Dywizjonu.

Niedawno w Internecie pojawiły się zwiastuny dwóch produkcji filmowej: brytyjskiego "Hurricane" oraz polskiego "Dywizjonu 303". Po 77 latach od zakończenia bitwy o Anglię, po kilku latach od śmierci ostatniego polskiego pilota w niej uczestniczącego, wreszcie doczekaliśmy się pełnometrażowych filmów skupiających się na udziale polskich lotników w starciu decydującym o losach całej wojny. Czy filmy będą dobre czy złe będzie się można przekonać jeszcze w tym roku w kinach, tymczasem trzy dostępne w serwisie Youtube zapowiedzi dają przedsmak emocji: "Dywizjon 303" oraz "Hurricane".

Zachęcam także do zajrzenia na stronę Pana Wacława Iszkowskiego, na której można znaleźć wiele informacji na temat Jerzego Iszkowskiego - pilota 304 Dywizjonu, cichociemnego, instruktora, kawalera Virtuti Militari. Na stronie dostępne są fragmenty wspomnień tego lotnika, ale znaleźć można także informację o wydanych w trzech tomach wspomnieniach słynnego lotnika.

Na stronie internetowej Komitetu Pomnika Polskich Sił Powietrznych został opublikowany niezmiernie interesujący film (kolorowy!) przedstawiający uroczystość odsłonięcia w 1948 r. tego pięknego monumentu sąsiadującego z bazą RAF Northolt.

Nowości na stronie to galerie z dwóch cmentarzy w angielskim Millom (za co składam w tym miejscu gorące podziękowania Panu Marcinowi Salamonowi, którego sfotografowanie tych miejsc specjalnie na potrzeby niniejszej strony kosztowało - z powodu licznych perypetii - dużo wysiłku i poświęcenia!).

Gorąco zachęcam także do sięgnięcia do książki mojego autorstwa pt. "Z boiska na wojnę. Wojenne losy Gerarda Wodarza reprezentanta Polski na Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie w 1936 r.". Jest ona na czasie z powodu zbliżającego się mundialu w Rosji, a także przypadającej właśnie dzisiaj 80. rocznicy legendarnego piłkarskiego meczu Polska-Brazylia na Mistrzostwach Świata w 1938 r., w którym zagrał bohater tej 100-stronicowej, bogato ilustrowanej publikacji. Wodarz był przedwojennym wybitnym piłkarzem, olimpijczykiem, genialnym skrzydłowym reprezentacji Polski i Ruchu Wielkie Hajduki (obecnie Ruch Chorzów), podoficerem rezerwy 75 Pułku Piechoty, żołnierzem Wehrmachtu, a wreszcie na Zachodzie - plutonowym lotnictwa szkolącym kursantów polskiej szkoły pilotażu podstawowego 16 (Polish) Service Flying Training School w Newton. Strona sklepu internetowego otwiera się po kliknięciu na okładkę.

W imieniu Grzegorza Śliżewskiego i Fundacji Historycznej Lotnictwa Polskiego pragnę zaprosić Czytelników strony na konferencję pt. "Bohaterowie drugiego planu", która odbędzie się w dniach 8-9 czerwca 2018 r. w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej. Szczegóły dostępne są na stronie internetowej Fundacji. Osobiście również zachęcam również do przybycia, bowiem będę miał przyjemność wygłosić w Koszalinie prelekcję poświęconą byłym żołnierzom Wehrmachtu służącym w Polskich Siłach Powietrznych.

Nakładem wydawnictwa "Aurora" ukazała się książkowa biografia gen. bryg. Ludomiła Rayskiego pt. "Efendi". Jej autorami są: Jerzy Wypiórkiewicz, Zbigniew Kowalewski i Sławomir Kozak. Liczącą 304 strony publikację zamówić można na stronie wydawnictwa (należy kliknąć na okładkę).

Dodane zostały nowe wersje życiorysów Józefa Fuśniaka i Mieczysława Pawlikowskiego (ten drugi napisany wspólnie z Panem Grzegorzem Korczem), fotografie z cmentarza w Yatesbury (zdjęcia autorstwa Pana Marcina Salamona) oraz wykaz personelu latającego III/4 Dywizjonu Myśliwskiego. O szereg informacji, a także nowych zdjęć i reprodukcji dokumentów rozbudowany został artykuł o małpie dowódcy 317 Dywizjonu kpt. Włodzimierza Miksy. Istniejąca już wcześniej galeria zdjęć z cmentarza w Michelstadt została wzbogacona o 14 nowych fotografii.

Dzisiejsze aktualizacje to galerie z cmentarzy w Hamburgu (fotografie wykonał Pan Dariusz Bednarz), Lancaster i Warrington (Pan Marcin Salamon) oraz Veghel. Stworzona została także malutka galeria fotografii z jednostek współpracy z obroną przeciwlotniczą (AACU), mająca cztery zdjęcia, która może z czasem się rozrośnie.

Dopisane zostały także wszystkie oficjalnie zaliczone zniszczone i uszkodzone na ziemi samoloty nieprzyjacielskie. Wykazy te dotyczą Dywizjonów 303, 316, 317, a także I Skrzydła Myśliwskiego (307 Dywizjon był dodany już dawniej). Do zwycięstw powietrznych I Skrzydła dodane zostały pominięte wcześniej zestrzelenia dowódcy z ramienia RAF Johna Kenta.

Na stronie internetowej Komitetu Pomnika Lotników Polskich pojawiło się ogłoszenie w sprawie konkursu na zaprojektowanie i wykonanie pomnika. Monument ma stanąć na pierwszym lotnisku, na które przeniosły się polskie dywizjony po inwazji w Normandii w 1944 r. - niewielkiej wsi Plumetot we Francji. Dalsze szczegóły tej ciekawej inicjatywy Czytelnicy znajdą w aż trzech językach (polskim, francuskim i angielskim) pod podanym powyżej linkiem.

Dzisiejsze aktualizacje to galerie z cmentarzy w Brandesburton (zdjęcia Pani Joanny Radeckiej i Pana Marcina Salamona) i Noordwijk, a także uzupełniony opis cmentarza w Le Crotoy, w związku z identyfikacją na tamtejszym cmentarzu grobu Tadeusza Stabrowskiego z 308 Dywizjonu.

Na stronie dodany został życiorys Władysława Kiedrzyńskiego, pilota 114 Eskadry oraz 316 Dywizjonu. Galeria 309 Dywizjonu została nieco uporządkowana, opisy poprawione i uzupełnione. Dodano także kilkadziesiąt zdjęć z całego okresu istnienia (łącznie jest ich w tej chwili 92).

Przebudowana została sekcja dotycząca meldunków bojowych. Zamiast tłumaczeń zamieszczone zostały reprodukcje dokumentów, a ich treść przepisana w języku oryginalnym, czyli w zdecydowanej większości - po angielsku. Oprócz modyfikacji stron istniejących dotychczas dodane zostało kilka nowych meldunków. Docelowo sekcja zostanie rozbudowana do kilkudziesięciu meldunków tak, aby przedstawić przykładowe dokumenty z wszystkich lat wojny, z wszystkich polskich dywizjonów, z walk przeciwko bombowcom i myśliwcom różnych typów, przeciwko samolotom niemieckim i włoskim, odniesione na Hurricane'ach, Spitfire'ach, Mustangach, Defiantach, Beaufighterach, Mosquitach i Typhoonach. Już teraz zamieszczone są meldunki pierwszego i ostatnich zwycięstw pilotów Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii, z bitwy o Anglię, z operacji "Veracity" i "Veracity II", z tzw. 500. zestrzelenia oraz z bitwy nad Gandawą.

Zmiana ta wynika z chęci zaprezentowania Czytelnikom dokumentów oryginalnych, w formie pierwotnej, bez jakiejkolwiek redakcji, poprawiania nawet ewidentnych błędów merytorycznych, literówek czy przekręconych nazw własnych. Dokumenty w takiej formie są na ogół niedostępne, gdyż w książkach i czasopismach autorzy publikują zazwyczaj ich tłumaczenia, poddane mniejszym lub większym modyfikacjom, zwykle bez zamieszczanych na górze formularzy zawierających dane takie jak liczba nieprzyjacielskich samolotów czy wysokości walki. Z kolei brak tłumaczenia to skutek ograniczeń czasowych. Zrobienie dobrego tłumaczenia jest niestety trudne i czasochłonne. Jednak wszechobecność języka angielskiego, dostęp do internetowych automatycznych tłumaczy czy słowników, a także rosnąca znajomość angielskiego w społeczeństwie pozwala wierzyć, że mimo to Czytelnicy sobie poradzą. Jako że w meldunkach bojowych używane jest specjalistyczne słownictwo, dodany został słowniczek z tłumaczeniami na język polski najczęściej pojawiających się zwrotów.

Łącznie, według tzw. komisji Bajana, lotnikom myśliwskim Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii zaliczono 1225 zgłoszeń, które dały sumę 747 i 1/4 samolotów zestrzelonych na pewno, 122 zestrzelonych prawdopodobnie oraz 133 i 2/3 uszkodzonych. Wszystkich meldunków było jednak o kilkadziesiąt mniej niż 1225, gdyż wielu pilotów w jednym meldunku zgłaszała podwójne zwycięstwa. Tak czy inaczej owe 24 zamieszczone na stronie meldunki stanowią przynajmniej 2% wszystkich, a jak wspomniano - dodawane będą jeszcze kolejne.

Na stronę dodanych zostało kilka życiorysów. Pierwszy poświęcony jest postaci Józefa Gila, pilota bitwy o Anglię oraz 315 i 306 Dywizjonu. Drugi - Jerzego Dunajki - strzelca 55 Eskadry, a na Zachodzie żołnierza personelu naziemnego 304 i 318 Dywizjonu (materiały udostępnili Pan George Dunajko oraz Pan Zbigniew Charytoniuk). Trzecim jest biogram Leona Suryna, pilota Polskich Linii Lotniczych "LOT", który na Zachodzie zasłużył się jako pilot 304 i 305 Dywizjonu (autorem tekstu jest Pan Janusz Młodzianka). Od nowa napisany został także tekst o Zbigniewie Czaykowskim, dowódcy 317 Dywizjonu i 131 Polowego Portu Lotniczego.

Strona poświęcona lotnikom pochowanym na Brytyjskim Cmentarzu Wojennym w Krakowie została uaktualniona, mając na uwadze przede wszystkim fakt postawienia tam w 2013 r. nagrobków z poprawnymi nazwiskami pochowanych. Oprócz tego dodano zdjęcia wszystkich innych grobów w większej rozdzielczości, a także archiwalne fotografie mogił z cmentarzy w Pogwizdowie i Żegocinie, gdzie pierwotnie pochowanych było ośmiu lotników ekshumowanych do Krakowa.

Nowością na liście cmentarzy jest opis miejsca pochówku polskich lotników w Arnhem w Holandii.

We wszystkich życiorysach uzupełnione zostały dane na temat odznaczenia lotników Medalami Lotniczymi na podstawie danych udostępnionych przez Pana Grzegorza Korcza.

W sprzedaży pojawiły się trzy ciekawe książki, które każdy pasjonat historii Polskich Sił Powietrznych powinien mieć na swojej półce. Pierwsza z nich to autobiografia Johna Kenta, legendarnego kanadyjskiego asa myśliwskiego, który w czasie bitwy o Anglię dowodził jedną z eskadr 303 Dywizjonu. Wydanie zostało uzupełnione rozdziałami napisanymi przez córkę pilota, z których czytelnik dowiaduje się o charakterze Kanadyjczyka i jego złożonym życiu prywatnym. Lektura jest niezmiernie ciekawa, a warto podkreślić, że z angielskiego książkę fachowo przełożył Wojtek Matusiak. Użyte do zilustrowania książki zdjęcia pochodzą ze zbiorów licznych osób prywatnych i instytucji. Wielka szkoda, że okładkę zdobi zdjęcie nie Kenta, lecz... brytyjskiego asa myśliwskiego Douglasa Grice'a, a zamiast fotografii Messerschmitta zamieszczono tam ujęcie hiszpańskiej licencyjnej odmiany tego myśliwca, czyli HA-1112.

Wydawnictwo Gretza zaprezentowało z kolei wspomnienia Witolda Łokuciewskiego, słynnego asa i dowódcy 303 Dywizjonu, wydane pt. "Lotnictwo to moje życie!". Nie jest to monolit, a zbiór wszystkich związanych z lotnictwem relacji i opowiadań lotnika, do których udało się dotrzeć, porządnie wydany i zilustrowany. Ostatnia książka to biografia Macieja Piotrowskiego, dowódcy 309 Dywizjonu i niedoszłego dowódcy 318 Dywizjonu, napisana przez Grzegorza Sojdę i wnuka lotnika, Przemysława Piotrowskiego.

Dzisiejsze uzupełnienie to życiorys Jana Gerwatowskiego, mechanika 122 Eskadry Myśliwskiej i 1/145 Dywizjonu Myśliwskiego, a następnie mechanika pokładowego 300 Dywizjonu Bombowego. Tekst powstał z inspiracji i dzięki zaangażowaniu Pana Zbigniewa Sawickiego.

Dział z opisami miejsc pochówku polskich lotników zyskał dwie podstrony: z Amsterdamu oraz Morden (fotografie dzięki uprzejmości Pana Andrzeja Michalskiego).

Kolejnym kamyczkiem w upublicznianiu wiedzy o miejscach pochówku lotników jest strona poświęcona cmentarzowi w walijskim Llangadwaladr. Na pozór nic szczególnego, jednak dzięki niej skompletowane zostały opisy wszystkich nekropolii z Walii. Co wyjątkowe, wszystkie cmentarze odwiedził i obfotografował Pan Marcin Salamon, któremu w tym miejscu jeszcze raz gorąco pragnę podziękować.

Pojawiły się także opisy cmentarzy w Beverley (również fotografie autorstwa Pana Marcina Salamona), a także Kołobrzegu oraz Sint Jacobiparochie w Holandii.

Kolejny wątek dziś poruszony to niewola. Materiały z tym związane to bardzo ciekawe wspomnienia Ludwika Macieja (pilota 300 Dywizjonu, który blisko cztery lata spędził w kilku różnych obozach; udostępnione przez syna tego lotnika, Pana Andrzeja Macieja), niewielka galeria zdjęć polskich lotników z obozów jenieckich (innych niż słynny Stalag Luft 3 w Żaganiu), a także wykaz wszystkich polskich lotników-jeńców.

Miło mi poinformować o ukazaniu się kolejnej publikacji Piotra Hodyry. Tym razem jako współpracownik Chrisa Warda przyczynił się do powstania książki poświęconej 138 Dywizjonowi do Zadań Specjalnych RAF, w którym przez długi czas latały polskie załogi oraz istniała polska eskadra. Została ona wydana w tej samej serii, co anonsowana w maju książka o 300 Dywizjonie, a poza obszernym opracowaniem historii zawiera całe mnóstwo zdjęć.

Na stronie pojawił się życiorys Józefa Wójcika, zasłużonego pilota bombowego, latającego we wrześniu 1939 r. na Łosiach, a w Wielkiej Brytanii na Wellingtonach. Materiał ten udostępnił Pan Grzegorz Dwórnik.

Od nowa napisany został materiał o polskich pilotach myśliwskich w 112 Dywizjonie Myśliwskim RAF. Dodano także wiele nowych fotografii oraz dwa profile Kittyhawków.

Dział cmentarzy został wzbogacony o galerie i opisy poświęcone cmentarzom w Krośnie (zdjęcia autorstwa Pani Sylwii Godek) oraz Amersfoort, Elburgu, Makkum oraz Steenderen w Holandii. Na stronie poświęconej nekropolii w Venray pojawiły się ponadto lepsze fotografie.

Na stronę dodane zostały fotografie i opisy cmentarzy z Narwiku w Norwegii (zdjęcia udostępnił Pan Przemysław Pawłowicz), Castricum oraz Harlingen w Holandii, a także Bydgoszczy.

W maju i czerwcu tego roku drukarnie opuściło kilka publikacji, które niewątpliwie zainteresują Czytelników strony. Na początek pragnę zachęcić do zapoznania się biografią mojego autorstwa "Myśliwiec z Wrocławia. Ppor. pil. Leon Kosmowski (1919-1942)". Książka przedstawia ciekawe losy jednego z najwybitniejszych myśliwców 306 Dywizjonu, ma 244 strony i zawiera szereg niepublikowanych fotografii, reprodukcji dokumentów, a także profile maszyn, na których Kosmowski latał. Książka jest do zamówienia przez Internet, po kliknięciu na okładkę książki.

Interesujące artykuły poświęcone historii lotnictwa są do przeczytania w publikacji z materiałami z koszalińskiego spotkania historyków lotnictwa, konferencji pod mówiącym wszystko tytułem "Wciąż o Ikarach głoszą choć doleciał Dedal. Mity, legendy, stereotypy, fałszerstwa w lotniczej historii". Ze swojej strony gorąco zachęcam do lektury artykułu mojego autorstwa pt. "Gremliny w historii lotnictwa polskiego". Dostępny jest także nowy numer "Gapy" (już 22!) z ogromem doskonałych artykułów oraz fotografii.

Tadeusz Chwałczyk opublikował swoją kolejną książkę, będącą zbiorem opowiadań, traktujących o bliższej i dalszej historii lotnictwa. Intrygujący tytuł, "Siadanie z wiatrem", sugeruje wspólny motyw łączący wszystkie historie, którym jest właśnie wiatr.

Wszystkie publikacje można zamówić przez Internet, klikając powyżej na zdjęcia okładek.

Nowe materiały dziś to biogram Kajetana Boratyńskiego, niezwykle ciekawej postaci, bo naukowca, który na czas wojny porzucił swój fach i stał się nawigatorem bombowych Wellingtonów. Tekst powstał dzięki dużemu zaangażowaniu rodziny lotnika, w tym Panów Jacka i Grzegorza Boratyńskich.

Drugi z publikowanych dziś materiałów to tabelaryczny wykaz absolwentów Wyższej Szkoły Lotniczej w Wielkiej Brytanii z krótkim komentarzem.

Po bardzo kiepskim początku 2017 roku strona Polskie Siły Powietrzne wraca do życia i zachęcam Czytelników do regularnego jej odwiedzania. W najbliższych tygodniach zapowiada się spora ilość nowych materiałów, by zrekompensować pierwszą połowę roku.

Dziś dodane zostały relacja pilota 316 Dywizjonu Wojciecha Wojtygi z dramatycznego lotu na bombardowanie celów naziemnych w 1945 r., fotografie cmentarza w Poznaniu, a także wykaz lotników Polskich Sił Powietrznych, którzy podjęli po wojnie służbę w ludowym Wojsku Polskim.

W ramach dbania o jakość materiałów czasami trzeba też cofnąć się do artykułów opublikowanych dawno temu i je przeredagować, a czasem wręcz stworzyć od podstaw. Na nowo został napisany (i zilustrowany fotografiami oraz profilami samolotów) artykuł na temat oznaczanych inicjałami Mustangów III dowódców 133 Skrzydła Myśliwskiego, 133 Polowego Portu Lotniczego oraz III Skrzydła Myśliwskiego. Tekst o kapelanach Polskich Sił Powietrznych został znacząco rozbudowany nowymi zdjęciami, fragmentami wspomnień oraz danymi dotyczącymi przedziałów duszpasterzy. Od nowa napisany został także życiorys pilota bitwy o Anglię Zygmunta Kleina.

Znacznie uzupełniony i poprawiony został też biogram Mieczysława Stachiewicza, pilota 301 Dywizjonu, który dwa tygodnie temu skończył sto lat. Życząc sędziwemu weteranowi dwustu lat, zapraszam Czytelników do zapoznania się z jego losami.

Na podstronie "O stronie" dodałem spis swoich publikacji, o co kilkakrotnie byłem proszony przez Czytelników.

W najbliższą sobotę będzie miała miejsce noc muzeów i po raz kolejny wszyscy chętni będą mogli bezpłatnie zwiedzić nie tylko klasyczne muzea, ale również siedziby innych organizacji. Z tej okazji chciałbym serdecznie zaprosić Czytelników na współorganizowaną przeze mnie wystawę we wrocławskim Instytucie Pamięci Narodowej. Odbędzie się 20 maja przy siedzibie IPN przy ul. Sołtysowickiej 21a, w godz. od 18.00-23.00. Jej tematem będą oczywiście dzieje Polskich Sił Powietrznych, z położeniem akcentu na losy lotników, którzy osiedlili się po wojnie na Dolnym Śląsku. Głównym bohaterem będzie natomiast Leon Kosmowski - urodzony we Wrocławiu pilot 306 Dywizjonu (jego życiorys z tej okazji dostępny jest od dzisiaj na stronie). Oprócz wystawy na zwiedzających czekają inne atrakcje, w tym obecność rekonstrukcyjnej Grupy Historycznej Lotnictwa Polskiego oraz oczywiście zwiedzanie z przewodnikiem archiwum Instytutu i zapoznania się z przykładowymi, udostępnionymi do wglądu, dokumentami sporządzonymi przez bezpiekę. Szczegółowy program dostępny jest na stronie IPN, po kliknięciu na miniaturę plakatu poniżej.

Na stronie pojawił się życiorys Jana Tadeusza Buczmy - weterana I wojny światowej, wojny polsko-ukraińskiej oraz II wojny światowej, zasłużonego oficera, nawigatora 304 Dywizjonu, który latał bojowo jeszcze w wieku 42 lat.

Równocześnie chciałbym zarekomendować Czytelnikom doskonałą książkę autorstwa Grzegorza Korcza i Chrisa Warda. Tak jak Piotr Hodyra w zeszłym roku zaprezentował historię 301 Dywizjonu, tak teraz polsko-brytyjski duet stworzył solidną ilustrowaną monografię 300 Dywizjonu. Tym razem książka adresowana jest do anglojęzycznego odbiorcy, i przedstawia dzieje jednostki miesiąc po miesiącu, rozpoczynając od szerokiego kontekstu strategii brytyjskiego lotnictwa bombowego, a kończąc na relacjach pojedynczych lotników.

Książka ma format A4, równo 300 stron (symbolicznie?) i jest bogato ilustrowana czarno-białymi fotografiami przedstawiającymi zarówno lotników, ich dowódców, jak i samoloty.

Nakładem PWN ukazała się książka "Ostatni pilot myśliwca". Są to wspomnienia Jerzego Główczewskiego, który w czasie II wojny światowej zasłużył się jako żołnierz Samodzielnej Brygady Karpackiej i pilot 308 Dywizjonu Myśliwskiego "Krakowskiego" (z jego życiorysem można zapoznać się na jednej z podstron niniejszej witryny). Autor opisuje całe swoje życie, od spędzonej w Warszawie młodości, przez wojenne losy, które rzucały go po niemal całym świecie (Europa, Azja, Afryka i obie Ameryki), aż po lata powojenne, gdy prowadził błyskotliwą karierę architekta. Główczewski snuje swoją opowieść w sposób niezwykle ciekawy, a jego przeżycia są kolejnym świadectwem tego, jak ogromny wpływ miały lata 1939-1945 na późniejsze życie tysięcy młodych Polaków.

Książka ma blisko 800 stron i jest ilustrowana zarówno zdjęciami, jak i rysunkami ze zbiorów autora (w tym licznymi z okresu służby w lotnictwie). Wydana jest w porządnej, twardej oprawie.

Innym niewątpliwie godnym wspomnienia zdarzeniem jest opublikowanie na stronie Instytutu Polskiego i Muzeum Polskiego im. gen. Sikorskiego w Londynie całej zeskanowanej kroniki 307 Dywizjonu Myśliwskiego Nocnego "Lwowskich Puchaczy", złożonej z aż siedmiu tomów. Wszystkie skany dostępne są w przystępnej formie PDF pod tym adresem. Zawdzięczamy to zarówno trudowi pracowników IPiMS, jak i dżentelmenom z 307 Squadron Project, którzy byli spiritus movens sprawy.

Listopad pasjonatom historii polskiego lotnictwa przyniósł bardzo smutną nowinę. Tym razem nie chodzi o odejście któregoś z zasłużonych lotników, a o znikający z rynku tytuł legendarnego czasopisma. Po 16 latach i 59 numerach zawieszone zostało wydawanie "Lotnictwa z Szachownicą" - magazynu poświęconego historii lotnictwa, który z czasem samo stał się częścią tej historii. Choć niestrudzony Redaktor Wojciech Sankowski podkreśla, że nie jest to równoznaczne z całkowitą likwidacją tytułu, jasne jest, że przynajmniej przez najbliższe lata czasopismo nie będzie wydawane. Jedyne, co pozostaje nam zrobić, to nabyć 59. numer i cieszyć się, może po raz ostatni, nowymi, interesującymi materiałami. Jakże symboliczny wobec tego wydaje się być zamieszczony na okładce malunek, przedstawiający rozbitego Mustanga z 306 dywizjonu...

Dostępny jest także nowy numer "Gapy", jak zawsze pełen rewelacyjnych artykułów na temat dziejów polskiego lotnictwa.

Trzecią publikacją, do której lektury zachęcam, jest książka Piotra Hodyry, znanego historyka lotnictwa polskiego, który drukiem wydał historię 301 Dywizjonu Bombowego "Ziemi Pomorskiej" z okresu, gdy jednostka latała na Battle'ach i Wellingtonach. Świeże spojrzenie oparte na bogatym zbiorze dokumentów uzupełniają dziesiątki zdjęć oraz liczne załączniki, w tym m.in. wykaz personelu latającego i naziemnego (!) czy biografie wybranych lotników jednostki.

Strona www.polishairforce.pl również żyje. Nowe materiały to życiorys wybitnego pilota myśliwskiego Józefa Żulikowskiego, kilkadziesiąt nowych fotografii w galerii 307 dywizjonu oraz galeria z cmentarza w Sutton Bridge (fotografie autorstwa Pana Marcina Salamona).

Nowości na stronie to dwa życiorysy: Bolesława Stramika z 318 dywizjonu oraz Longina Rębińskiego z 300 dywizjonu (autorem tekstu jest Pan Andrzej Lewandowski). Dodane zostały także fotografie z cmentarzy w St Clears i Liverpoolu, na których spoczywają dwaj piloci myśliwscy. Autorem zdjęć jest Pan Marcin Salamon.

W sprzedaży pojawiła się kolejna interesująca publikacja - "Bitwy polskiego lotnictwa 1918-1945". Tym razem spod pióra Piotra Sikory wyszła książka przekrojowo traktująca o walkach lotnictwa myśliwskiego w czasach wojny polsko-ukraińskiej, polsko-bolszewickiej oraz II wojny światowej. Można ją uznać jako ciąg dalszy opowieści autora o polskich asach myśliwskich, którą wydał przed dwoma laty. Książka ma ponad 400 stron i liczne wkładki z czarno-białymi zdjęciami i kolorowymi profilami samolotów. Prezentuje najnowsze ustalenia dotyczące walk, a oparta jest na przebogatym zbiorze dokumentów i publikacji.

Do działu z cmentarzami dodane zostały fotografie i opis miejsca pochówku jednej z załóg 301 dywizjonu w Pradze.

Tymczasem na początku sierpnia do Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie zawitała wystawa poświęcona 307 Dywizjonowi Myśliwskiemu Nocnemu "Lwowskich Puchaczy". Na uroczyste otwarcie przybyli liczni potomkowie i krewni lotników tej zasłużonej jednostki. W ramach ekspozycji wystawionej w nowym budynku muzeum zapoznać się można z mundurem i skórzaną kurtką lotniczą jednego z pilotów jednostki, fragmentem rozbitego samolotu Mosquito z 307 dywizjonu, rekonstrukcją flagi lotniczej bazy RAF Exeter, a także odznaczeniami, naszywkami, odznakami i log-bookami po lotnikach "Lwowskich Puchaczy". Całość uzupełnia wystawa w formie tablic ze skróconą historią jednostki oraz licznymi fotografiami.

Więcej informacji na temat ekspozycji znaleźć można na stronie Muzeum Lotnictwa Polskiego oraz na facebook'owym profilu organizatorów wystawy 307 Squadron Project.

Cmentarze zostały uzupełnione o galerie z Northwood (owianej legendą nekropolii polskich pilotów myśliwskich), Pwllheli i Moulins. Zdjęcia niezawodni Pan Marcin Salamon i Pan Grzegorz Zaleski. Rozszerzone o detale zostały wykazy strat i zwycięstw powietrznych 302 dywizjonu, a nowością są galerie zdjęć, wykazy pilotów, lotnisk, dowódców dotyczące III/3 Dyonu Myśliwskiego.

Rozbudowany o szereg nowych relacji i zdjęć został artykuł o psie Ciapku z 305 dywizjonu. Artykuł o Klubie Świnki Morskiej (Guinea Pig Club) uzupełniono z kolei o losy (i zdjęcie) pominiętego do tej pory Józefa Biela z 308 dywizjonu.

Spośród ukazujących się regularnie publikacji książkowych szczególnie zachęcam do zapoznania się z nową książką pt. "Polish Fighter Colours" ("Barwa polskiego myśliwca"). Jest to pierwszy z dwóch tomów opisujących sposoby malowania samolotów myśliwskich używanych w Lotnictwie Wojskowym, Polskich Siłach Powietrznych we Francji oraz typów Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii. Do zakupu zachęcają dziesiątki niepublikowanych zdjęć i nowo odkryte, zaskakujące informacje, a także nazwiska autorów, wśród których są Bartłomiej Belcarz, Robert Gretzyngier, Tomasz Kopański, Wojtek Matusiak i Marek Rogusz.

W czerwcu ukazał się też nowy numer "Gapy", pełen jak zawsze fantastycznych materiałów na temat historii polskiego lotnictwa. Szczególnie (i nieskromnie) zachęcam do lektury tekstu mojego autorstwa poświęconego lotowi "Rodeo 140", w którym polskim lotnikom zaliczono 500. zestrzelenie niemieckiego samolotu.

Ostatnia z opisanych dziś publikacji to książka autorstwa Niny Britton Boyle pt. "Blood on their Wing Tips" ("Krew na końcówkach ich skrzydeł"). Autorka podjęła próbę opowiedzenia prostym językiem losów 303 dywizjonu i pierwszych lotników w nim służących. Publikacja oparta jest m.in. na przeprowadzanych przez blisko 30 lat badaniach, uwzględniających wywiady z pilotami i członkami ich rodzin.

W imieniu Grzegorza Śliżewskiego i Fundacji Historycznej Lotnictwa Polskiego pragnę zaprosić Czytelników strony na konferencję pt. "Przez ciernie do gwiazd. Rzecz o lotniczej edukacji", która odbędzie się 4 czerwca 2016 r. w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej. Szczegóły na bannerze poniżej oraz na stronie internetowej Fundacji. Osobiście również zachęcam również do przybycia, bowiem będę miał przyjemność wygłosić w Koszalinie prelekcję pt. "Szkolenie operacyjne lotników polskich w krajach śródziemnomorskich 1941-1945".

Dodany został życiorys Włodzimierza Stadnika, fotografa personelu naziemnego z 318 dywizjonu. Materiały i fotografie udostępnił krewny lotnika, Pan Krzysztof Stadnik.

Dodane zostały galerie zdjęć z siedmiu francuskich cmentarzy: Choloy, Dieuze, Gavres, Guidel, La Baule-Escoublac, Lanveoc i Quiberon. Do istniejących galerii dodano także współczesne fotografie wszystkich grobów z cmentarzy w Auberive oraz Marsylii. Autorem wszystkich fotografii jest Pan Grzegorz Zaleski. Tym samym na stronie dostępne są już wszystkie zdjęcia grobów wojennych z Francji, na których spoczęli lotnicy Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii. Dodano także dwie nowe galerie z Porthcawl (fotografie Pana Marcina Salamona) i Tel El Kebir. Tym samym przekroczony został półmetek obfotografowanych i opisanych cmentarzy lotników Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii.

W pierwszym uzupełnieniu w nowym roku dodane zostały podstawowe dane dotyczące III/2 Dyonu Myśliwskiego wraz z galerią zdjęć. Od nowa napisano (przy okazji uzupełniając i poprawiając) także życiorysy czterech pilotów tej jednostki: Franciszka Kozłowskiego, Antoniego Markiewicza, Tadeusza Nowaka i Edwarda Pilcha. Szczególnie intrygująca jest biografia Nowaka, którego konto zwycięstw na tzw. liście Bajana jest dość skromne w porównaniu do rzeczywistych dokonań.

Od podstaw zredagowane zostały także biogramy Szymona Kity (weterana kampanii wrześniowej i bitwy o Anglię) oraz słynnego dowódcy 303 dywizjonu, Wojciecha Kołaczkowskiego.

Nowymi materiałami są życiorysy: Franciszka Chylewskiego z 300 dywizjonu (pióra Pana Krzysztofa Kowalkowskiego), Jana Pudelewicza, pilota III/3 Dyonu Myśliwskiego (napisany wspólnie z Panem Łukaszem Łydżbą), Zygmunta Kawnika z 306 dywizjonu oraz Stanisława Krzemińskiego z 300 dywizjonu i 1586 eskadry (udostępniony przez Pana Pawła Tulińskiego).

Stworzona została nowa galeria kilkudziesięciu zdjęć ze szkoły pilotażu podstawowego 16 (Polish) Service Flying Training School w Newton, gdzie w ciągu czterech lat wojny wyszkolono setki polskich pilotów myśliwskich, bombowych i transportowych.

We wszystkich życiorysach uzupełniono informacje na temat nadań polowych "gap", wraz z podaniem numerów tych odznak. Te trudno dostępne dane zostały udostępnione przez Pana Grzegorza Korcza.

Czytelników strony chciałbym serdecznie zachęcić do zapoznania się z nową publikacją mojego autorstwa. Jest to 20. książka z serii "Polish Wings", traktująca o myśliwcach konstrukcji Jakowlewa (Jak-1, Jak-3, Jak-7 i Jak-9) w lotnictwie ludowego Wojska Polskiego. Wszystkie z tych samolotów były używane zarówno w czasie wojny, jak i po jej zakończeniu, w tym przez 1 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa". Książka zawiera wiele niepublikowanych dotąd informacji, a tekst uzupełnia 227 fotografii oraz 48 kolorowych sylwetek Jaków. Liczy 88 stron i wydana jest na wysokogatunkowym papierze kredowym. Współautorstwem zaszczycił mnie znany "w branży" Wojciech Sankowski, redaktor naczelny "Lotnictwa z Szachownicą". Książkę można nabyć za pośrednictwem Wydawnictwa Sanko.

Jako przykład tego, co można odnaleźć w publikacji, na stronie zamieszczono obszerny artykuł dotyczący samolotów z dedykacjami od Wolfa Messinga dla polskich lotników z 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa".

Na listopadowe uzupełnienie składają się następujące życiorysy:

• Tadeusza Biegańskiego - obserwatora na Karasiach i nawigatora na Wellingtonach; tekst opracowany wraz z Panem Rafałem Bolczykiem na podstawie materiałów udostępnionych przez Pana Tadeusza Plutę
• Jerzego Jankiewicza - dowódcy 303 dywizjonu i pierwszego Polaka dowodzącego brytyjskim dywizjonem; tekst autorstwa Pana Wojtka Matusiaka
• Roberta Janoty - dowódcy klucza Korpusu Ochrony Pogranicza, klucza ochrony rządu polskiego na uchodźctwie, jeńca licznych obozów (w tym słynnego Colditz), wreszcie pilota 15 pułku lotnictwa ludowego Wojska Polskiego (równocześnie publikowane są jego dwa zdjęcia z niewoli - w galerii obozów jenieckich lotników z 1939 r. - oraz fotografie miejsca pochówku w Radomiu)
• Jerzego Jarolima - żołnierza Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich i radiooperatora w 318 dywizjonie; życiorys napisany przez jego brata, Pana Leona Jarolima
• Józefa Kędziorę - myśliwca Brygady Pościgowej; tekst autorstwa Pana Łukasza Łydżby
• Janusza Kosmowskiego - pilota 34 eskadry we wrześniu 1939 r. oraz 306 dywizjonu w Anglii

Galerie z cmentarzy wzbogaciły się o fotografie z Belfastu (autorami zdjęć są Państwo Martyna i Paweł Rejkowiczowie), Koła i Osieka Wielkiego (Pan Jacek Kopiński), Radomia (autor strony) oraz St Jean d'Angély (Pan Grzegorz Zaleski).

Kolejną ciekawostką jest względnie duża galeria z obozu jenieckiego Stalag Luft 3, a także niewielka (i powstała bardziej na dobry początek) galeria zdjęć dotyczących pobytu niewoli w obozach niemieckich polskich lotników z września 1939 r.

Autorzy publikujący efekty swoich badań na papierze także nie zasypiają gruszek w popiele i w ostatnich miesiącach obdarzyli rynek wydawniczy kilkoma ciekawymi publikacjami. Ze swojej strony pragnę zareklamować przede wszystkim bardzie ciekawą książkę "Polskie skrzydła nad Irlandią" autorstwa Łukasza Gredysa i Piotra Sikory. Jest to zbiór artykułów, którego wspólnym mianownikiem jest Zielona Wyspa. Autorzy opisują przeróżnego rodzaju związki polskiego lotnictwa z Irlandią (zarówno Północną, jak i neutralną w czasie wojny Republiką Irlandii). Książka zaskakuje wnikliwością autorów, w wielu wypadkach poczuciem humoru, ale jest także pasjonującą lekturą dla tych, którzy znudzili się już czytaniem opisów działań bojowych dywizjonów czy życiorysów.

Dwie kolejne publikacje to dzieła jakże płodnego Wojtka Matusiaka. Pierwsza z nich to wydana w serii o asach wydawnictwa Osprey "Polish Spitfire Aces", opisująca przekrojowo, jak dzieje wybitnych polskich myśliwców przeplatały się z dziejami wybitnego brytyjskiego samolotu. Ci, którzy myślą, że w temacie nie ma już nic do odkrycia, po lekturze na pewno zmienią zdanie. Druga prezentowana poniżej książka pióra Matusiaka to ostatnia część jego monografii 303 dywizjonu, wieńcząca fenomenalne dzieło.

Najświeższą z publikacji jest biografia Stanisława Skalskiego, autorstwa duetu Grzegorz Sojda i Grzegorz Śliżewski, pierwsza napisana tak szczegółowo i z takim dystansem biografia najwybitniejszego polskiego myśliwca wszechczasów.

Dzisiejsze nowości to dwa życiorysy lotników: strzelca 300 dywizjonu Władysława Kordysia (autorstwa Panów Janusza Kubita i Lesława Wilka) oraz oficera technicznego Centrum Wyszkolenia Lotnictwa nr 1 Stefana Bojarskiego (napisany przez syna lotnika, Pana Wojciecha Bojarskiego, przy współudziale Pana Remigiusza Gadacza i autora strony). Dodane zostały galerie z Białegostoku, Ilminster i Nicei (nowe), a strony o cmentarzach w Cranwell i Casamassima uzupełniono współczesnymi fotografiami wszystkich mogił. Zdjęcia udostępnili: Pan Marcin Salamon, Pan Przemysław Pawłowicz, Pan Andrzej Michalski, pana Alain Endinger, pani Izabela Luniak i pana Grzegorz Zaleski.

Dodane zostały straty 301 dywizjonu z okresu wellingtonowego (nie ma się zresztą czym chwalić, bo przez ostatnie 11 lat (!) istnienia tej strony nie udało się tego zrobić). Oprócz tego rozbudowano w sposób znaczący wykazy zwycięstw i strat 316 i 317 dywizjonu, poprzez dodanie brakujących danych (oznaczenia i numery samolotów, bardziej rozbudowane okoliczności śmierci). Dodatkowo, w wykazach strat wszystkich dywizjonów dodano linki do cmentarzy (kliknięcie na nazwisko poległego lotnika przeniesie Czytelnika na stronę z opisem cmentarza, na którym spoczywa).

Zrobiony został także pierwszy krok, by upamiętnić lotników-jeńców. Na razie przygotowana została lista Polaków więzionych w Stalagu Luft 3 w Żaganiu - jest to jak dotąd najpełniejszy wykaz, jaki się ukazał. Za kilka dni uzupełniony zostanie stosunkowo dużą galerią zdjęć z Żagania.

Zamieszczono materiał omawiający zwięźle historię Medalu Lotniczego - odznaczenia nadawanego lotnikom Polskich Sił Powietrznych.

Zachęcam do wysłuchania udostępnionego przez Polskie Radio nagrania wspomnień st. szer. Benedykta Dąbrowskiego, dostępnych przez Internet: Wspomnienia pilota myśliwca z 1 września 1939 roku. Link został nadesłany dzięki uprzejmości Pana Roberta Sałaty.

Ukazały się numery dwóch najlepszych czasopism poświęconych historii polskiego lotnictwa: "Lotnictwa z Szachownicą" oraz "Gapy", a także interesująca publikacja z referatami dotyczącymi zestrzeleń, niewoli, ucieczek z i przed niewolą polskich lotników na przestrzeni dziejów (w szczególności, korzystając z możliwości autoreklamy, zachęcam do lektury mojego opracowania dotyczącego losów kpt. Lwa Kuryłowicza - jednego z nielicznych polskich lotników będących więzionym zarówno przez Sowietów, jak i Niemców). Szczegóły dostępne są po kliknięciu na okładki, na stronach wydawców.

W imieniu Grzegorza Śliżewskiego i Fundacji Historycznej Lotnictwa Polskiego pragnę zaprosić Czytelników strony na konferencję pt. "Za linią wroga", która odbędzie się w najbliższą sobotę w Koszalinie. Szczegóły na bannerze poniżej oraz na stronie internetowej Fundacji. Program konferencji dostępny jest pod tym linkiem.

Pani Olga Jankiewicz nadesłała swoją recenzję wydanej jeszcze w zeszłym roku książki poświęconej samolotom 305 dywizjonu. Oto ona:

Dzisiejsze nowości obejmują wykazy lotników Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie zaginionych w morzu oraz o nieznanym miejscu pochówku, a także galerię zdjęć z cmentarzy w Bridgwater i Norwich, które powstały dzięki fotografiom Pana Andrzeja Michalskiego i Pana Błażeja Siwca.

W sobotę 21 marca 2015 r. w Zabrzu zmarł major w stanie spoczynku Czesław Eugeniusz Blicharski. Miał 96 lat. W czasie wojny był bombardierem 300 Dywizjonu Bombowego "Ziemi Mazowieckiej" i uczestnikiem lotów bojowych na Lancasterach w ostatnich miesiącach wojny. Bomby zrzucał m.in. na Drezno i Berchtesgaden.

Był wspaniałym człowiekiem, którego nie złamały ani sowieckie łagry, ani trudy życia na emigracji, ani inwigilacja Służby Bezpieczeństwa w komunistycznej Polsce. Przez całe życie był bezkompromisowo wierny swoim ideom. Często surowy w ocenach, miał do nich pełne prawo. Po zrzuceniu munduru, przez lata dokonał olbrzymiej pracy, zbierając materiały i spisując losy swego ukochanego, rodzinnego Tarnopola - miasta, które w 1945 r. stracił na zawsze. Był skromnym, rzetelnym i wyrozumiałym dla innych badaczy, świadkiem historii XX wieku. Dla tych, którzy mieli okazję go bliżej poznać, stał się wzorem żołnierza, historyka, Polaka. Jego pochówek odbył się dzisiaj na cmentarzu przy parafii pw. św. Jana Chrzciciela w Biskupicach w Zabrzu.

Niech spoczywa w pokoju.

Na stronie pojawił się życiorys Zdzisława Krasnodębskiego, dowódcy najsłynniejszych polskich jednostek myśliwskich II wojny światowej: 111 eskadry, III/1 dyonu oraz 303 dywizjonu. Jakkolwiek jego losy były opisywane już wielokrotnie, wierzę, że ten życiorys wniesie wiele do wiedzy o Krasnodębskim - prostuje bowiem wiele błędów popełnianych przez autorów korzystających wyłącznie z publikacji książkowych, ale także wnosi sporo nowych informacji. Dodatkowo, kolejna relacja Krasnodębskiego: tym razem z feralnego lotu 3 września 1939 r., gdy został zestrzelony.

Dodane zostały galerie z cmentarzy w Driffield (fotografie autorstwa Pani Joanny Radeckiej), Eastbourne (Pan Andrzej Michalski), Hawarden (Pan Marcin Salamon) oraz Wyrzyska i Zadzimia (Pan Jacek Kopiński).

Zachęcam do zapoznania się z dwiema niezwykle interesującymi publikacjami, jakie ujrzały światło dzienne jesienią tego roku. Pierwsza z nich to napisana przez znanego każdemu zainteresowanego tematem historyka polskiego lotnictwa Wojtka Matusiaka historia legendarnego dywizjonu 303. Potrzeby rynku wydawniczego zdecydowały, że publikacja wydana została po angielsku. Obecnie dostępny jest pierwszy tom książki, obejmujący okres od... udziału Tadeusza Kościuszki w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych aż do 1941 r. Opisywany dywizjon w ujęciu Matusiaka to nie tylko jego losy od 1940 do 1946, ale także związane z XVIII-wieczną Ameryką początki jednostki, udział w wojnie polsko-bolszewickiej 7 eskadry myśliwskiej, lata międzywojenne i kampania wrześniowa 111 eskadry myśliwskiej, a także udział w kampanii francuskiej poszczególnych pilotów. Nowa publikacja łączy trzy najbardziej pożądane cechy książki historycznej: jest rzetelnie opracowana, ciekawie napisana oraz wspaniale wydana (przez co rozumiem zarówno redakcję, jakość druku i oprawy oraz dbałość o bogaty materiał ikonograficzny). Lektura książka jest pasjonująca: nie do wiary jest, ile ciekawych, a nieznanych (lub nie dość dogłębnie zbadanych) wątków historii 303 dywizjonu był w stanie przedstawić na kartach autor. Chapeau bas.

Druga z książek to "Asy polskiego lotnictwa" Piotra Sikory. Solidna "cegiełka" - licząca ponad 550 stron - składa się z trzech głównych części: obszernego wprowadzenia, życiorysów polskich asów (z I wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej oraz II wojny światowej) oraz obszernych aneksów (zajmujących 130 stron!). Autor omawia, na czym polegał fenomen asów: skąd takie pojęcie się wzięło, jak kształtowały sę nieoficjalne kryteria, by zostać asem. Kreśli także rys historyczny i uwarunkowania, które doprowadziły do tego, że Polakom przyszło latać i zestrzeliwać nieprzyjacielskie statki powietrzne w latach 1918-1945. Główną część książki stanowią życiorysy wszystkich polskich asów II wojny światowej (według tzw. listy Bajana), a także biogramy lotników latających na frontach I wojny światowej uznawanych za asów. Jest to największe i najlepsze dotąd kompendium wiedzy o polskich asach.

Dodano dwa materiały związane z postacią dowódcy 303 dywizjonu Zdzisława Krasnodębskiego: spisane przez niego wspomnienia z lotu bojowego z września 1940 r., w którym został zestrzelony, a także przygotowany od nowa artykuł o Polakach w Guinea Pig Club autorstwa Pana Piotra Sikory. Tekst został znacznie rozbudowany o informacje o okolicznościach wypadków, najpełniejszy jak dotąd wykaz polskich członków Klubu Świnki Morskiej oraz fotografie przedstawiające lotników oraz ich samoloty. Za życzliwą pomoc w nadspodziewanie długich pracach nad tekstem dziękuję bardzo: Panu Robertowi Gretzyngierowi, Panu Grzegorzowi Korczowi oraz Panu Wojtkowi Matusiakowi. W listopadzie na stronie pojawi się także obszerny życiorys Krasnodębskiego.

Dodane zostały zdjęcia z cmentarza w Blankenberge (autorstwa Pana Marcina Nowaka oraz Pana Grzegorza Zaleskiego), galeria fotografii Polaków służących w jednostkach USAAF (gros zdjęć pochodzi ze zbiorów Pani Elżbiety Kiełkiewicz-Korenc - córki kpt. Antoniego Kiełkiewicza), a także napisany przez Pana Grzegorza Korcza życiorys Tadeusza Żabickiego, pilota 300 dywizjonu i 138 squadronu RAF.

Uwadze Czytelników polecam książkę pt. "Wojennymi śladami kpt. Tadeusza Wawerskiego" autorstwa Pana Adama Hałata. Jest to biografia przedwojennego oficera rezerwy, obserwatora, który w czasie kampanii wrześniowej służył w 53 eskadrze obserwacyjnej, a w Wielkiej Brytanii - w 300 dywizjonie. Śmiało można powiedzieć, że jest to jak do tej pory najlepsza biografia polskiego lotnika bombowego, jaka ujrzała światło dzienne. Autor w swoich poszukiwaniach był bardzo drobiazgowy, docierając do dokumentów z praktycznie wszelkich dostępnych archiwów w Polsce i za granicą, zbiorów rodzinnych i kolekcji historyków lotnictwa, nie wspominając oczywiście o dokładnym przeglądzie dostępnej literatury. Efektem prac jest ponad 230-stronicowa, świetnie napisana i bogato ilustrowana książka przedstawiająco szczegółowo nie tylko losy samego lotnika, ale i należyty kontekst historyczny. Chyląc czoła przed ogromem pracy autora, zachęcam Czytelników do sięgnięcia po tę publikację. Sklep internetowy, w którym można nabyć publikację, dostępny jest pod linkiem otwierającym się po kliknięciu na okładkę.

Parę tygodni temu ukazała się też nowa "Gapa" - czasopismo, którego przedstawiać nie trzeba, jak zawsze pełne interesujących artykułów oraz zdjęć. Spis treści i strona wydawcy - po kliknięciu na miniaturę okładki.

W czasie operacji "Weller 29", dokonanej nocą z 21 do 22 maja 1944 r., do Polski drogą lotniczą przerzucony został płk Leopold Okulicki "Niedźwiadek" - będący jedną z osób odpowiedzialnych za podjęcie decyzji o rozpoczęciu powstania warszawskiego 1 sierpnia 1944 r. Przerzut został dokonany przez załogę kpt. pil. Gerarda Kunowskiego po starcie z lotniska Campo Casale koło Brindisi we Włoszech. Na stronie zamieszczono wspomnienia z lotu nawigatora tej załogi, Eugeniusza Arciuszkiewicza - późniejszego dowódcy 1586 eskadry i 301 dywizjonu.

Na stronę dodany został także w końcu wykaz strat poniesionych przez 1586 Eskadrę do Zadań Specjalnych od końca 1943 r. aż do 1945 r. (pozostała część, obejmująca straty poniesione przez 301 dywizjon w latach 1940-1943 - wkrótce).

Zapraszam do zapoznania się z galerią i krótkim opisem poświęconym największemu eksponatowi Muzeum Powstania Warszawskiego: makiecie w skali 1:1 Liberatora VI GR-S (KG890), który rozbił się w pobliżu Bochni w sierpniu 1944 r., podczas lotu specjalnego z pomocą dla stolicy.

Na 70. rocznicę wybuchu powstania warszawskiego na stronie pojawił się życiorys Tadeusza Rumana, uczestnika zrzutów zaopatrzenia dla Warszawy w sierpniu 1944 r. Dodana została także relacja Ludomiła Rayskiego - generała brygady i najstarszego polskiego pilota latającego bojowo - z lotu ze zrzutem zaopatrzenia na Puszczę Kampinoską w sierpniu lub wrześniu 1944 r. W najbliższych dniach pojawią się trzy kolejne materiały związane tematycznie z 1586 Eskadrą do Zadań Specjalnych, wobec czego zachęcam Czytelników do śledzenia strony.

W czerwcu ukazały się dwie książki, których lekturę gorąco polecam Czytelnikom strony. Pierwsza z nich to wspomnienia Kazimierza Rutenberga - frontowego pilota 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa", uczestnika walk w rejonie Warszawy w 1944 r. oraz walk na Pomorzu i operacji berlińskiej w 1945 r. Spisane wiele lat po zakończeniu wojny są pierwszymi wspomnieniami pilota lotnictwa ludowego Wojska Polskiego, który bez cenzury opowiada o swoich przejściach - od dzieciństwa, przez kampanię wrześniową, deportację na Syberię, walki na froncie, aż po losy powojenne. Lotnictwo w jego życiu pojawiało się w wielu momentach: nie tylko, gdy sam w latach 1944-1945 pilotował Jaki-1 i Jaki-9, ale także przed i po wojnie w cywilu. Lektura jest pasjonująca!

Drugą z publikacji jest monumentalny i fenomenalny "Polski samolot i barwa. Polskie Siły Powietrzne na Zachodzie 1940-1946". Wspólne dzieło Tadeusza Królikiewicza i Wojtka Matusiaka to rozbudowana wersja wcześniejszej książki, na której wychowały się pokolenia modelarzy i miłośników polskich skrzydeł. "Wersja" to chyba za mało powiedziane: publikacja jest napisana praktycznie od nowa, znacznie obszerniejsza. Zwracają uwagi przede wszystkim fantastycznie dobrane zdjęcia i ilustracje (rysunki godeł jednostek, indywidualnych oraz profili samolotów), ukazujące wszelkiego rodzaju normy i odstępstwa od regulaminów w malowaniu i oznakowaniu polskich samolotów. Autorzy poruszają m.in. takie kwestie jak sposoby i wzory malowania szachownic, kokard, oznaczeń dywizjonowych, godeł, napisów eksploatacyjnych, kamuflażu oraz typowe malowania poszczególnych typów samolotów. Jak przystało na publikację o charakterze poniekąd albumowym, dbałość o szatę graficzną oraz jakość wydania (papier, twarda okładka, obwoluta) również są na bardzo wysokim poziomie. Zdecydowanie jest to jedna z najlepszych książek dotyczących Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie, jakie miałem okazję kiedykolwiek czytać.

Oprócz odsyłania Czytelników do publikacji papierowych zachęcam także do lektury nowych materiałów na stronie. Do życiorysów dodane zostały artykuły poświęcone trzem lotnikom. Pierwszy z nich, Ludwik Krempa, to jeden z wybitnych "łowców U-Bootów" z 304 dywizjonu, mieszkający w Krakowie i świętujący niedawno 98. urodziny. Drugi z życiorysów poświęcony jest osobie strzelca Józefa Sawickiego, ochotnika ze Stanów Zjednoczonych, który latał w dywizjonach 305 i 300, lecz zginął w jednostce USAAF. Tekst został napisany przez Pana Grzegorza Korcza

Niewielkie uzupełnienie działu z cmentarzami obejmuje galerie i opisy nekropolii w Henlow (zdjęcia udostępnił Pan Marcin Salamon) oraz Tarnowa. Dodane zostały zdjęcia wszystkich grobów z cmentarza w Dürnbach (dzięki Państwu Danucie i Ianowi Dale oraz Pani Ewie Raczyńskiej-Dubowicz). Poprawiono przy okazji błąd polegający na wpisaniu na liście pochowanych tam lotników nazwisk poległych, których miejsce spoczynku jest w istocie nieznane.

Dostępne są nowe numery czasopism obowiązkowych dla Czytelników tej strony: "Lotnictwa z Szachownicą" (numer 52) oraz "Gapy" (numer 10). W każdym z nich jak zawsze cała gama tekstów poświęconych historii lotnictwa polskiego: od powstania w 1918 r. aż po czasy współczesne. Szczegółowy spis treści znaleźć można na stronach wydawców, dostępnych po kliknięciu na okładki:

Gdy strona tworzona była ponad 10 lat temu powszechną rozdzielczością było 800x600 pikseli. Obecnie komputery i laptopy korzystają z dużo większych rozdzielczości, przez co litery na niektórych wyświetlaczach były zbyt małe, by zapewnić komfort czytania. W związku z tym nieco powiększona została czcionka na stronie, co powinno polepszyć czytelność.

Po blisko czteromiesięcznej przerwie strona wraca do życia. W ramach nadrabiania straconego czasu, dodana została pełna garść nowych materiałów. Równocześnie zapewniam, że kolejne uzupełnienie już wkrótce.

Pierwszym jest życiorys zmarłego pod koniec ubiegłego roku Franciszka Malczewskiego - pilota 315 dywizjonu i instruktora polskich szkół lotniczych w Wielkiej Brytanii, jednego z nielicznych polskich lotników, którzy w czasie II wojny światowej mieli okazję lądować na lotniskowcu. Za jego udostępnienie dziękuję Panu Bogdanowi Sarwińskiemu.

W dziale z cmentarzami wojennymi pojawiła się galeria zdjęć z następujących miejscowości: Adegem (Belgia), Chessington i Leconfield (Anglia), Cloppenburg (Niemcy), Haverfordwest (Walia), Pihen-les-Guînes (Francja), Ramla (Izrael), Suda (Grecja) oraz Venray (Holandia), a także grobu na pustyni w Sudanie. Zdjęcia udostępnili: Pan Łukasz Jaśkiewicz, Pan Andrzej Michalski, Pani Joanna Mordasiewicz, Pan Robert Pawlak, Pan Przemysław Pawłowicz, Pan Marcin Salamon oraz Pan Grzegorz Zaleski. Wszystkim bardzo dziękuję.

Stworzona została także galeria przedstawiająca zbiór fotografii z II promocji Szkoły Podchorążych Lotnictwa-Grupy Technicznej. Zbiory udostępnił Pan Wojciech Bojarski, syn jednego z absolwentów tejże promocji - Stefana Bojarskiego (oficera technicznego Centrum Wyszkolenia Lotnictwa nr 1).

Pragnę równocześnie gorąco zachęcić Czytelników do sięgnięcia po nowe numery czasopism poświęconych lotnictwu polskiemu: "Lotnictwo z Szachownicą" i "Gapa". W obu jak zawsze cała masa tekstów, które niewątpliwie zaciekawią Czytelników tej strony. Nieskromnie polecam dwa teksty mojego autorstwa, związane z 1 PLM "Warszawa" i postacią Jerzego Czownickiego: życiorys tego lotnika w "Gapie" oraz historia jego niezwykłego samolotu w "LzSz".

Strony internetowe wydawców i dokładny spis treści dostępne są po kliknięciu na okładki.

Na stronie internetowej Stowarzyszenie Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP - Oddziału Krakowskiego pojawiły się dwa interesujące filmy, w których dwaj mieszkający w Krakowie weterani Polskich Sił Powietrznych opowiadają przed kamerą o swoich losach. Są to Zygmunt Jaeschke z 309 dywizjonu (którego życiorys dostępny jest na niniejszej stronie) oraz Ludwik Krempa z 304 dywizjonu (którego życiorys na stronie pojawi się w najbliższym czasie). Link do strony znajduje się tutaj.

Na stronę dodany został życiorys zmarłego niedawno w Stanach Zjednoczonych Tadeusza Karnkowskiego, oficera technicznego, a następnie pilota myśliwskiego i dowódcy eskadry 316 dywizjonu.

W listopadzie ukazały się nowe numery dwóch świetnych kwartalników poświęconych historii polskiego lotnictwa: jubileuszowy 50. numer "Lotnictwa z Szachownicą" i ósmy numer "Gapy". Zachęcam gorąco do ich nabycia, bowiem w każdym z nich jest szereg artykułów na temat polskiego lotnictwa w latach II wojny światowej.

"Lotnictwo z Szachownicą" proponuje interesujący materiał poświęcony walkom myśliwców III/6 Dyonu Myśliwskiego z sowieckimi samolotami oraz wspomnienia Jakuba Lewitina, jednego z pilotów 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa".

"Gapa" traktuje m.in. o losach Bolesława Poprawskiego (pilota Oddziału Transportowego Takoradi), Mieczysława Gorzeńskiego (305 dywizjon), Edwarda Bembena (300 dywizjon), Józefa Sawickiego (300 dywizjon oraz USAAF), dystynkcjach Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie oraz przytacza wojenne wspomnienia Hugona O'Brien de Lacy (pilota 1 PLM "Warszawa").

Strony internetowe wydawców i dokładny spis treści dostępne są po kliknięciu na okładki.

Na prośbę księgarni Sursum Corda publikuję na stronię informację o wydarzeniu, jakie odbędzie się 8 listopada o godz. 19:00 w kinie "Rialto" w Poznaniu. Jego tematem będzie projekcja filmu o Janinie Lewandowskiej, córce gen. Dowbor-Muśnickiego (której życiorys notabene zamieszczony jest także na stronie). Poza projekcją filmu "Z nieba do Nieba" zaplanowane jest także spotkanie z reżyserem Zbigniewem Kowalewskim.

Najnowsze uzupełnienie strony pragnę rozpocząć od reklamy publikacji poświęconej lotnictwu morskiemu: "Lotniczy Puck 1911-1950". Jest to szeroko rozumiana historia działalności bazy lotniczej w Pucku i historia barwy jednostek tam stacjonujących. Opracowanie jest dziełem trójki badaczy: Mariusza Konarskiego, Andrzeja Olejki oraz Jarosława Wróbla. Autorzy zadali sobie trud, by omówić nie tylko okres, gdy w Pucku stacjonowały polskie samoloty. Wiele miejsca poświęcili latom, w którym baza wciąż nazywała się Putzig, a bazowały w niej niemieckie wodnosamoloty. Skromniej omówiono również kilka lat okresu powojennego. Oddzielny rozdział poświęcono przeglądowi typów samolotów używanych w Pucku w latach 1911-1950.

Treść ilustruje zaskakująco bogaty zbiór fotografii, profili bocznych oraz kolorowych rysunków, przedstawiających zarówno samoloty jak i detale umundurowania personelu Morskiego Dywizjonu Lotniczego. Autorami rysunków są znani artyści lotniczy: Jarosław Wróbel (współautor) oraz Wojciech Sankowski. Całość wydana jest na dobrej jakości półkredowym papierze, w dużym formacie na aż 330 stronach. Zamówienia składać można na adres e-mail: bandpm@mw.mil.pl.

Na stronie jak zawsze pojawił się szereg nowych materiałów na raz. Zainteresowanych lotnictwem ludowego Wojska Polskiego niewątpliwie ucieszą wspomnienia Juliusza Szwarca z lotu z kwietnia 1945 r., w którym zestrzelił Focke-Wulfa 190 (a było to jedyne zwycięstwo powietrzne odniesione przez obywatela polskiego na froncie wschodnim!). Oprócz tego dodano wykaz lotów bojowych jego kolegi z 1 PLM "Warszawa" Kazimierza Rutenberga, a także znacznie rozbudowano galerię zdjęć z 3 Pułku Lotnictwa Szturmowego.

Zamieszczono także wspomnienia weteranów Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie: Tadeusza Czołowskiego (305 dywizjon) oraz Józefa Ziendalskiego (302 dywizjon), którego dramatyczne losy po zestrzeleniu w sierpniu 1944 r. nie są szerzej znane.

Najobszerniejszą część stanowią nowe galerie z cmentarzy w: Carlisle (fotografie udostępnił Pan Andrzej Kucharek), Jadowie i Sieluniu (Pan Krzysztof Kłodowski), Ostrołęce (Pan Wiesław Grudniak) i Maleniskach. W galeriach z Bredy (Pan Tomasz Walasek), Poznania oraz Żyrardowa wymienione zostały wszystkie zdjęcia na lepsze ujęcia (w wypadku Bredy pojawiły się dodatkowo wreszcie indywidualne zdjęcia wszystkich grobów lotników).

Inną ważną zmianą jest uporządkowanie listy cmentarzy lotników września 1939 r. Wiele nekropolii zostało wykreślonych (z uwagi na błędne lub nieaktualne - ekshumacje - dane o pochówku), dodano kilka nowych, a przy szeregu innych poprawiono lub uzupełniono nazwę nekropolii. W większości wypadków zamieszczono także wykazy pochowanych (bez fotografii). Lotników, których miejsce spoczynku pozostaje nieznane (lub pojawia się w literaturze, ale autorowi strony nie udało się tego zweryfikować), wprowadzono do wykazu osób o nieznanym miejscu pochówku. Choć w dziale z cmentarzami wrześniowymi wciąż jest wiele do zrobienia, krok po kroku zostanie to wkrótce zrobione - mam nadzieję, że z pomocą Czytelników strony.

Ostatnimi czasy otrzymałem dwa bardzo gorzkie maile od osób, które udostępniły swoje fotografie z cmentarzy, ale które dotąd nie trafiły na stronę. Zapewniam, że nie jest to efektem ignorowania ich wysiłku, lecz nadmiaru materiału. Obecnie na opisanie i dodanie na stronę oczekuje ponad 60 (!) nekropolii z Polski, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Grecji i Sudanu. Wszystkie prędzej czy później pojawią się na stronie, a osobom nadsyłającym fotografie jeszcze raz pragnę podziękować za ich wysiłek i przeprosić za długi czas oczekiwania.

Lato w pełni i w skwarze 30 stopni Celsjusza wszystko toczy się trochę wolniej... Na szczęście lenistwo wyjątkowo nie ogarnęło "Polskich Sił Powietrznych w II wojnie światowej". Dziś dodane zostały dwa materiały związane z lotnictwem ludowego Wojska Polskiego. Pierwszy z nich to życiorys Aleksandra Brocha, pilota 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa", poległego nad Kołobrzegiem w marcu 1945 r. Drugi - wykaz lotów bojowych Hugona O'Brien de Lacy, innego lotnika najsłynniejszej polskiej jednostki frontu wschodniego.

Dział cmentarzy został uzupełnione o trzy nowe galerie. Zdjęcia z Londynu i Wrexham przesłali niezawodni "fotoreporterzy" strony z Wysp, Pan Andrzej Michalski i Pan Marcin Salamon, natomiast grób we francuskim Escaudain odnalazł i odwiedził Pan Grzegorz Zaleski.

Jak zawsze ostatnimi czasy, pragnę zachęcić do lektury dwóch kolejnych interesujących publikacji poświęconych historii polskiego lotnictwa. Pierwsza z nich to wspomnienia ppłk. w st. spocz. Stanisława Sochy. Książka powstała w oparciu o szereg wywiadów przeprowadzonych z sędziwym, lecz odznaczającym się doskonałą pamięcią weteranem. Rozmowy prowadził mieszkający w Kanadzie Adam Jackowski, a ich opracowania podjęli się doskonale znani Czytelnikowi strony Robert Gretzyngier i Wojtek Matusiak. Efektem jest niesamowita, bogato ilustrowana książka, wzbogacająca dotychczasową wiedzę o polskim lotnictwie w Anglii o subkietywne spojrzenie oficera i dowódcy eskadry. Znamienne, że niskonakładowa, firmowana przez Wydawnictwo Gretza publikacja jest wspomnieniami z krwi i kości, podczas gdy wydane mniej więcej w tym samym czasie (i szeroko reklamowane w mediach) "wspomnienia" innego "Kościuszkowca" Witolda Herbsta zaliczyć można bardziej do wojennej beletrystyki... Książkę można nabyć w sklepie internetowym wydawcy.

Druga z publikacji ma charakter wyjątkowo nie papierowy, lecz cyfrowy. Jest to opracowanie Jerzego W. Wypiórkiewicza poświęcone postaci generała Ludomiła Rayskiego. To najobszerniejsza z wydanych dotąd prac poświęconych generałowi, licząca aż 188, uzupełniona kilkoma załącznikami, w których zreprodukowano związane z postacią Rayskiego dokumenty oraz zdjęcia. Autor zdecydował się na udostępnienie Czytelnikom swojej pracy w formie pliku PDF tak, by każdy zainteresowany mógł zająć się lekturą przed ekranem swojego monitora, bez konieczności płacenia za egzemplarz książki. Podtytuł publikacji - "Kalendarium życia..." - mówi o sposobie, w jaki przedstawiono losy generała. Jest to uporządkowany chronologicznie opis tego, co Rayski robił, oparty na zasobach archiwalnych wielu instytucji z Polski i Wielkiej Brytanii, a także licznych relacjach ustnych oraz trudno dostępnych publikacjach.

W ramach dzisiejszego uzupełnienia poprawiony i uzupełniony został wykaz zwycięstw i strat 303 dywizjonu: dodano pełne imiona lotników, numery i litery kodowe samolotów oraz rozbudowano opisy przy wykazie poległych i wziętych do niewoli. Jak zawsze, zamieszczone zostały także galerie z miejsc, w których wieczny spoczynek znaleźli polscy lotnicy: z Formby, Gloucester i Tidworth w Anglii (zdjęcia autorstwa Pana Marcina Salamona, Pana Macieja Stanke oraz Pana Andrzeja Michalskiego), a także z Berlina oraz miejscowości Niemce koło Lublina (autorstwa twórcy strony).

Po raz kolejny pragnę zachęcić Czytelników strony do lektury publikacji papierowych. Pierwsza z nich to niezwykle cenne opracowanie biograficzne poświęcone dowódcy 111 eskadry myśliwskiej i pilotowi 303 dywizjonu w bitwie o Anglię, Wojciechowi Januszewiczowi. Jego autorem jest Marek Rogusz, znany z wydanej jakiś czas temu książki poświęconej lotnisku w Zielonce, a także publikacji w czasopiśmie "Gapa". Bogato ilustrowana książka ma 350 stron i wyczerpująco opowiada o lotniku, od młodości aż do ostatniej walki, w której zginął. Mieszkańcy okolic Warszawy będą mieli okazję spotkać się z autorem podczas prezentacji książki w Miejskim Gimnazjum w Zielonce przy ul. Łukasińskiego 1-3 dnia 14 czerwca 2013 r. o godz. 19:00. Książkę zamówić można przez Internet (link po kliknięciu na okładkę poniżej).

Druga z książek to zbiór opowiadań Tadeusza Chwałczyka, pilota i publicysty lotniczego. W książce "Ochota na latanie" przedstawia kilkadziesiąt krótkich anegdot, relacji i własnych wspomnień - większość dotyczy okresu powojennego, ale część II wojny światowej oraz dwudziestolecia międzywojennego. Nie jest to pozycja stricte historyczna, przez co autor pozwolił sobie na swobodny i często żartobliwy styl. Opowiadania czyta się szybko i przyjemnie, a pozwalają spojrzeć na lotnictwo z innej strony. Książkę można zamówic u wydawcy: Wydawnictwo Muzyczne "Polihymnia", ul. Deszczowa 19, 20-832 Lublin, tel.(81) 746-97-17, lub też pisząc na adres wydawnictwa.

Pod koniec maja ukazał się także najnowszy numer "Gapy". Tematem przewodnim jest 23 Baza Lotnictwa Taktycznego w Mińsku Mazowieckim, oraz jednostki, których tradycje są dziedziczone: 111 eskadry myśliwskiej, 303 dywizjonu oraz 1 PLM "Warszawa". Zainteresowani polskim lotnictwem w II wojnie światowej jak zawsze znajdą całą masę materiałów. Szczególnie zachęcam Czytelników do zapoznania się z liczącym aż 27 stron opracowaniem poświęconym kpt. Olegowi Matwiejewowi z 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa".

Po raz kolejny pragnę zachęcić Czytelników strony do odejścia sprzed monitora i sięgnięcia po "papier". W lutym i marcu dwóch doskonale znanych (m.in. z tekstów publikowanych na tej stronie) publicystów lotniczych, Grzegorz Kasztura oraz Piotr Sikora wydało swoje książki. Obaj panowie pochodzą ze Śląska Cieszyńskiego i to synom tej ziemi poświęcili swoje opracowania.

Grzegorz Kasztura opracował lotniczą historię regionu, pod mówiącym wszystko tytułem "Z historii lotnictwa na Śląsku Cieszyńskim". Całość wydana została na bardzo przyjemnym, półkredowym papierze. Wydawnictwo jest bogato ilustrowane, o klasycznym i estetycznym składzie. Autor podjął się ogromnego trudu i wyszło mu to nadspodziewanie dobrze - zarysował bowiem losy całego regionu, ważniejszych ośrodków i stowarzyszeń, ale równocześnie wplótł w tekst losy poszczególnych, wybitnych postaci. To wszystko wraz z przystępnym stylem pisania czyni z książki Grzegorza pozycję zdecydowanie godną polecenia. Zainteresowani dziejami wojennymi znajdą niezwykle obszerną listę lotników Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie pochodzących lub związanych przed wojną ze Śląskiem Cieszyńskim. Film z promocji książki w można zobaczyć tutaj, natomiast zamówienia składać należy bezpośrednio u autora. Mieszkańcy okolic Cieszyna książkę nabyć mogą w siedzibie cieszyńskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego przy ul. Menniczej 46 oraz w Muzeum 4 Pułku Strzelców Podhalańskich przy ul. Frysztackiej 2.

Piotrowi z kolei, po żmudnych latach pracy, udało się wydać książkową biografię jednego z wybitnych pilotów myśliwskich, pochodzącego z Cieszyna Pawła Niemca, dowódcę aż czterech polskich dywizjonów myśliwskich i weterana bitwy o Anglię. Książka ma ponad 370 stron, z czego tekstu głównego 314, resztę zaś stanowią załączniki. Czyta się przyjemnie, bowiem autor umiejętnie przeplata opisy powietrznych bojów z fragmentami poświęconymi życiu prywatnemu, zaangażowaniu w piłkę nożną, cytuje też wspomnienia kolegów Pawła Niemca z lat dzieciństwa i czasów wojny. Dobremu odbiorowi i lekturze sprzyja również umiejętny podział na 38 rozdziałów. Całość uzupełnia licząca aż 84 strony (!) wkładka z kredowego papieru ze zdjęciami, reprodukcjami dokumentów i kolorowymi profilami samolotów, na których latał. Książka dostępna jest w internetowych księgarniach - link do jednej z nich otworzy się po kliknięciu na miniaturę okładki poniżej.

Zapraszam także do zapoznania się z relacją z uroczystości odsłonięcia tablicy poświęconej pierwszemu dowódcy 304 dywizjonu i cichociemnemu - Janowi Białemu. Odbyła się ona 2 marca 2013 r. w Bytomiu. W Internecie dostępna jest galeria zdjęć z tego wydarzenia, a także relacja wideo.

Dodane zostały także trzy życiorysy. Pierwszy to tekst dotyczący Tadeusza Kuryłły, obserwatora 46 eskadry obserwacyjnej, weterana kampanii wrześniowej i - niestety - ofiary zbrodni katyńskiej. Drugi biogram poświęcony jest osobie Józefa Piałuchy, mechanika pokładowego 300 dywizjonu znanego z jednego z najwspanialszych aktów odwagi w historii Polskich Sił Powietrznych w II wojnie światowej. Autorami tekstów są odpowiednio Pan Bogusław Szwedo (badacz losów kawalerów Virtuti Militari i autor kilku książek poświęconych temu tematowi) oraz Pan Grzegorz Korcz (historyk 300 dywizjonu), którym serdecznie dziękuję za udostępnienie interesujących materiałów.

Z kolei przez autora tej strony napisany od nowa został życiorys Zdzisława Henneberga, legendarnego asa i dowódcy 303 dywizjonu. Zapraszam do lektury tym bardziej, że jest to chyba pierwsza publikacja poprawnie opisująca jego losy przedwojenne oraz ujawniająca przynajmniej kilka interesujących, a nieznanych dotąd faktów z tamtych czasów.

Ostatnie uzupełnienie dziś to tunezyjski cmentarz w Medjez-el-Bab, na którym spoczywa Pejsach Skidelski, postać niezwykle zagadkowa... Zdjęcia wykonała Pani Doroty Parzyszek, a udostępnione zostały za pośrednictwem Pana Grzegorza Zaleskiego.

Witam Czytelników serdecznie po raz pierwszy w Nowym Roku, choć od 1 stycznia minęło już sporo czasu. Kolejne uzupełnienie na stronie to nie tylko nowe materiały, lecz także zmiany techniczne. Jak co roku stworzony został tytułowy obrazek na górze, z kompozycją zdjęć z różnych okresów i frontów, na których walczyli polscy lotnicy. Dodana została także wyszukiwarka działająca w technologii Google (link z lewej strony - "Wyszukiwanie"). Pozwala na szybkie i wygodne przeszukiwanie treści strony, zwracając do 80 wyników (co powinno być absolutnie wystarczające przy liczbie podstron nieprzekraczającej 900). Pewnym mankamentem mogą być pojawiające się w wynikach wyszukiwania reklamy - są one warunkiem bezpłatnego korzystania, jednak zostały wyraźnie odróżnione od normalnych wyników wyszukiwania innym tłem i kolorem czcionki.

Nowości w dziedzinie merytorycznej to życiorysy trzech lotników Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie: myśliwca Czesława Gauze, pilota nieoperacyjnego Rudolfa Grzegorza oraz oficera technicznego Stanisława Szewczuka. Zaprszam do lektury. Za udostępnienie tekstów serdecznie dziękuję Panu Maciejowi Gauze, Panu Grzegorzowi Kaszturze oraz Pani Wandzie Prokopowicz.

Dodany został komplet stabelaryzowanych danych (dowódcy, zwycięstwa, straty, lotniska oraz fotografie) III/6 Dyonu Myśliwskiego. Podziękowanie winien jestem Panu Rafałowi Bolczykowi, Panu Łukaszowi Łydżbie oraz Panu Piotrowi Sikorze. To kolejny etap uzupełniania wiadomości o jednostkach polskich walczących we wrześniu 1939 r., które dotychczas na stronie traktowane były po macoszemu

Dział cmentarzy został wzbogacony o galerie z Dołhy, Sieradza i Woli Pierowej, gdzie spoczywają załogi samolotów PZL.23 Karaś. Trzy nekropolie zagraniczna to Bexley, Market Drayton oraz Prestbury. Za udostępnienie zdjęć serdecznie dziękuję Panu Jackowi Kopińskiemu, Pani Andrzejowi Michalskiemu, Panu Marcinowi Salamonowi oraz Panu Tomaszowi Walaskowi.

Korzystając z okazji, chciałbym zaprosić czytelników do zapoznania się z trzema publikacjami. Pierwsza z nich to nowy numer "Lotnictwa z Szachownicą", jak zawsze pełen ciekawych artykułów. Materiały poświęcone II wojnie światowej to pamiętnik Józefa Czerwonki (radiotelegrafisty 301 dywizjonu), artykuł o "Circusie IX" oraz historia wojennego Jaka-9 z 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa". W marcu ukazał się też nowy numer "Gapy", podobnie jak "Lotnictwo z Szachownicą" wypełniony po brzegi materiałami z historii polskiego lotnictwa. Spis treści obu czasopism można zobaczyć na stronach wydawców - wystarczy kliknąć na okładki poniżej.

Trzecia z publikacji to książkowa biografia Alojzego Gusowskiego, pilota 305 dywizjonu. Jej autorem jest spowinowacony z lotnikiem Krzysztof Kowalkowski, badacz dziejów Kociewia, z których notabene pochodził sam Gusowski. Książka poza szczegółowo opracowaną biografią lotnika zawiera też informacje o jego towarzyszach broni z załogi (do których zaliczał się m.in. sam Stanisław Skarżyński) oraz cmentarzu, na którym lotnik spoczął. Autor dotarł do niezwykle interesujących relacji, uzupełniających suche fakty subiektywnymi obserwacjami. Cytowany jest zarówno pamiętnik głównego bohatera, wspomnienia członka jego załogi, który przeżył zestrzelenie, jak i relacja holenderskiego duchownego, który odprawił modlitwę podczas pogrzebu polskich lotników. Strona internetowa autora również dostępna jest po kliknięciu na okładkę poniżej.

Czytelników strony chciałbym gorąco zachęcić do lektury książki poświęconej jednemu z wybitnych polskich pilotów lat II wojny światowej, weteranowi kampanii wrześniowej, francuskiej i bitwy o Anglię pt. "Ppor. pil. Marian Bełc. As myśliwski Dywizjonu 303 (1914-1942)". Jest to książka, której współautorem jest twórca niniejszej strony (Wojciech Zmyślony) oraz Pan Zbigniew Charytoniuk - zajmujący się historią 5 pułku lotniczego. By nie rozpisywać się niepotrzebnie na temat tego, kim był bohater książki, na stronie przygotowano krótki życiorys pilota (link powyżej, w kolumnie "Nowości na stronie"). Dodatkowo, utworzono kilka podstron dotyczących III/5 Dyonu Myśliwskiego (jednostki Bełca we wrześniu 1939 r.), a do galerii zdjęć z 303 dywizjonu trafiło kilka nowych fotografii związanych z pilotem.

Książka jest dokładną i wnikliwie opracowaną biografią, ujawniającą szereg nieznanych faktów i rozprawiająca się z wieloma mitami pokutującymi na temat tego pilota w dotychczas wydanej literaturze (nawet w książkach z 2012 r.!). Opracowanie liczy 180 stron i zamieszczono w nim ponad 170 ilustracji (część barwnych): zdjęć samolotów, fotografii grupowych jednostek, portretów pilotów, reprodukcji dokumentów oraz kolorowych profili samolotów, na których latał Marian Bełc. Duża część tych materiałów jest publikowana po raz pierwszy. Książkę zamyka zestaw sześciu dodatków, uzupełniających i porządkujących wiedzę o pilocie. Publikację można zamówić w sklepie internetowym wydawcy. Serdecznie zapraszam do lektury.

Dzisiejsze uzupełnienie na stronie to przede wszystkim ciekawy życiorys Józefa Czerwonki z 301 dywizjonu, a wcześniej żołnierza 24 eskadry rozpoznawczej oraz 1 Morskiej Eskadry Bombowej. Za udostępnienie materiałów na jego temat dziękuję krewnemu lotnika, Panu Maciejowi Czerwonce.

Dział strony poświęcony cmentarzom wojennym został wzbogacony o opisy i galerie zdjęć nekropolii w: Le Crotoy i Neuville-St Vaast (Francja) oraz Chester, Dartford i Taunton (Anglii), a także Cmentarza Bródnowskiego w Warszawie. Zdjęcia udostępnili: Pan Radosław Kropiwnicki, Pan Andrzej Michalski, Pan Marcin Salamon oraz Pan Grzegorz Zaleski. Z kolei w galeriach cmentarzy w Białej Podlaskiej i w Wiązownie pojawiły się na nowe ujęcia, autorstwa Pana Tomasza Walaska oraz autora strony.

Dodano także indywidualna lista zwycięstw polskich pilotów za wrzesień 1939 r., a indywidualna lista zwycięstw z Francji została poprawiona. Zamieszczony został także wykaz zwycięstw i strat eskadry Wyższej Szkoły Pilotażu, walczącej w kampanii wrześniowej. W wykazie zwycięstw 308 dywizjonu pojawiły się oznaczenia oraz numery samolotów.

26 października br. w Koszalinie odbędzie się konferencja popularno-naukowa, która traktować będzie o historii lotnictwa, głównie polskiego. Jej organizatorami jest Instytut Neofilologii i Komunikacji Społecznej Politechniki Koszalińskiej oraz Fundacja Historyczna Lotnictwa Polskiego. Wśród prelegentów swój udział zapowiedzieli m.in. Edward Malak, Robert Gretzyngier, Krzysztof Kubala, Wojtek Matusiak i Łukasz Łydżba. Konferencja odbędzie się w budynku Politechniki Koszalińskiej przy ul. Kwiatkowskiego. Po jej zakończeniu w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej rozpocznie się promocja książki "Ci cholerni Polacy! Polskie Siły Powietrzne w Bitwie o Anglię" autorstwa Grzegorza Śliżewskiego, Grzegorza Sojdy i Piotra Hodyry.

Książka "Ci cholerni Polacy! Polskie Siły Powietrzne w Bitwie o Anglię" odkrywa na nowo wiele faktów z historii polskich skrzydeł w czasie bitwy o Anglię. Trójka autorów przedstawia w niej najnowsze ustalenia związane z tym tematem. Są w niej zarówno informacje o wpływie sytuacji związanej z powołaniem rządu gen. Sikorskiego na powstanie polskiego lotnictwa u boku sojuszników, jak i kwestie związane z umowami lotniczymi, a także opis warunków powstawania i bytowania PSP w Wielkiej Brytanii od końca 1939 r. do rozpoczęcia bitwy. W wielu wypadkach autorzy sięgali do niepublikowanych do tej pory dokumentów z Foreign Office. W części poświęconej powietrznym zmaganiom pod brytyjskim niebem znajduje się opis wszystkich lotów operacyjnych i bojowych polskich pilotów myśliwskich w kontekście działań RAF (czyli kiedy i dlaczego Polacy wykonywali swoje zadania oraz jakie były tego efekty). Po raz pierwszy pokazane zostały także wszystkie loty polskich dywizjonów bombowych 300 i 301 w czasie trwania bitwy. Książka ta to ponad 700 stron lektury, która pokazuje, że w temacie na pozór dobrze znanym było jeszcze wiele białych plam, które autorom udało się wypełnić.

Podczas koszalińskiej konferencji odbędzie się promocja książki, natomiast jej oficjalny debiut będzie miał miejsce podczas Targów Ksiązki Historycznej w Warszawie pod koniec listopada br. Zachęcam do lektury.

Z wielkim smutkiem pragnę zawiadomić Czytelników strony, iż 26 września 2012 r. zmarł podpułkownik pilot Edward Jaworski. Miał 92 lata. Był wychowankiem Szkoły Podchorążych Lotnictwa, w Wielkiej Brytanii myśliwcem 605 squadronu RAF, 315 Dywizjonu "Dęblińskiego", 317 Dywizjonu "Wileńskiego", 302 Dywizjonu "Poznańskiego" oraz 308 Dywizjonu "Krakowskiego" (w dwóch ostatnich dowodził eskadrą). Po wojnie w Polsce latał jako pilot sanitarny. Odznaczony był m.in. Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, trzykrotnie Krzyżem Walecznych oraz brytyjskim Distinguished Flying Cross.

Pan Jaworski był postacią wyjątkową nie tylko z uwagi na swoje wybitne zasługi wojenne. Był uosobieniem wszystkiego tego, co określa się nieraz mianem "przedwojennego wychowania". Przy całej swojej wielkości pozostawał szarmanckim, ciepłym, sympatycznym i niezwykle gościnnym człowiekiem. Rozmowa z nim była przyjemnością samą w sobie, a jego duże poczucie humoru sprawiało, że cały dystans znikał. Był niezwykle wyrozumiały dla całych rzesz sympatyków lotnictwa, którzy odwiedzali jego zielonogórskie mieszkanie. Swoimi doświadczeniami, wiedzą, uwagami i wspomnieniami chętnie dzielił się nie tylko z historykami lotnictwa, ale z każdym, kto tylko był zainteresowany. W miarę możliwości odpisywał na listy, odbierał telefony, składał autografy na przynoszonych mu zdjęciach i książkach. Zachowywał przy tym wszystkim niezwykłą skromność, charakterystyczną dla ludzi naprawdę zasłużonych. Na wszelkie wzmianki, że dla młodego pokolenia jest kimś w rodzaju bohatera wojennego, reagował niezmiennie tak samo: zakłopotaną miną i lekkim uśmiechem błądzącym gdzieś na ustach. Najwyżej ze wszystkiego cenił sobie jednak swoją rodzinę, a taką samą dumą jak Virtuti Militari napawał go przechowywany w tej samej skrzynce Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie...

Pogrzeb odbędzie się 3 października 2012 r. na starym cmentarzu komunalnym w Zielonej Górze. Szczegóły dotyczące ceremonii oraz wcześniejszej mszy świętej zostały podane w klepsydrze przygotowanej przez Rodzinę.

Na stronie pojawił się życiorys Stefana Muchy, absolwenta Szkoły Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich i radiotelegrafisty 301 dywizjonu. Tekst został opracowany wspólnie z Panem Ryszardem Wróblem. W życiorysach Tadeusza Koca, Stanisława Łukaszewicza i Sergiusza Szpakowicza znalazły się dane dotyczące samolotów, na których odnieśli zwycięstwa powietrzne - udostępnione zostały przez Pana Wojtka Matusiaka. Tym samym przy wszystkich biogramach na stronie dostępne są tego typu dane.

Dodana została niezwykle interesująca (a stosunkowo mało znana) relacja Stanisława Skalskiego dotycząca epizodu bitwy o Anglię, lotu z 2 września 1940 r., gdy zestrzelił dwa Messerschmitty Bf 109. Zapraszam do lektury.

Jak zawsze, pojawiły się nowe zdjęcia wraz z opisami dotyczące cmentarzy. Pan Grzegorz Zaleski udostępnił zdjęcia z Aubers (Francja), Pan Jacek Kopiński z Torunia, natomiast autor strony odwiedził i przywiózł dokumentację fotograficzną z Jarocina, Morawicy, Zakliczyna oraz Kalkary (Malta). Stworzona została także strona z wykazem lotników poległych we Francji w 1940 r., których obecne miejsce spoczynku pozostaje nieznane. Dodane zostały także brakujące wykazy pochowanych na cmentarzach w Anglii. Tym samym na niniejszej stronie można znaleźć nazwiska, stopnie, daty zgonu i przydziały wszystkich poległych i pochowanych lotników polskich na Zachodzie. Możliwe są oczywiście pojedyncze brakujące nazwiska, które jednak w toku dalszych prac badawczych zostaną dodane natychmiast po ich ustaleniu.

W sprzedaży są już nowe numery "Lotnictwa z Szachownicą" oraz "Gapy" (szczegóły na stronach wydawców, na które można przejść klikając na okładkę poniżej). Pragnę również zaprezentować nową książkę Jerzego Pawlaka, poświęconą tym razem istniejącemu w latach 1925-1928 i stacjonującemu w Lidzie 11 pułkowi myśliwskiemu. Nestor polskich historyków lotnictwa zapowiada, że to jego ostatnie już dzieło. Książkę można zamawiać korespondencyjnie lub telefonicznie (dzwonić najlepiej ok. godz. 20:00):

Jerzy Pawlak

Al. Niepodległości 5/45

05-800 Pruszków

tel.: (22) 728 48 94

Dodane zostały poprawione i uszczegółowione wykazy zwycięstw i strat polskich pilotów służących w jednostkach USAAF. Za cenne uzupełnienia bardzo dziękuję Panu Piotrowi Sikorze. Z kolei galeria zdjęć z 138 squadronu RAF została przebudowana, rozszerzona i uzupełniona licznymi fotografiami - łącznie znajduje się tam obecnie aż 28 zdjęć. Na stronę trafiło także zestawienie lotów bojowych chor. Aleksandra Brocha, lotnika ludowego Wojska Polskiego.

Tradycyjnie, dalszej rozbudowie uległ dział z cmentarzami. Tym razem na celowniku znalazła się Walia i sfotografowane przez Pana Marcina Salamona nekropolie w Carew, Holyhead, Pembrey i Porthmadog, a także Solihull w Anglii. Z kolei dzięki Panu Tomaszowi Walaskowi mogę przedstawić galerię zdjęć z Polskiego Cmentarza Wojennego w Lommel. Dodane zostały także wykazy wszystkich pochowanych lotników na terenie Szkocji i Walii. Do kompletu (w dziale z grobami wojennymi lotników PSP na Zachodzie) brakuje jedynie części nekropolii z terenu Anglii.

W ubiegłym miesiącu polski rynek wydawniczy wzbogacił się o kolejne czasopismo. Tytułem tym jest "Gapa", w założeniu ukazująca się 4-6 razy do roku. Już pierwszy numer robi imponujące wrażenie, a wśród autorów artykułów znaleźli się: Robert Gretzyngier (będący równocześnie wydawcą), Wojciech Krajewski, Krzysztof Kubala, Wojtek Matusiak, Marek Rogusz, a także znany miłośnikom motoryzacji Jan Tarczyński i debiutujący Paweł Tuliński (specjalista od lotniczej falerystyki). Więcej szczegółów oraz informacje, jak periodyk nabyć, na stronie wydawcy (by na nią przejść, należy kliknąć na okładkę poniżej).

Kolejna dawka danych dotyczących miejsc pochówku polskich lotników - dziś na celowniku znalazła się Francja. Zdjęcia z cmentarzy w Boulogne-sur-Mer, Fretin, Hawrze, Lille, Poix-de-Picardie oraz St Doulchard udostępnił niestrudzony Pan Grzegorz Zaleski, natomiast materiał z Lorient nadesłał Pan Jérôme Grosse. Dodana została jedna galeria z Walii, przedstawiająca cmentarz w Cardiff, który sfotografował Pan Marcin Salamon. Wszystkim im serdecznie dziękuję za pomoc w rozwijaniu strony.

Dodatkowo, zamieszczono niezawierające fotografii i opisów wykazy większości cmentarzy, na których pochowani są żołnierze Polskich Sił Powietrznych (za wyjątkiem belgijskiego Lommel, niemieckiego Sage oraz części nekropolii w Anglii, Szkocji i Walii), w tym także nieznanych z nazwiska lotników. Wkrótce to samo zostanie zrobione dla cmentarzy z terenu Wielkiej Brytanii oraz Polski (cmentarze lotników kampanii wrześniowej).

Korzystając z okazji chciałbym zachęcić Czytelników mojej strony do lektury nowego numeru "Lotnictwa z Szachownicą". Obfituje on w tematy związane z II wojną światową, w formie następujących artykułów: "W osłonie Hampdenów" (opis eskortowania tych bombowców przez polskich myśliwców), "Małpa kapitana Miksy" ("życiorys" maskotki bazy RAF Northolt), "Wrześniowe listy podporucznika Nowaka" (wspomnienia myśliwca rzucające nowe światło na działania III/3 Dyonu Myśliwskiego w kampanii wrześniowej) oraz "Klemens Prusak 1914-1945" (ilustrowany ciekawymi fotografiami życiorys myśliwca 303 dywizjonu).

Interesująca jest również nowa książka Piotra Sikory (znanego dotychczas z licznych publikacji w prasie poświęconych działaniom Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii) pt. "Grzegorz Sołogub. Sześć dni polskiego Asa". Jest to historia jednego z mniej znanych asów myśliwskich, związanego przez większą część wojny z 306 dywizjonem. Jego życiorys przedstawiony jest w kontekście sześciu operacji lotniczych, w których brał udział i w których uzyskał zestrzelenia, dające mu honorowy tytuł.

Druga z publikacji, które pragnę zarekomendować, to książka z serii "Polskie Skrzydła" ("Polish Wings") pt. "Supermarine Spitfire IX 1944-1946". Autora, Wojtka Matusiaka, nie trzeba przedstawiać, a o książce można powiedzieć tyle, że to ilustrowane świetnej jakości zdjęciami i profilami losy wybranych Spitfire'ów IX w służbie polskich dywizjonów i Polaków w squadronach RAF. Oryginalnie publikacja jest w języku angielskim, jednak wydawca zadbał o dołączenie wkładki z tłumaczeniem.

Pierwsze uzupełnienie w nowym roku obejmuje trzy galerie zdjęć archiwalnych. Dodano w sumie kilkanaście nowych fotografii na podstrony dotyczące 302 i 305 dywizjonu, oraz stworzono od podstaw galerię dotyczącą służby Witolda Urbanowicza w Chinach, w amerykańskich 26 i 75 Fighter Squadron. Oprócz tego pojawił się wykaz strat bojowych polskich załóg w 138 squadronie RAF (zarówno z okresu, gdy istniała polska eskadra "C", jak i wcześniejszego, gdy przydzielano pojedyncze polskie załogi).

Wśród nowych galerii zdjęć z cmentarzy wojennych pojawiły się następujące:

• Cambrai i Cherbourg (Francja) - zdjęcia autorstwa Pana Grzegorza Zaleskiego
• Cirencester i Cowley (Anglia) - zdjęcia autorstwa Pana Marcina Salamona
• Kraków - w trzech odsłonach: Brytyjski Cmentarz Wojenny (nowe fotografie i przeredagowany i uzupełniony artykuł), Cmentarz Żołnierzy Polskich oraz Cmentarz Rakowicki
• Orpington - zdjęcia autorstwa Pana Andrzeja Michalskiego
• Żyrardów - zdjęcia autorstwa Pana Marcina Kuziemskiego

Jak zawsze, serdecznie zapraszam do lektury oraz nadsyłania poprawek i uzupełnień do publikowanych materiałów.

Dziś na stronie pojawiły się dwa gruntownie poprawione i uzupełnione życiorysy: Bolesława Chwaścińskiego z 301 dywizjonu oraz zmarłego niedawno Tadeusza Sawicza, słynnego dowódcy 315 dywizjonu oraz skrzydeł myśliwskich.

Dodane zostały kolejne strony opisujące i ilustrujące miejsca pochówku polskich lotników. Jak w większości wypadków, ich powstanie w dużej mierze zawdzięczam fotografiom nadesłanym przez Czytelników strony:

• Abbeville, Pont-Audemer oraz Villeurbanne (Francja) - zdjęcia autorstwa Pana Grzegorza Zaleskiego
• Black Bourton (Anglia) - zdjęcia autorstwa Pana Marcina Salamona
• Gliwice - zdjęcia autorstwa Pana Wiesława Grudniaka
• Hanower (Niemcy) - zdjęcia autorstwa Pana Roberta Pawlaka
• Nottingham (Anglia) - zdjęcia autorstwa Pana Dariusza Bednarza
• Renfrew (Szkocja) - zdjęcia archiwalne z 1941 r.
• Whyteleafe - zdjęcia autorstwa Pana Andrzeja Michalskiego
• Warszawa (Cmentarza Wojskowego na Powązkach) - zdjęcia własne

Innego rodzaju nowością jest zestawienie strat 300 dywizjonu, opracowane z niezwykłą pieczołowitością przez Pana Grzegorza Korcza. Za udostępnienie tego bardzo pracochłonnego dzieła składam mu niniejszym gorące podziękowania.

W listopadzie ukazał się nowy numer "Lotnictwa z Szachownicą", pretendującego do miana najlepszego polskiego magazynu poświęconego dziejom lotnictwa. W nowym numerze znalazły się cztery artykuły związane z polskimi skrzydłami okresu II wojny światowej. Są to teksty poświęcone służbie bombowców B-26 Mitchell w 305 dywizjonie, udziale I Skrzydła Myśliwskiego w operacji "Circus 103", a także życiorysy wspomnianego wyżej Tadeusza Sawicza oraz Stanisława Borzęckiego z 304 dywizjonu. Okładkę numeru zdobi natomiast piękny obraz przedstawiający Halifaksa II GR-A (JD319) z 1586 Eskadry do Zadań Specjalnych.

Czytelnikom strony pragnąłbym także polecić wydany niedawno pamiętnik Józefa Tyszko (jego barwny życiorys dostępny jest na niniejszej stronie) - oficera 301 dywizjonu, który później w lotnictwie transportowym był pilotem m.in. Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego. Serdecznie zachęcam do lektury tej niezwykle interesującej książki, która jest pisanym na bieżąco dziennikiem z lat wojny, dającym dokładny i barwny obraz codziennego życia polskiego lotnika.

ign="center" valign="middle">

Obie publikacje dostępne są w Wydawnictwie "Sanko" - aby przejść na stronę internetową wystarczy kliknąć na miniaturę okładek powyżej.

Dzisiejsze uzupełnienie obejmuje dwa życiorysy: Karola Szturca (radiotelegrafisty 301 dywizjonu) oraz Tadeusza Króla (obserwatora 21 eskadry; życiorys przeredagowany, poprawiony i uzupełniony względem wersji, która do niedawna znajdowała się na stronie). Za udostępnienie materiałów na temat tych dwóch postaci pragnę podziękować Panu Grzegorzowi Kaszturze, Panu Janowi Szturcowi oraz Panu Robertowi Kielkowi.

Dział z cmentarzami został wzbogacony o galerie z następujących nekropolii:

• Dieppe, Rouen, Grainville-Langannerie oraz St Valéry-en-Caux (Francja) - zdjęcia autorstwa Pana Grzegorza Zaleskiego
• Pentyrch, Pembroke Dock (Walia) - zdjęcia autorstwa Pana Marcina Salamona
• Midhurst (Anglia) - zdjęcia autorstwa Pana Andrzeja Michalskiego
• Kilonia (Niemcy) - zdjęcia autorstwa Pana Marka Chełchowskiego
• Poznania - fotografie własne

Nowościami są także wykaz lotów bojowych Antoniego Kiewnarskiego z 305 dywizjonu oraz lista personelu latającego 2 Pułku Nocnych Bombowców "Kraków". Zapraszam do przeglądania.

Na stronach z życiorysami dodane zostały nowe, lepszej jakości zdjęcia portretowe następujących lotników: Bolesława Chwaścińskiego, Stanisława Czternastka, Romana Czerniawskiego, Stanisława Józefiaka, Zygmunta Jelińskiego, Stefana Knappa, Franciszka Kozłowskiego, Stefana Kępińskiego, Antoniego Majcherczyka, Franciszka Surmy oraz Stanisława Wujastyka (udostępnione przez Pana Wojtka Matusiaka), Michała Brzeskiego i Tadeusza Króla (udostępnione przez Pana Roberta Gretzyngiera) oraz Kazimierza Wünsche (udostępnione przez Pana Tomasza Rajkowskiego).

Innym uzupełnieniem jest dodanie do życiorysów prawie wszystkich pilotów myśliwskich szczegółów dotyczących maszyn, na których odnieśli zwycięstwa (w tabelach na dole strony - typ samolotu, litera lub numer indywidualny oraz numer ewidencyjny). Część danych udostępniona została przez wymienionego już wcześniej Pana Wojtka Matusiaka, za co serdecznie dziękuję. Do uzupełnienia pozostały jedynie tabele przy życiorysach Stanisława Brzeskiego, Tadeusza Koca, Stanisława Łukaszewicza oraz Sergiusza Szpakowicza.

Czytelnikom strony chciałbym polecić wspomnienia Rudolfa Falkowskiego - przedwojennego maturzysty i szybownika, przyjętego do Szkoły Podchorążych Lotnictwa, który służby wojskowej w 1939 r. nie zdążył rozpocząć z powodu wybuchu wojny. Zamiast tego został przymusowo wcielony do Armii Czerwonej i trafił na Syberię. Po zwolnieniu do Wojska Polskiego na mocy układu Sikorski-Majski został wysłany do Wielkiej Brytanii. Przeszkolony na pilota, służył m.in. w 303 Dywizjonie Myśliwskim im. Tadeusza Kościuszki. Zapiski z dzieciństwa, lat wojny i okresu aż do emigracji autora do Kanady, zostały wydane pod tytułem "Żużle na dłoni". Książkę można zamówić e-mailem u Pana Stefana Władysiuka, bibliotekarza Biblioteki Polskiej w Montrealu.

Po dłuższej przerwie kolejne uzupełnienie - tym razem są to dwa życiorysy pilotów: Karola Eberhardta (przedwojenny dowódca VI Dyonu Towarzyszącego, w Anglii pilot 1 Signal School) oraz Mieczysława Halickiego (we wrześniu 1939 r. w 16 eskadrze towarzyszącej). Za udostępnienie materiałów oraz dużą pomoc w redakcji tekstu pragnę podziękować Pani Hannie Bibro (z domu Eberhardt) oraz Panu Jackowi Halickiemu.

Dodano też galerie zdjęć wraz z opisami z czterech cmentarzy: Evreux (fotografie Pana Grzegorza Zaleskiego), Kemble (fotografie Pana Marcina Salamona), Solymar (fotografie Pana Dariusza Bednarza) oraz Trouville (fotografie Pana Grzegorza Zaleskiego). Rozbudowana została strona poświęcona Higher Cemetery z Exeter. Opublikowano fotografie wszystkich 30 pochowanych tam lotników Polskich Sił Powietrznych - wcześniej znajdowało się zaledwie kilka zdjęć. Ich autorem jest Pan Tomasz Adamski.

Najnowsze uaktualnienie strony poświęcone jest również lotnictwu ludowego Wojska Polskiego, a konkretniej pułkom szturmowym: 3 i 6 PLSz. Zostały stworzone galerie zdjęć, listy personelu latającego oraz wykazy strat. Za udostępnienie fotografii dziękuję Pani Magdalenie Sobczak oraz Panu Wojciechowi Sankowskiemu.

Częściowo uaktualniłem też złe jakościowo fotografie portretowe lotników (przy życiorysach i w galerii asów) - dotyczy to zdjęć następujących lotników: Zygmunta Bieńkowskiego, Jana Falkowskiego, Czesława Główczyńskiego, Władysława Gnysia, Jerzego Iszkowskiego, Franciszka Jastrzębskiego, Szymona Kity, Kazimierza Konopaska, Wacława Łapkowskiego, Stefana Okrzei, Feliksa Szyszki, Witolda Urbanowicza oraz Stanisława Wandzilaka. Nieco wcześniej na stronie zamieszczone zostały także lepsze zdjęcia Zdzisława Henneberga, Wojciecha Kołaczkowskiego, Tadeusza Sawicza oraz Mieczysława Stachiewicza.

Przed paroma dniami w sprzedaży pojawił się kolejny numer "Lotnictwa z Szachownicą". Jego okładkę zdobi malunek przedstawiający Wellingtona IV BH-L (Z1269) z 300 dywizjonu, a w środku znaleźć można szereg tekstów dotyczących polskiego lotnictwa w II wojnie światowej. Są to wspomnienia Eugeniusza Rejtarowskiego, strzelca pokładowego latającego na samolotach Ił-2 w 1945 r. na froncie wschodnim, artykuł o malowaniu tychże samolotów w latach 1945-1946, oraz życiorysy Andrzeja Malarowskiego (myśliwca m.in. 303 dywizjonu) i Brunona Malejki (pilota 305 dywizjonu i 1586 eskadry). Oprócz tego, jak zawsze, wiele innych materiałów poświęconych okresowi przed- i powojennemu. Zachęcam do lektury.

Od Pana Piotra Sikory (historyka Polskich Sił Powietrznych, publikującego swoje artykuły m.in. w krajowej prasie i na niniejszej stronie) otrzymałem do publikacji następującej treści komunikat:

W imieniu znanego chyba wszystkim zainteresowanym tematyką polskiego lotnictwa Pana Jerzego Pawlaka chciałbym poinformować, że wciąż istnieje możliwość nabycia dwóch jego książek. Pierwszą z nich jest "Bezkarne ludobójstwo", czyli historia lotników ofiar zbrodni katyńskiej, zamordowanych wiosną 1940 r. (a było ich wcale niemało). Książka nie tylko przybliża historię samej zbrodni, ale jest zbiorem biogramów wszystkich ofiar mordu NKWD.

Druga z książek to "Absolwenci Szkoły Orląt 1925-1939", inny zbiór biogramów. W tym wypadku dotyczą lotników, którzy szlify oficerskie zdobywali w Oficerskiej Szkole Lotniczej i Szkole Podchorążych Lotnictwa. Podobnie jak w "Bezkarnym ludobójstwie", życiorysy ilustrowane są fotografiami portretowymi.

Książki można zamawiać korespondencyjnie lub telefonicznie (dzwonić najlepiej ok. godz. 20:00):

Jerzy Pawlak

Al. Niepodległości 5/45

05-800 Pruszków

tel.: (22) 728 48 94

Na stronie pojawiło się kolejne uzupełnienie. Jest to życiorys Wiktora Poruczniczaka - pilota 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa", urodzonego w polskiej rodzinie w Związku Sowieckim. Oprócz opisu jego losów (tekst przygotowano wspólnie z prawnukiem lotnika, Panem Aleksandrem Czystjakowem) dodany został wykaz lotów bojowych, jakie wykonał w latach 1944-1945 w składzie 1 PLM "Warszawa".

Jak zawsze pojawiły się też nowe galerie ze zdjęciami z cmentarzy, na których spoczywają polscy lotnicy. Tym razem zdjęcia pochodzą przede wszystkim z Polski:

• Borowno - zdjęcia autorstwa Pana Wiesława Grudniaka
• Częstochowa - zdjęcia autorstwa Pana Wiesława Grudniaka
• Drużbice
• Lyonshall (Anglia) - zdjęcia autorstwa Pana Marcina Salamona
• Lublin
• Merville (Francja) - zdjęcia autorstwa Pana Roberta Pawlaka
• Orlean (Francja) - zdjęcia autorstwa Pana Grzegorza Zaleskiego
• Szebnie - zdjęcia autorstwa Pana Zbigniewa Charytoniuka

Stworzona została także nowa podstrona zawierająca listę cmentarzy, na których pochowani są lotnicy ludowego Wojska Polskiego polegli w latach 1943-1945. Na razie nie działa żadna z podstron, jednak wkrótce zostaną dodane zdjęcia z Lublina, gdzie spoczywa dwóch lotników.

Dzisiejsze uzupełnienie w 100% dotyczy grobów wojennych. Dodane zostały galerie zdjęć wraz z listami pochowanych lotników na 12 cmentarzach w Polsce i za granicą (Anglia, Belgia, Francja, Norwegia, Włochy) w następujących miastach i miejscowościach:

• Biała Podlaska - zdjęcia autorstwa Pana Stanisława Lauferskiego
• Bolonia (Włochy) - zdjęcia autorstwa Pana Jerzego Kobackiego
• Cranwell (Anglia) - zdjęcia autorstwa Pani Hanny Bibro
• Dunkierka i Longuenesse (Francja) oraz Ostendzie (Belgia) - zdjęcia autorstwa Pana Roberta Pawlaka
• Honington (Anglia) - zdjęcia autorstwa Pana Andrzeja Michalskiego
• Oslo (Norwegia) - zdjęcia autorstwa Pana Krzysztofa Kowalkowskiego
• Rambouillet (Francja) - fotografie autorstwa Pana Grzegorza Zaleskiego
• Weston-super-Mare (Anglia) - fotografie autorstwa Pana Miłosza Rusieckiego
• Woodchester i Worecester (Anglia) - zdjęcia autorstwa Pana Marcina Salamona

W kolejce do publikacji czekają zdjęcia z następujących cmentarzy: Borowno, Częstochowa, Kraków, Poznań, Warszawa (Polska), Bath, Cirencester, Cowley i Gloucester (Anglia), Bergen (Holandia), Hanower i Sage (Niemcy). Niezależnie, w dalszym ciągu poprawiane są wykazy cmentarzy, uzupełniane i weryfikowane listy pochowanych lotników (strony bez zdjęć) itd. Trwają również prace nad stworzeniem wykazu cmentarzy, na których spoczywają lotnicy ludowego Wojska Polskiego - jego prezentacja już wkrótce.

Rozszerzone zostały strony dotyczące strat i zwycięstw dywizjonów 305, 306, 307 (m.in. o typ samolotu, pełne imię i dokładniejsze okoliczności śmierci). Wkrótce podobna akcja obejmie resztę dywizjonów - 302, 303, 308, 316 i 317, dodane zostaną także brakujące wykazy strat 300 i 301 dywizjonu.

Jak zawsze pojawiło się kilka nowych życiorysów:

• Mariana Kleinschmidta - pilota dywizjonów 301 i 300, poległego w 1943 r.
• Jakuba Kolasińskiego - jednego z nielicznych żołnierzy personelu naziemnego lotnictwa, odznaczonych Virtuti Militari
• Józefa Tyszko - bombowca z 301 dywizjonu i pilota Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego
• Tadeusza Zawistowskiego - pilota 315 dywizjonu, zabitego w wypadku w 1941 r.

Strona poświęcona cmentarzom wojennym została rozbudowane o galerie zdjęć z:

• Auberive (Francja) - zdjęcia autorstwa Pana Tomasza Rajkowskiego
• Banneville-la-Campagne (Francja) - zdjęcia autorstwa Pana Grzegorza Zaleskiego
• Douvres-la-Délivrande (Francja) - zdjęcia autorstwa Pana Grzegorza Zaleskiego
• Eindhoven (Holandia) - zdjęcia autorstwa Pani Marty Torończak
• Nuneaton (Anglia) - zdjęcia autorstwa Pana Paula Hicksa
• Lemmer (Holandia) - zdjęcia autorstwa Pana Roberta Pawlaka
• Quiberville (Francja) - zdjęcia autorstwa Pana Roberta Pawlaka

Dodatkowo, do życiorysu pilota 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa", Hugona O'Brien de Lacy'ego dodana została fotografia - dotychczas przy biogramie znajdowała się pusta ramka.

Kolejny raz po dłuższej przerwie następuje uaktualnienie strony. Nieco zmodyfikowany został układ graficzny strony, by lepiej wykorzystywała szerokość ekranu. Zrobione to zostało w założeniu, iż śladowa ilość Czytelników korzysta w dalszym ciągu z rozdzielczości 800x600 pikseli, bardzo popularnej jeszcze 7 lat temu, gdy niniejsza strona powstawała.

Jak zawsze ostatnio, pojawiła się większa porcja materiału - aż 27 nowych podstron (kolejny rekord pobity!). Tendencji tej nie zamierzam utrzymywać i materiały będą się częściej, ale za to w mniejszych "porcjach" równocześnie. Dziś dodane zostało sześć życiorysów, a jeden został napisany od nowa. Są to biogramy:

• Wacława Frączka (317 dywizjon) - za udostępnienie materiałów na temat tego lotnika dziękuję Panu Marcinowi Musiałowi
• Mieczysława Gorzeńskiego (305 dywizjon) - za udostępnienie materiałów na jego temat dziękuję Panu Stanisławowi Śnieżko i Panu Zbigniewowi Charytoniukowi
• Stanisława Jarzembowskiego (307 dywizjon) - za pomoc w pisaniu artykułu podziękowania kieruję do Pani Beaty Kuźlan
• Franciszka Kicińskiego (304 dywizjon) - za udostępnienie materiałów na jego temat dziękuję Pani Hannie Wróblewskiej
• Stanisława Litaka (316 dywizjon)
• Czesława Szczukowskiego (300 dywizjon)
• Romana Wierzchnickiego (1 PLM) - uzupełniony, poprawiony i przeredagowany.

Pojawiły się również galerie fotografii z cmentarzy z Polski, Afryki Północnej i Europy Zachodniej, na których spoczywają polscy lotnicy polegli w czasie kampanii wrześniowej, bitwy o Anglię oraz późniejszych walk:

• Amesbury, Durrington, Manchester i Warmwell (Anglia) - fotografie autorstwa Pani Natalii Michalskiej i Pana Andrzeja Michalskiego
• Dęblin, Nowy Lubiel, Olesno, Wojcieszków i Wólka Łagowska - fotografie otrzymane dzięki uprzejmości Pana Wiesława Grudniaka
• Kleve (Niemcy) - fotografie udostępnione przez Pana Dariusza Zaworę
• Lombardsijde (Belgia) - zdjęcia autorstwa Pana Roberta Pawlaka
• Marrakesz (Maroko) - zdjęcia autorstwa Pana Grzegorza Zaleskiego
• Kraków (Cmentarz Rakowicki).

Dzięki uprzejmości Pana Zenona Dudka otrzymałem do publikacji wspomnienia lotników bombowych: Tadeusza Czołowskiego, Edwarda Bohdanowicza oraz Mieczysława Jonikasa. Do wykazu lotów bojowych dodana została tura Mariana Kleinschmidta, którą odbył w 300 oraz 301 dywizjonie.

Dział zatytułowany o "Informacje o lotnikach polskich w archiwach" został wzbogacony o dane kilku instytucji, które przez Internet udostępniają bogate bazy danych, w których można wyszukać wiele interesujących informacji dotyczących losów poszczególnych lotników polskich w latach 1939-1945.

Ukazał się nowy numer "Lotnictwa z Szachownicą", jak zawsze pełen tekstów związanych z walkami polskiego lotnictwa w II wojnie światowej. Znaleźć w nim można m.in. artykuł o walkach 317 dywizjonu nad Europą w 1941 r., życiorysy Antoniego Ostowicza (145 squadron RAF) i Leona Michalskiego (307 dywizjon), a także relację z ostatniego Zlotu Lotników w Wielkiej Brytanii. Aby przejść na stronę wydawcy należy kliknąć na okładkę poniżej. Gorąco zachęcam do sięgnięcia po czasopismo.

Chciałbym polecić uwadze Czytelników strony dwie nowe publikacje. Pierwszą z nich jest książka amerykańskiego autora Michaela Kordy pt. "Bitwa o Anglię. Strategia zwycięstwa" wydana przez AMF Plus Group (wydawcę głośnej niegdyś "Sprawy honoru"). Wpisuje się w serię publikacji wydanych z okazji 70-lecia bitwy o Anglię i jest ciekawym spojrzeniem przedstawiającym walki lata 1940 r. z perspektywy obu stron, tak, jakby były to dwie niezależne walki. Więcej informacji na stronie wydawcy (należy kliknąć na okładkę książki).

Pojawiło się również nowe "Lotnictwa z Szachownicą". W numerze jak zawsze część tekstów dotyczy walk polskiego lotnictwa w II wojnie światowej - są to artykuły poświęcone: obronie lotnisk dęblińskich przez organizowane spontanicznie klucze myśliwskie, kampanii wrześniowej widzianej oczami niemieckiego pilota bombowego, życiorysy pilota myśliwskiego Stanisława Bochniaka oraz nawigatora i strzelca Mieczysława Gorzeńskiego, a także tekst o powietrznych defiladach 318 dywizjonu nad Italią. Więcej informacji na stronie wydawnictwa Sanko.

Po czteromiesięcznej przerwie pojawiła się rekordowa liczba 19 nowych podstron. Uzupełnienie obejmuje życiorysy, galerie zdjęć z cmentarzy oraz artykuły. Z uwagi na dużą liczbę nowości krótkie omówienie przedstawiono w formie wypunktowanej listy:

• galeria zdjęć ze szkół strzelców pokładowych Royal Air Force (Air Gunnery Schools);
• obszerny i ilustrowany artykuł poświęcony legendarnej bitwie nad Gandawą, pióra Pana Piotra Sikory;
• krótki tekst dotyczący działalności pilota 303 dywizjonu Zenona Bartkowiaka we francuskim ruchu oporu;
• zbiór dywizjonowych wierszyków autorstwa lotnika-pisarza Pawła Moskwy - udostępnione dzięki uprzejmości Pana Zenona Dudka.

Dział cmentarzy uzupełniony został o fotografie i wykazy pochowanych na nekropoliach w Polsce, Europie i Kanadzie, w następujących miastach i miejscowościach:

• Andover (Anglia) i Inverness (Szkocja) - fotografie autorstwa Pana Andrzeja Michalskiego;
• Bergen-op-Zoom (Holandia) - fotografie autorstwa Pana Tomasza Rajkowskiego;
• Kobiele Wielkie i Radom - fotografie autorstwa Pana Wiesława Grudniaka;
• Montreal (Kanada) - fotografie autorstwa Państwa Diany i Iana Dale;
• Padwa (Włochy) - fotografie autorstwa Pana Jerzego Kobackiego;
• Southend-on-Sea (Anglia) - fotografie autorstwa Pana Glena Dryhursta;
• West-Terschelling (Holandia) - forografie autorstwa Pana Miłosza Rusieckiego.

Dodane zostały także dwa nowe życiorysy: Pawła Kowali (którego współautorem jest Pan Piotr Sikora) oraz Mieczysława Pszczoły, zaś dwa kolejne zostały zredagowane od nowa: Stanisława Bochniaka oraz Franciszka Surmy. Do wykazów lotów dodane zostały podstrony dotyczące dwóch pilotów bombowych: Franciszka Kicińskiego oraz Józefa Tyszki.

Szalejąca w Polsce (m.in. w moim rodzinnym Wrocławiu) powódź skłoniła mnie do przypomnienia, że lotnicy Polskich Sił Powietrznych praktycznie równo 65 lat temu latali na operacje ochrzczone biblijnym kryptonimem "Manna", czyli zrzuty pomocy humanitarnej dla Holendrów. Wiosną 1945 r. powodzie w Holandii spowodowane były wprawdzie nie przez naturę, lecz przez wysadzenie przez Niemców obiektów hydrotechnicznych, jednak skutek był taki sam. Rzesze cywili na zalanych terenach zostały pozbawione środków do życia. Łącznie w kwietniu i maju 1945 r. załogi 300 Dywizjonu Bombowego "Ziemi Mazowieckiej" zrzuciły 152 tony żywności. Za operację "Manna" dowódca dywizjonu, mjr pil. Bolesław Jarkowski został odznaczony przez holenderski rząd krzyżem Vliegerkruis. Na stronie zamieściłem ciekawy fragment wspomnień Czesława E. Blicharskiego, bombardiera jednej z załóg, która niosła pomoc Holendrom - zachęcam do lektury.

Chciałbym również polecić uwadze Czytelników dwie publikacje, które pojawiły się na rynku. Pierwsza z nich to "Gorzka słodycz Francji. Polscy piloci myśliwscy wiosny 1940 roku" pióra znanego historyka Polskich Sił Powietrznych Grzegorza Śliżewskiego. Książka w sposób chronologiczny przedstawia wysiłek polskich myśliwców w obronę Francji w 1940 r. - począwszy od ewakuacji z Polski, przez walki powietrzne, aż do ewakuacji do Wielkiej Brytanii i Afryki. Autor zredagował swoją pracę tak, by różniła się od standardowych opracowań: działania Polaków pokazane są w szerszym kontekście historycznym, a bardzo duża liczba relacji (zarówno powojennych wspomnień, jak i meldunków) pozwala spojrzeć na wojnę we Francji oczami samych pilotów. Ciekawym uzupełnieniem są ilustracje: poza wieloma czarno-białymi fotografiami autor postarał się o wykresy, mapy, profile samolotów oraz zdjęcia współczesne: cmentarzy, tabliczek pamiątkowych czy pomników poświęconych polskim myśliwcom.

Druga pozycja, którą pragnę polecić, to nowy numer "Lotnictwa z Szachownicą". Z zamieszczonych tam artykułów kilka dotyczy polskiego lotnictwa w II wojnie światowej. Są to teksty dotyczące: obrony węzła lotnisk dęblińskich we wrześniu 1939 r., działań Armii Krajowej na poligonie Blizna (gdzie Niemcy testowali bronie V), Polaków latających na Spitfire'ach XVI z kroplową owiewką kabiny oraz biogramy Jakuba Bargiełowskiego (315 dywizjon), Franciszka Kicińskiego (304 dywizjon) oraz Zygmunta Ostrowskiego (318 dywizjon).

Omawiane publikacje można nabyć za pośrednictwem stron internetowych wydawców - aby na nie przejść proszę kliknąć na miniaturki okładek powyżej.

Wszystkie osoby, które wysłały do mnie e-maile w ciągu ostatniego miesiąca chciałbym przeprosić za brak odpowiedzi - na listy będę odpowiadał w miarę możliwości i wolnego czasu, którego ostatnio mam bardzo mało.

Jako pierwszą wiadomość pragnę przekazać apel, który został przekazany mi do publikacji na stronie przez Pana Aleksandra Gucwę. Brzmi on następująco:

Dodane zostały cztery nowe życiorysy: Jana Czwojdraka (tekst autorstwa Pana Karola Kubiaka), Tadeusza Szablewskiego oraz Stefana Żeromskiego. Życiorys Stanisława Pietraszkiewicza został gruntownie uzupełniony i poprawiony. Za udostępnienie materiałów dotyczących tych lotników dziękuję: Panu Zbigniewowi Charytoniukowi, Panu Jarosławowi Dudzie oraz Pani Celinie Sosze.

Wykazy lotów bojowych powiększyły się o osiągnięcia Mieczysława Gorzeńskiego (305 dywizjon) oraz Bolesława Stramika (318 dywizjon).

Jak zwykle, została dodane zostały galerie zdjęć z cmentarzy. Najciekawszym jest niewątpliwie Cmentarz Lotników Polskich w Newark-on-Trent. Lista pochowanych została opracowana przez Pana Krzysztofa Mruka - dotychczas dostępna była w formie pliku *.doc. Od dzisiaj, po przekonwertowaniu, dodaniu zdjęć współczesnych i archiwalnych oraz korekcie merytorycznej (dokonanej przez autora niniejszej strony), dostępna jest w formie bardziej przyjaznej Czytelnikowi, czyli w postaci zwykłej strony WWW. Pozostałe z nekropolii to Chichester (zdjęcia udostępnione przez Pana Andrzeja Michalskiego), Le Mans (Pani Joanna Bigard), Silloth (Pan Andrzej Kucharek), Sint-Pieters-Rode (Pan Andrzej Siry) oraz Uithuizermeeden (Pan Robert Pawlak).

Uzupełniony został dział z podziękowaniami. Okazało się, że (nieświadomie) pominąłem tam wiele osób, które udostępniły mi różnego rodzaju materiały - wszystkich, którzy znaleźli się tam dopiero teraz, najmocniej przepraszam!

Pierwsze uzupełnienie w 2010 r. obejmuje cztery nowe życiorysy: Władysława Dembka, Mieczysława Głoda, Andrzeja Górskiego oraz Zygmunta Natkańskiego. Tekst o Andrzeju Górskim został napisany i udostępniony przez Pana Grzegorza Korcza. Biogram Zygmunta Natkańskiego został opracowany przez autora niniejszej strony wspólnie z Panem Jerzym Kobackim - za udostępnienie informacji autorzy dziękują Panu Zbigniewowi Charytoniukowi. Materiały związane z osobą Władysława Dembka udostępnił jego krewny, Pan Stanisław Dembek, zaś z Mieczysławem Głodem - Pan Stefan Głód. Dodatkowo, od nowa został napisany życiorys Piotra Ozyry, dowódcy 317 dywizjonu. Poprawiono sporo błędów i uzupełniono garść informacji. Za pomoc w przygotowaniu tekstu podziękowania należą się Panu Zbigniewowi Charytoniukowi.

Dział o cmentarzach został zmodyfikowany. Zrezygnowano z dotychczasowej formy na rzecz tabel, obejmujących wszystkie nekropolie, na których spoczywają polscy lotnicy. Cmentarze podzielono według tego, w jakiej formacji służyli polegli, spoczywający na tych cmentarzach lotnicy. Chodzi o podział ze względu na służbę w Lotnictwie Wojskowym (z września 1939 r.), Polskich Siłach Powietrznych we Francji (w 1940 r.) oraz Polskich Siłach Powietrznych w Wielkiej Brytanii (lata 1940-1946). Dodano też nowe podstrony ze zdjęciami z Ciepielowa, Grudziądza, Mełna oraz Bayeux. Fotografie grobów udostępnili Pan Maciej Kurkiewicz oraz Pan Daniel Piasecki.

Do działu z lotami bojowymi został dodany wykaz misji Zygmunta Natkańskiego (304 dywizjon), do działu z relacjami wspomnienia Romana Golicza (300 dywizjon) oraz relacja z ewakuacji Szkoły Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich spisana przez Jana Czwojdraka (później w 300 dywizjonie). Pani Kazimiera Sokół nadesłała ponadto relację z uroczystego odsłonięcia tablicy pamiątkowej w miejscu katastrofy Spitfire'a Aleksandra Chudka.

Korzystając z okazji, pragnę też zachęcić wszystkich Czytelników do sięgnięcia po wydane niedawno publikacje dotyczące lotnictwa. Pierwszą z nich jest II wydanie książki "Absolwenci Szkoły Orląt" pióra Jerzego Pawlaka. Jest to niejako słownik biograficzny wszystkich, którzy pomyślnie ukończyli Oficerską Szkołę Lotniczą oraz Szkołę Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie (łącznie z niedoszłą tzw. XIV promocją). Względem wydania pierwszego autor uzupełnił brakujące fotografie (niestety wciąż pozostają luki, tj. biogramy bez zdjęcia...), poprawił dostrzeżone i zgłoszone przez czytelników błędy i rozszerzył część notek. Książkę można nabyć bezpośrednio u autora lub zamówić w księgarni internetowej.

Kolejną z pozycji jest nowy numer "Lotnictwa z Szachownicą". W czasopiśmie pojawiła się duża liczba interesujących tekstów, poświęconych polskim skrzydłom w II wojnie światowej. Pierwszym z nich jest artykuł o Spitfire'ach XVI z kroplową owiewką kabiny, które latały w 131 Skrzydle Myśliwskim. Kolejny opisuje dzieje 300 dywizjonu w czasie pierwszych masowych i przeprowadzonych skutecznie nalotów Bomber Command na miasta III Rzeszy. Trzeci omawia malowania Caudronów CR714 dowódców Dywizjonu "Warszawskiego" - Józefa Kępińskiego i Piotra Łaguny. Dwa ostatnie to życiorysy polskich myśliwców: Tadeusza Góry (zmarłego na początku bieżącego roku słynnego szybownika i pilota dywizjonów 316 i 306) oraz Stanisława Litaka (316 dywizjon, wraz z galerią jego obrazków ilustrujących "przykazania myśliwca").

Siedlecki Klub Kolekcjonerów wydał kolejną kartę pocztową związaną z lotnictwem, a dokładniej z 305 dywizjonem. Znajduje się na niej podobizna Bronisława Godlewskiego (strzelca Dywizjonu "Ziemi Wielkopolskiej") oraz odznaka jednostki. Wcześniej w serii publikowano m.in. pocztówki dotyczące przedwojennych pułków lotniczych, 300 dywizjonu bombowego i Edwarda Jaworskiego (pilota 315 dywizjonu). W 2009 r. wydany został książkowy katalog pocztówek. Siedlecki Klub Kolekcjonerów posiada własną stronę internetową.

Na rynku wydawniczym pojawiło się kilka ciekawych nowości, związanych z polskim lotnictwem w czasie II wojny światowej. Wydawnictwo Zysk i S-ka postanowiło przygotować nową edycję trzech nieśmiertelnych książek: "Nieba w ogniu" Bohdana Arcta oraz "Żądła Genowefy" i "L jak Lucy" Janusza Meissnera. Książka Arcta to jego wspomnienia z lat 1941-1945, gdy służył kolejno jako pilot 306 dywizjonu, Polish Fighting Team, potem jako dowódca eskadry 303 dywizjonu, wreszcie - na stanowisku dowódcy 316 dywizjonu. Napisana jest w naprawdę świetnym stylu i z pewnością należy do klasyki lotniczej literatury. Jeśli ktoś jeszcze nie miał okazji przeczytać "Nieba...", powinien czym prędzej się w książkę tę zaopatrzyć. Pewnym smaczkiem jest piękna akwarela autorstwa samego autora umieszczona na okładce, przedstawiająca Spitfire'a i płonącego Messerschmitta.

Dwie wspomniane książki Meissnera ("Żądło..." i jego ciąg dalszy "L jak Lucy") zostały wydane w jednym tomie. Choć postacie obu powieści są fikcyjne, opisywane w nich wydarzenia są jak najbardziej autentyczne, a inspirowane losami lotników czterech polskich dywizjonów bombowych w Anglii (m.in. kartą bojową przyjaciela autora, kpt. naw. Mieczysława Tarasa). Cóż więcej dodać? Świetnego pióra Meissnera nie trzeba chyba dodatkowo polecać...

W związku z wydaniem omówionych powyżej prac, 20 listopada br. o godz. 16:30 w budynku Fundacji Centrum Prasowe dla Krajów Europy Środkowo-Wschodniej (ul. Nowy Świat 58 - I piętro - Warszawa) odbędzie się firmowane przez wydawnictwo Zysk i S-ka spotkanie poświęcone książkom Arcta i Meissnera.

Kolejne dwie publikacje zostały wydane przez warszawski Ośrodek "Karta". Najnowszy numer biuletynu "Karta" zawiera publikowaną pierwszy raz kolekcję zdjęć z albumu Tadeusza Hojdena. Pilot ten, wychowanek XIII promocji Szkoły Podchorążych Lotnictwa, poległ jako oficer 315 dywizjonu w 1941 r. Pozostawił po sobie album z niezmiernie ciekawymi fotografiami z okresu nauki w Dęblinie. Przedstawiają nie tylko maszyny (RWD-8, PWS-26 oraz PZL P.7), lecz także dzień powszedni podchorążych: przygotowanie do lotów szkolnych, skoki spadochronowe, zajęcia sportowe, a nawet... przebieranki.

Ośrodek "Karta" wydaje też publikacje książkowe. Jedną z nowości jest "Rumuński azyl". Jest to połączenie albumu archiwalnych fotografii z fragmentami wspomnień Polaków, którzy w latach II wojny światowej przewinęli się przez Rumunię. Wątków lotniczych jest sporo: wspomnienia Tadeusza Rolskiego oraz Janusza Meissnera, liczne zdjęcia internowanych żołnierzy Lotnictwa Wojskowego oraz interesująca fotografia ewakuowanego za południową granicę samolotu PZL.23 Karaś, otoczonego przez grupkę żołnierzy i cywili. Ciekawostką są na pewno szkice Jerzego Główczewskiego dotyczące jego pobytu w Rumunii (Główczewski, w 1939 r. gimnazjalista, w czasie wojny służył początkowo w Samodzielnej Brygadzie Strzelców Karpackich, a później w 308 dywizjonie). Całość wydana jest w bardzo estetycznej formie, na kredowym papierze, ze świetnym opracowaniem historycznym w postaci komentarzy i niezbędnych uwag. Polecam!

Omawiane publikacje można nabyć za pośrednictwem stron internetowych wydawców - aby na nie przejść proszę kliknąć na miniaturki okładek powyżej.

Na stronie umieszczono życiorys Wilhelma Sasaka, jednego z polskich pilotów bitwy o Anglię. Jakkolwiek tekst jest dość skromny, zawiera szereg niepublikowanych dotąd informacji o tym lotniku oraz nieznane jego zdjęcie.

Dodane zostały wykazy lotów bojowych pilotów 305 dywizjonu: Stanisława Żeromskiego oraz Brunona Malejki (potem służącego też w 1586 eskadrze). Do relacji wojennych dodałem wspomnienia Jerzego Główczewskiego, natomiast do sekcji "Wielka Brytania 1940-1946" - tekst piosenki o 304 dywizjonie autorstwa Stanisława Kotwicza.

Do działu z cmentarzami trafiły podstrony poświęcone nekropoliom w Åbenrå, Bredzie, Breście, Grucie, Kalkarze oraz Wiązownej. Za udostępnienie fotografii składam serdeczne podziękowania dla Pana Wiesława Bąka, Pana Pawła Choińskiego, Pani Barbary Długokenckiej, Pani Elżbiety Jakubczak, Pani Izabeli Półtorzeckiej, Pana Gildasa Saouzaneta oraz Pani Celiny Sochy.

Dodany został życiorys Stefana Janusa - jednej z legend Polskich Sił Powietrznych, asa myśliwskiego i dowódcy I Skrzydła Myśliwskiego. Za pomoc w zebraniu materiałów na jego temat serdecznie dziękuję Panu Michałowi Ślizowskiemu.

Do wykazów lotów bojowych trafiły podstrony poświęcone pilotowi Ludwikowi Krempie (50 lotów w Coastal Command) oraz strzelcowi Stanisławowi Dembkowi. Ten ostatni w 300 dywizjonie na przełomie 1943 i 1944 r. wykonał praktycznie pełną turę lotów bojowych, jednak - co ciekawe - nie doczekał się odznaczenia Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Wcześniej był żołnierzem piechoty w Tobruku, w szeregach Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Wkrótce na stronie pojawi się jego pełny życiorys.

Dodałem też trzy galerie z cmentarzy w Brukseli (Belgia), Lajes (Azory - Portugalia), Hautot-sur-Mer (Francja) oraz Ulrum (Holandia). Fotografie zostały udostępnione przez Pana Steve'a Rogersa, Pana Roberta Pawlaka i Pana Andrzeja Sirego. Zapraszam do oglądania.

Dodałem wykaz zwycięstw powietrznych i strat 315 dywizjonu. Skorygowany i uzupełniony został też wykaz strat 304 dywizjonu (za pomoc dziękuję Panu Neville'owi Bougourdowi). Wykazy zestrzeleń i strat I, II i III Skrzydła Myśliwskiego, Polish Fighting Team oraz dywizjonów 1/145, 309, 318, 663 zostały uzupełnione o pełne imiona lotników oraz numery i oznaczenia samolotów. Wkrótce analogiczne poprawki obejmą resztę dywizjonów.

Na stronie internetowej Pana Vladimira Urbanka, czeskiego malarza, znaleźć można różne prace związane z polskim lotnictwem - m.in. obrazy przedstawiające Mustanga III z 315 dywizjonu, Hurricane'y z 303 dywizjonu, "polskie" Thunderbolty Gładycha i Łanowskiego, a także zespół akrobacyjny "Biało-Czerwone Iskry". Autor obrazów serdecznie zaprasza do odwiedzania strony.

Wszystkich, którzy mailowali do mnie w sierpniu i wrześniu proszę o cierpliwość - na wszystkie listy odpowiem do końca miesiąca.

Po dłuższej przerwie (przepraszam wszystkich zawiedzionych Czytelników mojej strony!) uzupełnienie składające się z 10 nowych podstron. Tradycyjnie, pojawiły się fotografie z cmentarzy (wraz z opisem i listą pochowanych): w Dürnbach (Niemcy), Guines (Francja), Hotton (Belgia) oraz Woodchester (Anglia). Zdjęcia nadesłali: Pani Ewa Raczyńska-Dubowicz, Pan Robert Nowak i Pan Andrzej Siry - wszystkim serdecznie dziękuję!

Do działu "Loty bojowe i operacyjne" dodałem wykazy lotów wykonanych przez Edwarda Hajdukiewicza (300 dywizjon), Czesława Mądrackiego (138 squadron) oraz Tadeusza Sokolińskiego (301 dywizjon). Wyrazy wdzięczności za pomoc w korekcie i uzupełnieniu informacji kieruję do Pana Grzegorza Korcza.

Wśród nowych biografii znalazły się natomiast życiorysy Aleksandra Maisnera (pióra Pana Jacka Adamskiego) oraz Zbigniewa Makowskiego (artykuł przygotowany we współpracy z Panem Krzysztofem Makowskim).

Zapraszam także do lektury artykułu amerykańskiego korespondenta wojennego, Sgt Waltera Petersa, o polskich lotnikach z 300 i 305 dywizjonu, pt. "Poles fight back". Przetłumaczony, wraz z komentarzem i ilustracjami, trafił do działu "Wielka Brytania 1940-1946".

Przeredagowane, poprawione i uzupełnione zostały ponadto życiorysy: Aleksandra Chudka, Edwarda Kwolka, Tadeusza Sokolińskiego i Tadeusza Szlenkiera. Za pomoc dziękuję Panu Zbigniewowi Charytoniukowi, Panu Sławomirowi Chmielewskiemu i Pani Kazimierze Sokół.

Na stronie pojawił się życiorys Franciszka Frodymy, oficera z kadry Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa, zamordowanego przez Sowietów w Charkowie. Fotografię oraz materiały do życiorysu udostępnił Pan Ireneusz Kubik.

Do przeczytania jest także artykuł o ostatnim locie ppor. Józefa Bondara, pilota 303 dywizjonu, zestrzelonego nad Francją 28 czerwca 1941 r. Autorem tekstu jest Pan Jocelyn Leclercq.

Pojawiło się siedem nowych podstron dotyczących cmentarzy (galerie zdjęć z wykazami pochowanych lotników). Fotografie udostępnili Pan Tomasz Adamski, Pan Tomasz Dolata, Pan Zbigniew Kirszak, Pan Robert Pawlak, Pan Bolesław Ruda oraz Pan Wojciech Sankowski.

Do sekcji lotów bojowych dodana została natomiast podstrona z wykazem zadań wykonanych przez Eugeniusza Prusieckiego.

Dodany został życiorys Włodzimierza Bernhardta, bombardiera 1586 Eskadry do Zadań Specjalnych, zestrzelonego w swym pierwszym locie bojowym. Jest on przypuszczalnie jednym z dwóch ostatnich żyjących w Polsce uczestników zrzutów dla powstańców warszawskich. Tekst został napisany we współpracy z Panem Jerzym Kobackim. Zapraszam do lektury.

Dodane zostały podstrony poświęcone cmentarzom w Krakowie, Creil (Francja), Casamassima (Włochy) i Raalte (Holandia). Dział "Loty bojowe i operacyjne" został poszerzony o wykazy lotów Feliksa Gazdy (112 squadron) oraz Czesława Szczukowskiego (300 dywizjon). Do przeczytania jest także relacja Mieczysława Gorzuli, w której opisuje swoje zestrzelenie odrzutowego Messerschmitta Me 262.

Galeria zdjęć 300 dywizjonu została uzupełniona o 30 nowych fotografii z całego okresu istnienia dywizjonu. Nowe materiały pochodzą z archiwów lotników: Jana Cholewy, Leszka Owsianego, Hieronima Stawickiego (dzięki uprzejmości Pana Marka Idziora) i Romualda Sulińskiego (dzięki uprzejmości Pana Jerzego Kobackiego) oraz historyka lotnictwa Pana Zbigniewa Charytoniuka.

Z "drobnym" spóźnieniem witam serdecznie wszystkich Czytelników w Nowym Roku. Równocześnie przepraszam, za ponad dwumiesięczny brak uzupełnień na stronie. Osoby, które do mnie mailowały w styczniu i lutym, a dotąd nie doczekały się odpowiedzi, bardzo proszę o cierpliwość - z uwagi na brak wolnego czasu zaniedbałem także korespondencję. Na wszystkie maile odpowiem w najbliższym czasie.

Po dłuższej przerwie większe uzupełnienie. Dodałem dwa duże działy poświęcone lotom bojowym/operacyjnym w Polskich Siłach Powietrznych w Anglii oraz cmentarzom wojennym, na których spoczywają polscy lotnicy.

Do życiorysów dodany został biogram Franciszka Omylaka. Za pomoc w przygotowaniu tekstu serdecznie dziękuję Pani Frances Gates.

W dziale ze wspomnieniami i relacjami umieściłem obszerny opis losów we Francji pióra Mieczysława Wolańskiego - w 1940 r. dowódcy polskiej grupy rozprowadzającej (potem Wolański wylatał w 300 dywizjonie pełną turę). Zapraszam do lektury.

W artykule poświęconym poległej załodze Czapli z 13 eskadry obserwacyjnej (kpt. obs. Seweryn Łaźniewski, ppor. pil. Eugeniusz Chojnacki) zmieniłem portretowe zdjęcia lotników na lepsze, dodałem też portretówkę dowódcy eskadry, kpt. obs. Lucjana Fijutha.

Do działu z odznakami dodałem zdjęcia oryginalnych odznak 300 i 317 dywizjonu (poprzednio w galerii znajdowały się fotografie replik), a także Polish Fighting Team. Pozostałe odznaki zostały podpisane imieniem i nazwiskiem osoby, której zostały przyznane (niestety nie we wszystkich przypadkach pierwotny właściciel jest znany).

Przygotowałem życiorys Kazimierza Wojciechowskiego, byłego więźnia łagrów radzieckich, tragicznie zmarłego podczas naziemnego kursu teoretycznego dla personelu latającego.

Dodałem też sprawozdania z pobytu w radzieckich łagrach Jerzego Gruszki (późniejszego pilota myśliwskiego - pełny życiorys wrzuciłem na stronę ostatnio) oraz Franciszka Omylaka (we wrześniu 1939 r. dowódcy eskadry Łosi, potem nawigatora 1586 eskadry - życiorys pojawi się na stronie już wkrótce).

Niedawno ukazała się kolejna biografia polskiego myśliwca - Stanisława Wieprzkowicza z 306 dywizjonu - pióra Władysław Pękali, szkolnego kolegi Wieprzkowicza. Nabyć ją można za 10 złotych, a zamówienia należy składać bezpośrednio u autora - więcej informacji tutaj.

Dodano dwa nowe biogramy pilotów myśliwskich: Władysława Dreckiego (autorstwa Pana Tomasza Dreckiego, któremu dziękuję za nadesłanie artykułu) oraz Jerzego Gruszki (napisany wspólnie z Panem Grzegorzem Kaszturą; za udostępnienie dokumentów i innych materiałów na temat tego lotnika dziękujemy Pani Julii Gruszce-Wiśniewskiej oraz Pani Aleksandrze Wiśniewskiej).

Do relacji lotników dodałem fragmenty wspomnień weteranów 300 dywizjonu: nawigatora Edwarda Bembena (relacja udostępniona na stronę dzięki uprzejmości Państwa Renaty i Tadeusza Wrotnych) oraz zmarłego w ubiegłym miesiącu Waleriana Sosińskiego, pierwszego lotnika Dywizjonu "Ziemi Mazowieckiej" uratowanego po zestrzeleniu do morza. Zapraszam do lektury.

Dwa nowe biogramy lotników bombowych z 300 dywizjonu - radiotelegrafisty Jana Gawła oraz nawigatora Jana Orszy-Matyska. Dodatkowo wspomnienia Edwarda Bembena oraz Williama Dunna (Amerykanina, który relacjonuje lot bojowy, w którym wspólnie z Leonem Jaugschem z 306 dyonu zestrzelił nad Francją Messerschmitta). Zapraszam do lektury!

Na stronę dodałem nadesłany przez Pana Artura Harańczyka artykuł poświęcony osobie jego ojca, Henryka Harańczyka - żołnierza 317 dywizjonu, potem oficera zaopatrzenia w Ruchomym Warsztacie Napraw i Ratownictwa Technicznego nr 1. Drugi z nowych życiorysów to tekst poświęcony Mieczysławowi Lędzkiemu - mechanikowi 303 dywizjonu z okresu bitwy o Anglię. Za pomoc w przygotowaniu artykułu serdecznie dziękuję samemu Panu Lędzkiemu, jak również jego bratanicy, Pani Krystynie Dzienis.

W dziale ze wspomnieniami umieściłem natomiast relację Antoniego Majcherczyka i Wiktora Jabłońskiego z tragicznego lotu 22 lipca 1942 r., w którym to ich Wellington został zestrzelony do morza przez Fw 190, a trójka ich kolegów z załogi zginęła.

Na stronę dodałem nadesłany przez Pana Artura Harańczyka artykuł poświęcony osobie jego ojca, Henryka Harańczyka - żołnierza 317 dywizjonu, potem oficera zaopatrzenia w Ruchomym Warsztacie Napraw i Ratownictwa Technicznego nr 1. Drugi z nowych życiorysów to tekst poświęcony Mieczysławowi Lędzkiemu - mechanikowi 303 dywizjonu z okresu bitwy o Anglię. Za pomoc w przygotowaniu artykułu serdecznie dziękuję samemu Panu Lędzkiemu, jak również jego bratanicy, Pani Krystynie Dzienis.

W dziale ze wspomnieniami umieściłem natomiast relację Antoniego Majcherczyka i Wiktora Jabłońskiego z tragicznego lotu 22 lipca 1942 r., w którym to ich Wellington został zestrzelony do morza przez Fw 190, a trójka ich kolegów z załogi zginęła.

W ostatnich tygodniach otrzymałem bardzo dużo sygnałów od Gości mojej strony, że nie można się na nią dostać. Wczoraj strona została przeniesiona na nowy serwer - tym samym powinny zniknąć wszystkie dotychczasowe problemy związane z czasowymi przerwami w dostępie do zawartości strony, powolnym ładowaniem zawartości etc.

Równocześnie zrezygnowałem z usług statystyk STAT4U - dla zainteresowanych były one ogólnodostępne, teraz to się zmieniło. Pozytywną stroną tej decyzji jest fakt, że u Internautów wyposażonych w przeglądarki starszej generacji (bez filtrów reklam) nie będą się już otwierały dodatkowe okienka z reklamami (te obecne do niedawna pochodziły właśnie od STAT4U).

Dodałem trzy życiorysy polskich lotników, poległych w lotach bojowych w czasie wojny. Pierwszy z nich, Alojzy Gusowski, pilot 305 dywizjonu, zginął w zestrzelonym przez myśliwca Wellingtonie. Autorem jego życiorysu jest Pan Krzysztof Kowalkowski. Drugi to Michał Stęborowski, poległy w bitwie o Anglię, przed wojną znany i lubiany instruktor pilotażu myśliwskiego w Grudziądzu i Ułężu (za pomoc w opracowaniu dokumentów dotyczących Stęborowskiego dziękuję Panu Jerzemu Kobackiemu). Ostatnim z lotników jest Marian Szczodrowski, pilot Wellingtonów IC 304 dywizjonu z okresu służby w Bomber Command - zginął w morzu, zestrzelony przez niemieckiego myśliwce. Pamiątki i materiały jego dotyczące zostały udostępnione dzięki uprzejmości Pana Romana Szczodrowskiego.

W dziale z relacjami z lat wojny umieściłem niezwykle interesujący meldunek do władz wojskowych Feliksa Gazdy, jednego z pilotów 112 Squadronu "Rekinów", latającego w latach 1941-1942 w Afryce Północnej na Kittyhawkach. Gazda (jeden z nielicznych przedwojennych myśliwców w polskiej grupie) wyjaśnia, dlaczego polscy piloci przydzieleni do tej jednostki ponieśli tak duże straty przy równoczesnym braku sukcesów.

Wkrótce kolejne życiorysy, m.in. Henryka Harańczyka (oficera zaopatrzenia 317 dywizjonu) oraz Mieczysława Lędzkiego, mechanika "Kościuszkowców" z okresu bitwy o Anglię. Zapraszam do odwiedzania strony!

Po dość długiej, prawie dwumiesięcznej przerwie, strona powraca do życia. Na dobry początek, dwa nowe biogramy: dowódcy 305 dywizjonu, Kazimierza Konopaska (artykuł został przesłany przez Pana Bogusława Szwedo, dziękuję!) oraz artykuł o mechaniku dywizjonów 315 i 316, Józefie Nowaku (tekst przygotowany wspólnie z Panem Grzegorzem Kaszturą, przy dużej pomocy samego Pana Nowaka, któremu serdecznie dziękujemy).

Chciałbym także gorąco zachęcić wszystkich Czytelników do odwiedzenia dwóch stron internetowych. Pierwsza z nich poświęcona jest przymusowym wcieleniom polskich obywateli do Wehrmachtu w czasie II wojny światowej. Zainteresowani lotnictwem znajdą tam garść informacji o Polakach służących w Luftwaffe, a także o jeńcach z armii niemieckiej, wcielanych następnie do Polskich Sił Powietrznych. Strona nosi nazwę "W znienawidzonym mundurze". Zapraszam.

Druga ze stron to galeria szkiców maskotek dywizjonowych Polskich Sił Powietrznych - autorem obrazków jest Marcin Wojciechowski. Obrazki - bardzo ładne zresztą - przedstawiają psy wraz z odznakami dywizjonów, w których "służyły". Odnośnik do strony znajduje się tutaj.

Na stronie pojawił się życiorys Wandy Vrabetz (z domu Wilk), która w latach II wojny światowej służyła jako kreślarka najpierw w Pomocniczej Służbie Kobiet, a następnie w polskiej sekcji WAAF. Za pomoc w opracowywaniu tekstu serdecznie dziękuję samej Pani Vrabetz, a także pracownikom Ośrodka Pamięć i Przyszłość.

Napisałem życiorys Wandy Szuwalskiej (z domu Świcy) - ochotniczki Pomocniczej Lotniczej Służby Kobiet, służącej w 1944 r. w 300 dywizjonie, a w 1945 r. - w sztabie Fighter Command. Jest to pierwszy (i na pewno nie ostatni!) na stronie życiorys polskiej WAAF-ki. Zapraszam do lektury!

Za opisanie swoich losów i udostępnienie pamiątek serdecznie dziękuję Pani Szuwalskiej.

Dodałem życiorys Tadeusza Martusewicza, nawigatora dywizjonów bombowych Polskich Sił Powietrznych, absolwenta XII promocji SPL i uczestnika historycznego, pierwszego lotu bojowego 305 Dywizjonu "Ziemi Wielkopolskiej". Tekst powstał dzięki ogromnej pomocy samego bohatera Pana Martusewicza, za co mu serdecznie dziękuję.

Po prawie miesięcznej przerwie (umęczony życiem codziennym, korkami i falą upałów we Wrocławiu...) autor strony dodał relację z lotu bojowego z 663 dywizjonu, a także życiorys znanego z lotów bojowych w 112 squadronie RAF myśliwca Feliksa Gazdy. Za pomoc w przygotowaniu artykułu serdecznie dziękuję Państwu Ianowi i Dianie Dale, a Panu Bartłomiejowi Belcarzowi za konsultację okresu francuskiego. Zapraszam do lektury!

Napisałem życiorysy trzech wybitnych polskich lotników, kawalerów Krzyża Srebrnego Virtuti Militari: asa myśliwskiego Michała Cwynara (m.in. 315 dywizjon) oraz pilotów bombowych Władysława Ryżki (216 eskadra bombowa) i Romualda Sulińskiego (dwukrotny dowódca 300 dywizjonu). Za pomoc w opracowaniu artykułów bardzo dziękuję Pani Oldze Ryżko-Łoniewskiej oraz Panu Jerzemu Kobackiemu.

Zredagowałem biografię Józefa Zubrzyckiego, mechanika pokładowego 1586 eskadry i 300 dywizjonu, jednego z najsłynniejszych i najwyżej odznaczonych weteranów II wojny światowej mieszkających w Polsce. Za cenną pomoc przy pisaniu artykułu serdecznie dziękuję Panu Zubrzyckiemu.

Dodałem życiorys mechanika III/2 Dyonu Myśliwskiego, a w Anglii strzelca 301 dywizjonu, Michała Barteczko, poległego w locie bojowym w lipcu 1942 r. Za udostępnienie materiałów poświęconych temu lotnikowi dziękuję Panu Tomaszowi Penarowi.

Do galerii 307 dywizjonu dodałem ponad 40 zdjęć. Uzupełnienie to sprawiło, że ogólna liczba grafik (zdjęcia, skany odznak, dokumentów itp.) na stronie przekroczyła 1100. Zapraszam do przeglądania.

Dzięki uprzejmości Pana Łukasza Jaśkiewicza otrzymałem także do publikacji wspomnienia pilota 300 dywizjonu - Andrzeja Górskiego. Fragment dotyczy nalotu na Kolonię w 1945 r.

Z kolei od Pana Michała Mołgi otrzymałem informację o kolejnym źródle, które wspomina grasującą w Northolt (i nie tylko) małpę. Źródłem tym jest książka Wacława Króla "Mój Spitfire WX-L", a odpowiednie informacje w niej zawarte znalazły się w uaktualnionej wersji tekstu.

Na Dzień Kobiet (najlepsze życzenia dla wszystkich Czytelniczek!) przygotowałem trzy artykuły poświęcone polskim lotniczkom, dotychczas na stronie konsekwentnie (choć nie celowo) pomijanych. Do przeczytania są więc biografie Janiny Lewandowskiej i Jadwigi Piłsudskiej-Jaraczewskiej, a także artykuł z galerią poświęcony Pomocniczej Lotniczej Służbie Kobiet w Wielkiej Brytanii. Zapraszam zatem do lektury.

Dodałem krótką notatkę biograficzną poświęconą Mieczysławowi Zaborskiemu, mechanikowi silnikowemu 1 pułku lotniczego i 300 dywizjonu bombowego.

W niedzielny wieczór do przeczytania, nie do końca na serio, historia northolckiej małpy... Zapraszam do lektury.

Umieściłem życiorysy dwóch lotników, poległych na Karasiach w wojnie obronnej Polski w 1939 r.: por. obs. Michała Brzeskiego (64 eskadra bombowa) oraz kpr. strz. Marka Majewskiego (41 eskadra rozpoznawcza). Za pomoc z zebraniu materiałów dziękuję Panu Wiesławowi Bąkowi oraz Pani Elżbiecie Jakubczak.

Umieściłem na stronie artykuł poświęcony kapelanom lotniczym, relację Romana Rosołowskiego, a także wyodrębniłem galerię tzw. XIV promocji SPL i dodałem do niej parę nowych zdjęć.

Dodałem artykuły biograficzne dwóch lotników o stosunkowo rzadkich w Polskich Siłach Powietrznych specjalnościach:

• Jana Łuszczka - strzelca radiotelegrafisty i specjalisty od radaru 304 dywizjonu (w okresie służby tej jednostki w Coastal Command); artykuł powstał dzięki dużej pomocy samego bohatera tekstu, Pana Łuszczka, któremu serdecznie za to dziękuję
• Leona Michalskiego - radioobserwatora latającego w 307 dywizjonie na Mosquitach oraz brytyjskich squadronach na Havokach i Bostonach; tekst został przygotowany wspólnie z Panem Andrzejem Michalskim.

Zapraszam do lektury!

Na stronę przygotowałem trzy życiorysy lotników:

• Bronisława Błażejowskiego - więźnia łagrów w Związku Radzieckim, w lotnictwie polskim wyszkolonego na nawigatora; materiały na jego temat otrzymałem dzięki uprzejmości córki lotnika, Pani Louise Błażejowskiej
• Sylvestra Dudka - strzelca 301 dywizjonu na Wellingtonach i dywizjonu bombowego USAAF na B-17
• Antoniego Polka - bardzo ciekawej postaci lotnictwa myśliwskiego, weterana kampanii wrześniowej, pilota dywizjonów 309, 315, 316 i 318, a takży squadronów Typhoonów; za pomoc w przygotowaniu artykułu seredecznie dziękuję Panu Wacławowi Bukowskiemu.

Niedawno na półki księgarń trafiła kolejna wartościowa publikacja - "Lotnictwo polskie na Zachodzie 1939-1947". Tym razem dzieje Polskich Sił Powietrznych we Francji i Wielkiej Brytanii przedstawione zostały w formie ponad 180-stronicowego albumu. Autorzy opracowania wpadli na ciekawy pomysł, by podzielić temat na poszczególne zagadnienia i każde z nich omówić osobno w formie krótkiego tekstu (w języku polskim i angielskim), uzupełnionego dodatkowo ilustracjami ze stosunkowo obszernym komentarzem. Ilość owych tekstów jest zaskakująca duża (ponad 80) i znaleźć w nich można informacje o dosłownie wszystkich aspektach funkcjonowania lotnictwa - od dywizjonów, przez ośrodki szkolne, duszpasterstwo, służbę kobiet, załogi ferry, aż po powojenne losy lotników i pamięć o nich współcześnie.

Co ciekawe, wśród 586 ilustracji poza archiwalnymi fotografiami czy profilami samolotów odnaleźć można także liczne reprodukcje dokumentów, książek lotów, fotografie odznak, oznak i medali, wyposażenia lotniczego oraz mnóststwo innych zaskakująco ciekawych materiałów. Dzięki kolorowemu drukowi na kredowym papierze, świetnie zrobionemu składowi i przystępnemu językowi publikacji książkę czyta się z naprawdę dużą przyjemnością. Ze swej strony gorąco zachęcam do zapoznania się z "Lotnictwem polskim na Zachodzie 1939-1947".

Obszerniejsze omówienie książki znajduje się pod tym adresem, zaś książkę nabyć można m.in. w księgarniach internetowych.

Na stronie umieściłem cztery nowe życiorysy:

• Edwarda Hajdukiewicza (pilota 300 dywizjonu, weterana dwóch tur lotów bojowych) - dokumenty dotyczące tego lotnika otrzymałem dzięki uprzejmości Pana Stewarta Morgana
• Tomasza Łęgowskiego (pilota wywodzącego się z ostatniego rocznika SPL, 316 dywizjon) - za pomoc w przygotowaniu tekstu serdecznie dziękuję Panu Łęgowskiemu i Pani Izabeli Półtorzeckiej
• Michała Mazurkiewicza (pilota 304 dywizjonu) - materiały na temat tego lotnika otrzymałem dzięki uprzejmości Pana Janusza Mazurkiewicza
• Albrechta Pagieły (strzelca 300 dywizjonu) - za udostępnienie materiałów dotyczących tegoż lotnika dziękuję Panu Adamowi Lange

Ponadto publikuję kolejny meldunek Aleksandra Chudka (tłumaczenie otrzymałem od Pana Jacka Adamskiego), a także - jako ciekawostkę - dokument dotyczący 1/145 dywizjonu (zalecenia dla polskich pilotów odnośnie sposobów atakowania nieprzyjacielskich samolotów; tekst otrzymałem dzięki uprzejmości Pana Andrzeja Kępińskiego). Zapraszam do lektury.

W bieżącym miesiącu w Polsce wydana została praca pt. "Polacy w obronie Wielkiej Brytanii" autorstwa Roberta Gretzyngiera (pierwsze, anglojęzyczne wydanie z 2001 r. nosiło tytuł "Poles in defence of Britain"). Jest to kronika działań polskich pilotów z lotnisk w Wielkiej Brytanii na przestrzeniu pierwszych dwunastu miesięcy walk - obejmuje okres od lipca 1940 r. do czerwca 1941 r. Treść książki bogata jest w szczegółowe opisy walk, relacje, meldunki i wspomnienia lotników (w tym także brytyjskich i niemieckich), tabele, zestawienia, statystyki i biogramy pilotów. Materiał ikonograficzny stanowi setka niepublikowanych dotąd w krajowej literaturze fotografii. Jest to pierwsza tak szczegółowa monografia walk Polaków nie tylko w okresie bitwy o Anglię, ale także w późniejszych miesiącach, traktowanych w dotychczasowej literaturze krajowej trochę po macoszemu.

Książka dostępna jest w księgarniach, sklepach internetowych, a także na stronie wydawcy - Domu Wydawniczego Rebis.

Do przeczytania dodałem dwa życiorysy pilotów lotnictwa ludowego Wojska Polskiego na froncie wschodnim:

• Nikołaja Bujewicza - zrusyfikowanego Polaka, czy też może Rosjanina o polskich korzeniach (rodzice Polacy wyemigrowali do Sankt Petersburga), pilota 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa"
• Sławomira Skibina - przed wojną mieszkającego w Polsce, o korzeniach prawdopodobnie polsko-rosyjskich, poległego w operacji berlińskiej za sterami Jaka-9M w 11 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego

Do życiorysów dodałem tekst o Stefanie Maxymowiczu-Raczyńskim, synu generała i pilocie 307 dywizjonu. Za udostępnienie dokumentów dotyczących tego lotnika serdecznie dziękuję Panu Dominikowi Kościelnemu.

Rozbudowałem galerie: 303 dywizjonu, Polaków w bitwie o Anglię oraz pogrzebu gen. Sikorskiego, dodając łącznie ponad 30 nowych fotografii. Zdjęcia te otrzymałem dzięki uprzejmości Pana Jarosława Gwardysa, Pana Piotra Sikory oraz Pana Krzysztofa Tyszki.

Za sprawą Pana Jacka Adamskiego dział z bojowymi raportami pilotów mogłem uzupełnić o dwa kolejne - Aleksandra Chudka oraz Tadeusza Góry.

W październiku br. wydana została książka poświęcona życiu ostatniego dowódcy 303 dywizjonu - Witolda Łokuciewskiego. Publikacja ta, opatrzona tytułem "Tolo. Muszkieter z dywizjonu 303", jest dziełem siostrzenicy wybitnego pilota, Pani Bożeny Gostkowskiej. Nie jest to dokładna, lotnicza biografia, ukazująca w szczegółach, datach i liczbach zasługi Łokuciewskiego na frontach II wojny światowej. Ma raczej charakter swobodnego opowiadania o osobie - nie tylko kim był, ale także jaki był, co czuł, czym się kierował. Zawiera wiele relacji, raportów bojowych i fragmentów wywiadów z Łokuciewskim, a także osobiste wspomnienia autorki i innych lotników na temat postaci Tola. Całość zilustrowana jest bogatym zbiorem fotografii z rodzinnego archiwum, przedstawiających Łokuciewskiego, jego rodzinę i towarzyszy broni na przestrzeni wszystkich lat jego życia. Osobiście książkę szczerze polecam, nabyć ją można w księgarniach, niektórych sieciach salonów prasowych oraz przez Internet.

Dzięki Panu Krzysztofowi Tyszce otrzymałem do publikacji na stronie kilkanaście ciekawych zdjęć - z części utworzyłem osobną podstronę poświęconą pogrzebowi gen. Władysława Sikorskiego na cmentarzu lotników polskich w Newark-on-Trent, natomiast pozostałe trafiły do galerii 316 dywizjonu. Zapraszam do obejrzenia.

Na stronie pojawiły się trzy nowe życiorysy:

• Bolesława Chwaścińskiego - nawigatora 301 dywizjonu, wybitnego inżyniera i pracownika naukowego - za udostępnienie tekstu do publikacji dziękuję autorowi, Panu Bogusławowi Szwedo
• Stanisława Włosok-Nawarskiego - pilota 302 dywizjonu, mieszkającego obecnie w Wielkiej Brytanii - autorem życiorysu jest Pan Piotr Sikora, krajan Włosok-Nawarskiego ze Śląska Cieszyńskiego
• Stanisława Oleksińskiego - pilota 41 eskadry rozpoznawczej, poległego we wrześniu 1939 r. - za udostępnienie materiałów i pomoc w przygotowaniu biogramu serdecznie dziękuję Pani Elżbiecie Jakubczak

Wprowadziłem też garść zmian w układzie menu po lewej stronie, m.in. w wyodrębniłem listę personelu PSP autorstwa T. J. Krzystka, a także jednostki lotnicze Armii Polskiej w ZSRR, na Bliskim Wschodzie oraz lotnictwo 2 Korpusu Polskiego (na razie opisany jest tam skrótowo jedynie 663 dywizjon, planuję jednak dodać tam także materiały poświęcone Zgrupowaniu Lotników w ZSRR oraz Eskadrze Łącznikowej, działającej w 1942 r. na Bliskim Wschodzie).

Dodałem także trochę materiałów poświęconych lotnictwu ludowego Wojska Polskiego na froncie wschodnim. Od nowa został napisany w dużo bogatszej formie tekst o Edwardzie Chromym (za pomoc serdecznie dziękuję Państwu Bożenie i Janowi Rytlom, rodzinie lotnika), przygotowałem także podstawowe dane dotyczące 11 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego oraz listę personelu latającego 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa". W dziale z życiorysami wyodrębniłem także biogramy lotników walczących na froncie wschodnim.

Przed dwoma dniami, w czwartek 4 października, na Brytyjskim Cmentarzu Wojennym w Krakowie odbyła się uroczystość powtórnego pochówku załogi Halifaksa ze 148 Special Duties Squadron (Dywizjon do Zadań Specjalnych). Wieczorem 4 sierpnia 1944 r. samolot ten wystartował z Brindisi we Włoszech ze zrzutem dla Armii Krajowej na placówkę położoną ok. 60 km od Warszawy, zestrzelony został przez niemieckiego myśliwca koło Dąbrowy Tarnowskiej. Ciała poległych lotników złożono początkowo w Dąbrowie Tarnowskiej, a po ekshumacji na krakowskim cmentarzu. W zeszłym roku pracownicy Muzeum Powstania Warszawskiego badając teren, gdzie spadł samolot, natrafili na fragmenty samolotu oraz szczątki ludzkie, wobec czego konieczne było złożenie ich we wspólnym grobie z towarzyszami broni.

Nazwiska poległych lotników to pilot F/Lt Arnold Raymond Blynn (RCAF), bombardier F/Sgt Charles Burton Wylie (RCAF), nawigator P/O George Alfred Chapman (RCAF), radiotelegrafista F/O Harold Leonard Brown, mechanik pokładowy Sgt Frederick George Wenham (RAF VR), strzelec Sgt Kenneth James Ashmore (RAF VR) oraz despatcher F/Sgt Arthur George William Liddell (RCAF).

Publikuję życiorys Józefa Nowotarskiego, pilota grupy "karasiowców" ostatniego rocznika dęblińskiej SPL (tzw. XIV promocji), potem w Anglii pilota nieoperacyjnego. Serdecznie dziękuję Państwu Annie i Józefowi Nowotarskim za pomoc w opracowaniu artykułu.

Na stronę przygotowałem życiorys Hugo O'Brien de Lacy'ego, pilota 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa", który wbrew obco brzmiącemu imieniu i nazwisku był jednym z nielicznych rodowytych Polaków w tej jednostce.

Od nowa napisałem także artykuł o Bronisławie Malinowskim, względem poprzedniej wersji poprawiając dostrzeżone błędy oraz obficie uzupełniając życiorys nowymi faktami oraz pięknym studyjnym zdjęciem lotnika. Za pomoc w przygotowaniu serdecznie dziękuję Panu Pawłowi Maciejewskiemu.

Do działu dotyczącego wojny obronnej Polski w 1939 r. dodałem artykuł poświęcony wrześniowym lotom bojowym pchor. pil. Stanisława Pietruszki, absolwenta XII promocji SPL w Dęblinie i pilota 24 eskadry rozpoznawczej. Są to fragmenty wojennego pamiętnika, opatrzone obszernym komentarzem Pana Mariusza Undasa, któremu dziękuję za udostępnienie niniejszego artykułu.

Dodałem także przetłumaczoną treść meldunku sierż. pil. Aleksandra Chudka z 315 dywizjonu. Podobnie jak w wypadku innych tłumaczeń zawdzięczam to uprzejmości Pana Jackowi Adamskiemu.

Dodałem obszerny życiorys Tadeusza Krzystka - żołnierza lotnictwa jeszcze przed wojną, jeńca Armii Czerwonej w latach 1939-1941, w Anglii służącego m.in. w 302 dywizjonie oraz w 133 Skrzydle Myśliwskim. Gorąco zachęcam do lektury, a Panu Krzystkowi składam serdeczne podziękowania za pomoc w opracowaniu artykułu.

Po dłuższym okresie bezczynności na stronie publikuję dwa życiorysy: Zygmunta Jaeschke oraz Elgina Scotta - dwóch myśliwców z 309 i 315 dywizjonu (okres Mustangów), którzy wszystkie etapy szkolenia (od kursu wstępnego aż do ukończonego pilotażu podstawowego) przeszli razem. Biogram pierwszego z tych lotników był na stronie wcześniej, teraz został jednak napisany od nowa w obszerniejszej formie w konsultacji z samym bohaterem tekstu.

Za pomoc w opracowaniu życiorysów serdecznie dziękuję obu zasłużonym lotnikom: Panu Jaeschke i Panu Scottowi.

We wtorek 21 sierpnia o godz. 12:00 w warszawskiej Sali Tradycji Dowództwa Sił Powietrznych odbyła się promocja pracy Pana Tadeusza Krzystka "Personel Polskich Sił Powietrznych w latach 1940-1947" - monumentalnego opracowania, zawierającego kilkanaście tysięcy nazwisk wszystkich polskich lotników oraz WAAF-ek. Wydrukowane egzemplarze książki trafiły do uczestników promocji: weteranów (przybyłych do Warszawy na V Światowy Zjazd Lotników Polskich), oficerów Sił Powietrznych oraz entuzjastów lotnictwa, a także do wybranych instytucji (biblioteki etc.). Planowane jest także udostępnienie książki w formie elektronicznej.

W imieniu autora opracowania, Pana Tadeusza Krzystka, składam serdeczne podziękowania wszystkim osobom, które przyczyniły się do uzupełnienia pracy i w odpowiedzi na zamieszczony na tej stronie apel przesyłały informacje o powojennych losach lotników, odnośnie których brakowało jakichkolwiek danych.

Na stronie pojawiło się opracowanie poświęcone tarnopolanom w Polskich Siłach Powietrznych w Anglii - zostało udostępnione do publikacji dzięki uprzejmości Pana Czesława Blicharskiego, bombardiera 300 dywizjonu, urodzonego w Tarnopolu i pielęgnującego pamięć o swym mieście. Serdecznie zapraszam do zapoznania się z listą tarnopolan-lotników.

Dodałem biogram Romana Rosołowskiego, strzelca-radiotelegrafisty 216 i 217 eskadry bombowej, ostatniego żyjącego w Polsce lotnika walczącego we wrześniu 1939 r. na PZL.37B Łoś. Artykuł powstał dzięki uprzejmej pomocy samego bohatera tekstu, Pana Rosołowskiego, któremu serdecznie dziękuję.

Dodany został życiorys Jerzego Polczyka, podchorążego ostatniego rocznika SPL w Dęblinie, pilota bombowego poległego w wypadku lotniczym podczas szkolenia w 18 OTU. Materiały do artykułu zostały udostępnione przez rodzinę lotnika, Panią Małgorzatę Kuczkowską oraz Pana Stanisława Polczyka, którym bardzo dziękuję.

Natomiast dzięki uprzejmości Pana Mirosława Stefanowicza dostałem kolejną "porcję" informacji o miejscach i instytucjach nazwanych imieniem lotników bądź jednostek lotniczych zasłużonych w II wojnie światowej - wszystko to zostało dodane do istniejącej już podstrony "Imienia lotników polskich". Zapraszam do przejrzenia.

Napisałem życiorys Tadeusza Bagrowskiego (Swinki), myśliwca, absolwenta XIII promocji - za udostępnienie materiałów dotyczących tego lotnika dziękuję Panu Jędrzejowi Bajerowi.

Na stronę dodałem dwie nowe relacje. Pierwsza dotyczy nalotu na Drezno w lutym 1945 r. Jej autorem jest Pan Czesław Blicharski, jest ona szczególnie godna uwagi, gdyż przedstawia kontekst polityczny nalotu z perspektywy Kresowiaka. Druga dotyczy lotu bojowego 21 lutego 1945 r. - tekst został spisany przez Juliusza Baykowskiego na podstawie słów Elgina Scotta, pilota 315 dywizjonu. Stworzyłem także nową galerię z pieczęciami innych jednostek czy struktur (dowództwo, komenda uzupełnień...) Polskich Sił Powietrznych w Anglii, a do galerii pieczęci dywizjonów dodałem 300 dywizjon.

Do przeczytania są dwa interesujące opisy lotów specjalnych do Polski i Jugosławii w grudniu 1944 r. autorstwa Antoniego Tomiczka, pilota 1586 eskadry i 301 dywizjonu, jednego z "Obrońców Warszawy" (uczestników lotów na pomoc żołnierzom powstania warszawskiego). Do publikacji zostały udostępnione dzięki uprzejmości samego Pana Tomiczka.

Do życiorysów został dodany tekst o Stefanie Anderszu, który był absolwentem SPL-Grupy Technicznej, potem pilotem 302 dywizjonu i - po wojnie - oficerem RAF. Autorem tekstu jest Pan Piotr Sikora. Zapraszam do lektury!

Po kilku tygodniach nieaktywności do życia powróciła strona internetowa "Myśliwcy" - działa teraz pod nowym adresem (stary jest nieaktualny, wyświetla się zupełnie inna strona). "Myśliwców" można odwiedzić od teraz wpisując w przeglądarkę www.mysliwcy.pl. W imieniu autora, Pana Grzegorza Sojdy, serdecznie zapraszam!

Uruchomiona została także nowa strona internetowa, będąca efektem pracy grupy ludzi, zrzeszonych w ramach projektu o nazwie: "Polish Air Force Operations Record Books 1940-1947". Pomysłodawcą projektu jest Pan Jacek Kutzner, a jego celem jest zaprezentowanie w formie strony internetowej treści ORB (książek działań bojowych) wszystkich polskich dywizjonów walczących w Wielkiej Brytanii (i Włoszech - łącznie z 663 Dywizjonem Samolotów Artylerii). Jak dotychczas przepisana została tylko część materiałów, autorzy obiecują jednak, że z biegiem czasu dostępne będą kolejne partie tekstu. Więcej informacji, skład grupy oraz oczywiście przepisane ORB obejrzeć można pod adresem orb.polishaf.pl.

Po ponad miesięcznej przerwie dodaję na stronę nowe materiały - są to trzy meldunki pilotów 302 dywizjonu z walk 18 września 1940 r. Fragmenty zostały udostępnione przez Pana Jacka Adamskiego, któremu serdecznie dziękuję.

Bardzo przepraszam wszystkich odwiedzających za brak jakichkolwiek zmian na stronie (stan ten niestety potrwa jeszcze parę tygodni), jest to spowodowane całkowitym brakiem wolnego czasu. Osoby, które do mnie pisały na adres e-mailowy i jak dotąd nie dostały odpowiedzi również proszę o wyrozumiałość i oczywiście obiecuję obszernie odpisać kiedy znajdę na to czas.

Dodałem biogram Ludwika Steinke, jednego z najbardziej doświadczonych polskich nocnych myśliwców (w 307 dywizjonie prawie 5 lat służby), zmarłego na początku tego roku w Anglii. Za pomoc w zebraniu materiałów do artykułu serdecznie dziękuję Panu Łukaszowi Steinke oraz Panu Zenonowi Dudkowi.

Jako uzupełnienie opublikowanego przed paru dniami życiorysu Tadeusza Wierzbowskiego zamieszczam na stronie fragment wspomnień tego lotnika. Tekst dotyczy nalotu na Drezno przeprowadzonego w nocy 13 lutego 1945 r., wkrótce po ogłoszeniu wyników konferencji jałtańskiej...

Przygotowałem obszerny życiorys Tadeusza Wierzbowskiego, podchorążego ostatniego rocznika dęblińskiej SPL, a w Anglii instruktora pilotażu oraz pilota 300 dywizjonu i uczestnika słynnych nalotów na Drezno i Berchtesgaden w 1945 r. Tekst nie powstałby gdyby nie życzliwa pomoc samego bohatera biogramu, pana Wierzbowskiego, któremu pragnąłbym serdecznie podziękować za przekazane informacje i zdjęcia.

Do galerii 309 dywizjonu dodałem 11 nowych fotografii, w większości z okresu "mustangowego". Zdjęcia pochodzą ze zbiorów pana Krzysztoa Tyszki, a także pana Wacława Bukowskiego, pana Zygmunta Jaeschke oraz pana Wojciecha Sankowskiego. Za ich udostępnienie serdecznie dziękuję.

Dwie nowe portretowe fotografie trafiły także do życiorysów Jana Preihsa (ze zbiorów Pana Preihsa, dzięki uprzejmości Pana Piotra Sikory) oraz Tadeusza Prędeckiego (ze zbiorów Pana Władysława Prędeckiego).

Dodałem życiorys Wacława Serwińskiego, w czasie wojny mechanika 22 eskadry, 1/145 dywizjonu oraz 304 dywizjonu. Tekst powstał na podstawie materiałów przekazanych przez wnuczkę lotnika, Panią Małgorzatę Bońkowską-Szaraniec. Dziękuję!

Na podstawie materiałów udostępnionych przez Pana Andrzeja Kępińskiego napisałem życiorys jego kuzyna - Stefana Kępińskiego, obrońcy Twierdzy Modlin we wrześniu 1939 r., w Anglii przeszkolonego na nawigatora. Zachęcam do zapoznania się z losami tego lotnika, a za pomoc serdecznie dziękuję Panu Andrzejowi.

Po raz kolejny już do publikacji otrzymałem od Pana Piotra Sikory życiorys polskiego lotnika, mieszkającego w Anglii: tym razem artykuł poświęcony jest Wacławowi Włodarczykowi, weteranowi 300 dywizjonu bombowego, a potem pilotowi lotnictwa transportowego.

Dzięki uprzejmości Pana Jerzego Zielińskiego do galerii karykatur dodać mogłem 4 nowe obrazki, przedstawiające m.in. generała Ujejskiego i majora Beilla (oba autorstwa znakomitego karykaturzysty-amatora, kpr. mech. Tadeusza Karwowskiego).

Dodałem także dwa meldunki Juliana Kowalskiego z bitwy o Anglię, otrzymane od Pana Jacka Adamskiego. Dziękuję!

Za oceanem powstała nowa strona poświęcona historii polskich lotników - strona należy do organizacji PALHA (Polish American Living History Association), a prowadzi ją Pan Jake Duda. PALHA postawiła sobie za cel kultywowanie pamięci o lotnikach poprzez prezentację ich uzbrojenia i umundurowania (zwłaszcza 305 Dywizjonu "Ziemi Wielkopolskiej") na różnego rodzaju piknikach historycznych i imprezach określanych za granicą mianem "living history". Na stronie przeczytać można życiorys Albna Rydzewskiego z 300 dywizjonu, obejrzeć fotografie z różnych mitingów historycznych oraz przejrzeć zdjęcia umundurowania i wyposażenia. Oto adres strony.

Po raz kolejny dzięki Panu Jackowi Adamskiemu na stronie publikuję tłumaczenia relacji lotników - dziś są to aż cztery fragmenty dotyczące bitwy o Anglię, zaś autorami są tacy myśliwcy jak Stanisław Chałupa, Karol Pniak oraz Janusz Żurakowski. Zapraszam do lektury.

Dodałem życiorys Henryka Knapika, pilota 112 squadronu i 317 dywizjonu. Artykuł opracowany został na podstawie pamiątek po tym pilocie, udostępnionych przez Panią Annę Knapik, której składam serdeczne podziękowania.

Na stronie z artykułem o Polakach w 112 squadronie pojawiło się 7 nowych ilustracji, wszystkie pochodzą z domowego archiwum Pani Anny Knapik, której mąż - Henryk Knapik - był jednym z pilotów "Shark Squadronu". W najbliższym czasie na stronie pojawi się również życiorys tego pilota.

W sprzedaży pojawiła się kolejna interesująca książka pt. "Skrzydła na nartach" autorstwa Tadeusza Chwałczyka. Jest to 75-letnia historia czterdziestu zimowych turniejów samolotowych, jedynych tego rodzaju zawodów w Europie. Jeden z rozdziałów publikacji poświęcony jest przed- i powojennym lotnikom wojskowym, którzy w tych zawodach startowali - wśród tych, którzy latali później w Polskich Siłach Powietrznych warto wspomnieć m.in. T. Halewskiego, R. Hirszbandta, E. Jereczka, W. Kołaczkowskiego, L. Karczewskiego, J. Lemieszonka, M. Pronaszkę, E. Przysieckiego czy L. Szamrajewa. Zamówienia składać można bezpośrednio u Autora.

Napisałem życiorys Wincentego Rutkowskiego, lotnika 1586 eskadry, poległego w 1944 r. w locie z pomocą dla powstańców warszawskich. Za udostępnienie portretowej fotografii i szeregu informacji dziękuję Panu Bogusławowi Szwedo.

W ostatnim czasie ukazało się kilka wartościowych publikacji dotyczących polskiego lotnictwa w okresie II wojny światowej - chciałbym tutaj polecić trzy spośród nich:

• "Pamiętnik" Stefana Ostrowskiego - są to wspomnienia lotnika personelu naziemnego 6 pułku lotniczego, 18 OTU, latającego potem w 300 dywizjonie (jego życiorys przeczytać można tutaj). Wspomnienia te, choć spisane ponad 40 lat po wojnie, są obszerne i zadziwiająco szczegółowe, mają też unikalną wartość historyczną: jak dotąd w Polsce nie wyszedł drukiem chyba żadna książka o podobnym charakterze opisująca losy mechanika lotniczego. Innym walorem jest bardzo ładna oprawa graficzna oraz dobry dobór zdjęć. Książka ukazała się staraniem syna zmarłego przed paru laty lotnika - pana Adama Ostrowskiego - zaś wydana została przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Mieleckiej. Zamawiać można ją dzwoniąc bezpośrednio do Towarzystwa na numer telefonu: (017) 586 22 71
• "Z kujawskiego dworu pod skrzydła RAF" Zbigniewa Kretkowskiego - to wydany pod koniec ubiegłego roku pamiętnik poległego na wojnie oficera nawigatora, wcześniej żołnierza 2 pułku ułanów (we wrześniu 1939 r.) oraz 24 pułku ułanów brygady gen. Maczka (w czasie kampanii francuskiej w 1940 r.), bardzo interesujący zarówno ze względu na charakter (spisywany podczas wojny) jak i to, że są to jedne z nielicznych wspomnień pióra nawigatora Polskich Sił Powietrznych. Książkę można kupić np. w księgarni internetowej
• "Start w nieskończoność" Krzysztofa Kubali - to drobiazgowa i świetnie napisana biografia Mariana Pisarka, jednej z legend polskiego lotnictwa. Wprawdzie książka wyszła już dość dawno temu, jednakże mimo to chciałem o niej wspomnieć i polecić. Zamawiać ją można w księgarni internetowej, np. tutaj.

Dzięki uprzejmości Pana Jacka Adamskiego publikuję na stronę fragment raportu bojowego Karola Pniaka (pierwsze zestrzelenie włoskiego samolotu przez Polaka). W związku z tym, że jest to już drugi meldunek, wyodrębniłem w "Wojennych relacjach lotników" osobny dział z meldunkami z ORB lub tzw. "combat reports" (dla odróżnienia od innych relacji np. z kronik, wspomnień - pisanych dla celów niewojskowych).

Ponadto od Pana Pawła Sokołowskiego otrzymałem ładną portretową fotografię Stefana Knappa, którą obejrzeć można od dzisiaj przy biografii pilota.

Dodałem relację Józefa Kępińskiego z lotu 10 czerwca 1940 r., w którym został zestrzelony i ciężko ranny. Tekst ten został udostępniony przez Pana Andrzeja Kępińskiego - dziękuję!

Do życiorysów dodałem artykuł poświęcony Józefowi Kępińskiemu - wybitnemu pilotowi dwudziestolecia międzywojennego, dowódcy 111 eskadry i 1/145 dywizjonu - oficerowi, którego płk pil. Stefan Pawlikowski (obok Wyrwickiego i Pamuły) stawiał jako wzór dla polskich myśliwców w Anglii. Tekst ten nie powstałby bez ogromnej pomocy Pana Andrzeja Kępińskiego, kuzyna pilota, któremu chciałbym niniejszym przekazać wyrazy wdzięczności.

Dzięki uprzejmości Pana Jacka Adamskiego otrzymałem do publikacji meldunek por. Antoniego Ostowicza, który 19 lipca 1940 r. uzyskał jako pierwszy Polak w Anglii zestrzelenie. Do przeczytania jest jak zawsze w dziale z relacjami polskich lotników, zapraszam do lektury!

Przeredagowałem, poprawiłem i uzupełniłem (m.in. czterema fotografiami oraz fragmentem wspomnień Francisa Gabreskiego) tekst dotyczący Polaków w 61 Fighter Squadron.

Wszystkich odwiedzających moją stronę chciałbym przeprosić za długi okres bez uzupełnienia i zapewnić, że wkrótce na nowo zaczną pojawiać się materiały. Dzisiaj chciałbym natomiast polecić kilka doskonałych stron internetowych, mniej lub bardziej związanych z polskim lotnictwem.

Pierwszą z nich jest "Polish War Graves" ("Polskie groby wojenne") - anglojęzyczna strona prowadzona przez Holendra, Pana Josa van Alphena. Poświęcona jest stratom 1 Dywizji Pancernej w czasie walk na froncie zachodnim w latach 1944-1945 - zawiera nazwiska poległych żołnierzy wraz z dalszymi szczegółowymi danymi: datą i miejscem urodzenia i śmierci, numerem służbowym, początkowym miejscem pochówku i miejscem pochówku po ekshumacji, a w niektórych wypadkach także z fotografią poległego i nagrobka. Całość uzupełniona jest informacjami o cmentarzach wojennych we Francji, Belgii i Holandii oraz skrótową historią trzech pułków dywizji: 24 Pułku Ułanów, 10 Pułku Strzelców Konnych oraz 1 i 2 Pułku Pancernego. Poza żołnierzami dywizji gen. Maczka na stronie ujęto także lotników Polskich Sił Powietrznych, którzy spoczęli na holenderskiej ziemi. Na stronie głównej znajduje się także odnośnik do listy będącej zestawieniem nazwisk uwiecznionych na pomniku poległych lotników polskich w Northolt.

Druga ze stron zatytułowana jest "Czechosłowaccy lotnicy w RAF 1940-1945" i jak sama nazwa wskazuje, poświęcona jest wysiłkowi wojennemu czechosłowackich pilotów i załóg walczących w Anglii. Jej autorem jest Pan Pavel Vancata, zaś strona zawiera szczegółowe dane dotyczące czterech czechosłowackich dywizjonów (310, 311, 312, 313) i jednej eskadry (przy brytyjskim 68 squadronie) - wraz z listami pilotów, zestrzeleń, strat i miejsc stacjonowania. Osobno ujęto działalność myśliwców w bitwie o Anglię, opisu doczekały się także cmentarze. Cała strona jest w języku angielskim.

Ostatnią stroną jest internetowa wersja książki Jana Jokiela pt. "Udział Polaków w bitwie o Anglię". Poza tekstem obejrzeć można także (a jest ich niemało) wszystkie fotografie z książki - przedstawiające pilotów i samoloty dywizjonów 302 i 303.

Na stronę dodałem życiorys Edwarda Pacholczyka, w latach 1944-1946 żołnierza personelu naziemnego 663 Dywizjonu Samolotów Artylerii, mieszkającego obecnie w Argentynie. Artykuł powstał dzięki ogromnej pomocy udzielonej zarówno przez samego Pana Pacholczyka, jak i jego siostrzeńca, Pana Andrzeja Korusa, którym w miejscu tym chciałbym serdeczie podziękować.

Na stronę dodałem obszerną biografię Adama Dąbrowy, ostatniego dowódcy 301 dywizjonu (przed rozwiązaniem tej jednostki jako dywizjonu bombowego). Artykuł powstał na podstawie materiałów ze zbiorów Pana Andrzeja Dąbrowy (które otrzymałem za pośrednictwem Pana Piotra Hodyry) oraz Pana Marka Dąbrowy.

Do galerii karykatur dodałem trzy nowe obrazki - wszystkie wykonane w okresie 1944-1945 przez nieznanego artystę ze 131 Skrzydła Myśliwskiego, stacjonującego wówczas w Belgii. Zapraszam do obejrzenia.

Od nowa napisałem życiorys Bernarda Buchwalda z 316 dywizjonu. Nowy artykuł jest obszerniejszy, poprawiono w nim nieścisłości, zawiera ponadto więcej szczegółów nie tylko z lotniczej kariery tego pilota, lecz także z okresu przed- i powojennego. Powstał z ogromną pomocą samego pana Buchwalda, któremu ninejszym składam serdeczne podziękowania.

Dzięki uprzejmości Pani Izabeli Półtorzeckiej otrzymałem wiele materiałów dotyczących jej wujka (brata babci) - poległego w 1942 r. pilota 300 dywizjonu, Bolesława Uszpolewicza. Dzięki nim udało się opracować szczegółowy życiorys tego właśnie lotnika, który od dziś można przeczytać na stronie.

Od Pana Piotra Sikory otrzymałem do publikacji na stronie artykuł poświęcony Adamowi Barszczowi, pilotowi 305 dywizjonu, zestrzelonemu w jego trzecim locie bojowym na Wellintonie. Panu Piotrowi serdecznie dziękuję, zaś wszystkich odwiedzających moją stronę zachęcam do zapoznania się z losami Adama Barszcza.

Uzupełniłem galerie fotografii o 15 nowych zdjęć. Są to

• 3 zdjęcia ze 138 squadronu (za ich udostępnienie serdecznie dziękuję Panu Thomasowi Rajkowskiemu)
• 12 zdjęć z 315 dywizjonu (Spitfire'y II oraz Mustangi III)

Zapraszam do oglądania!

Do przeczytania dodałem trzy interesujące relacje znanych myśliwców: Eugeniusza Horbaczewskiego, Henryka Pietrzaka i Stanisława Wandzilaka.

Dodałem artykuł o Leopoldzie Pamule, zastępcy dowódcy Brygady Pościgowej we wrześniu 1939 r., legendarnym myśliwcu, który zmarł na posocznicę w Anglii w sierpniu 1940 r. Zapraszam do lektury.

Na stronę dodałem krótki życiorys nawigatora 300 dywizjonu i 1586 eskadry, Włodzimierza Augustyna. Za ogromną pomoc w przygotowaniu tego materiału serdeczne podziękowania składam Pani Romie Kuffel.

Na stronie wydawnictwa "Adiutor" ukazała się zapowiedź książki Jacka Kutznera, która pojawić się ma w marcu 2007 r. Ma być to powiększony o różne załączniki zbiór tabel, w których znajduje się wykaz wszystkich zwycięstw pilotów myśliwskich Polskich Sił Powietrznych w Anglii. W wykazie znajdować się mają: data zwycięstwa, jednostka, rodzaj wykonywanego zadania, godzina, miejsce, typ i numer ewidencyjny własnego samolotu, liczba i typ zgłoszonego samolotu nieprzyjaciela, ostateczna kwalifikacja zwycięstwa zgodna z "Rejestrem lotów zwycięstw i odznaczeń pilota".

Więcej informacji oraz możliwość złożenia zamówienia na stronie "Adiutora".

Zapowiadany wcześniej życiorys Gerarda Albrechta, żołnierza Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich i pilota 302 dywizjonu, jest już dostępny do przeczytania. Nie powstałby bez ogromnej pomocy samego pana Albrechta, któremu w miejscu tym składam najserdeczniejsze podziękowania.

Dodałem dwie nowe fotografie dość dobrej jakości: Marcelego Neydera do życiorysu tego pilota, a także niepublikowane dotąd zdjęcie Grzegorza Sołoguba do zdjęć asów. Fotografie udostępnione zostały przez Państwa Neyderów i Pana Piotra Sikorę, dziękuję!

Dokładnie 65 lat temu, nocą z 9 na 10 grudnia 1941 r. odblokowany został Tobruk - pustynna twierdza, której przez ponad trzy i pół miesiąca bronili Polacy, żołnierze Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. W szeregach "Karpatczyków było wówczas wielu późniejszych lotników, m.in.: Gerard Albrecht (potem 302 dywizjon), Jan Borowczyk (315 dywizjon), Tadeusz Budzich (306 dywizjon), Jerzy Główczewski (308 dywizjon; nie walczył w Tobruku), Zygmunt Haas (305 dywizjon), Stanisław Jura (304 dywizjon), Adam Lipiński (305 dywizjon), Mieczysław Pruszyński (305 dywizjon), Józef Różański (302 dywizjon) oraz Mieczysław Sawicki (318 dywizjon). Biografię Jana Borowczyka można przeczytać na stronie, zaś za parę dni pojawi się obszerny życiorys Gerarda Albrechta.

Dzięki uprzejmości pana Bogusława Szwedo otrzymałem do publikacji życiorys Rafała Gogolińskiego-Elstona, przedwojennego kapelana 1 pułku lotniczego, a w latach 1940-1949 pełniącego posługę w lotnictwie polskim we Francji i w Anglii.

Na stronie pojawiła się lista oficerów służby stałej przeniesionych do lotnictwa w latach 1924-1945. Autorem opracowania jest Pan Zenon Dudek. Zapraszam do przeglądania oraz nadysłania uzupełnień i poprawek!

Po dłuższej przerwie w uaktualnieniach do dwóch galerii (dywizjonu 302 oraz Polish Fighting Team) dodałem 27 nowych fotografii. Udostępnione zostały przez Pana Gerarda Albrechta, Pana Mirosława Chomackiego, Państwa Neyderów oraz Pana Wojciecha Sankowskiego. Zapraszam do obejrzenia!

Bardzo mi miło obwieścić otwarcie nowej, świetnej strony internetowej, poświęconej historii polskiego lotnictwa, a dokładniej dziejom 301 Dywizjonu Bombowego "Ziemi Pomorskiej", 1586 Eskadry do Zadań Specjalnych oraz polskiej eskadry przy 138 squadronie. Uruchomiona została 7 listopada 2006 r., dokładnie 65 lat od pierwszego lotu specjalnego do Polski. Autorem strony jest Pan Piotr Hodyra, którego krewny Józef Chodyra był uczestnikiem owego pamiętnego lotu.

Mocną stroną tejże witryny jest niewątpliwie ciekawie napisana i dość szczegółowa historia dywizjonu, lista lotników oraz zbiór wspomnień; godne uwagi są także galerie zdjęć oraz szczegółowy opis źródeł. Na koniec oczywiście adres - bardzo łatwy do zapamiętania: 301.dyon.pl.

Dodałem nadesłany przez Pana Piotra Sikorę szczegółowy życiorys Zygmunta Szymańskiego, nawigatora 300 dywizjonu, a po wojnie długoletniego pracownika linii lotniczych. Zapraszam do lektury!

Do przeczytania jest życiorys lotnika 301 dywizjonu i polskiej eskadry w 138 squadronie, Franciszka Pantkowskiego, który będąc radiotelegrafistą poległ w locie do Polski. Za pomoc udzieloną przy zbieraniu materiałów do tekstu serdecznie dziękuję Panu Józefowi Krzywonosowi oraz Panu Piotrowi Hodyrze.

Dodałem także malutką (na razie 7 zdjęć) galerię dotyczącą Polaków w 138 squadronie.

Napisałem życiorys Leszka Owsianego - wybitnego pilota Wellingtonów i Halifaksów, 5-krotnego uczestnika lotów nad płonącą Warszawę latem 1944 r. Jest on jednym z dwóch ostatnich, mieszkających w Polsce "Obrońców Warszawy"...

Za ogromną pomoc udzieloną przy pisaniu tekstu serdeczne podziękowania składam Państwu Marii i Leszkowi Owsianym.

Napisałem od nowa życiorysy dwóch pilotów 301 dywizjonu: Franciszka Jakusz-Gostomskiego (od dzisiaj ze zdjęciem) oraz Antoniego Majcherczyka. Nowe fotografie są także przy życiorysach S. Szpakowicza, E. Pilcha oraz S. Łukaszewicza - wszystkie pochodzą ze zbiorów rodzinnych Państwa Neyderów, dziękuję za udostępnienie!

Dzięki uprzejmości Państwa Neyderów (rodziny Marcelego, wybitnego nocnego myśliwca) dostałem do publikacji na stronie szereg ciekawych materiałów. Jako pierwsze umieszczam dwie ciekawe, choć krótkie relacje Marcelego Neydera (z kroniki 307 dywizjonu), dotyczące nocnych starć z niemieckimi samolotami (jak żartobliwie określił sam autor tekstu, pisze on o "pierwszym nocnym zbliżeniu polsko-niemieckim").

Do przeczytania ciekawy fragment wspomnień Zygmunta Jelińskiego - dotyczy walki 306 dywizjonu nad Francją 23 czerwca 1944 r.

Dodałem siedem nowych zdjęć do galerii 301 dywizjonu/1586 eskadry, ponadto fotografie większości samolotów uzupełniłem opisem o numery fabryczne.

Dodałem życiorys Sergiusza Szpakowicza - absolwenta XIII promocji SPL, w Anglii walczącego kolejno w dywizjonach 316, 306 oraz 303.

Ponadto przy życiorysie Stanisława Króla - kolegi Szpakowicza z Dęblina i Tours - umieściłem zdjęcie lepszej jakości, natomiast do galerii karykatur, 302 i 306 dywizjonu oraz artykułu o Mustangach ze 133 Skrzydła dodałem razem 10 nowych zdjęć (w tym m.in. dwie fotki osobistego samolotu ŻW mjr. Walerego Żaka).

Kolejny artykuł pióra Pana Piotra Sikory - tym razem dotyczy powołanego klubu dla poparzonych lotników (w tym także Polaków), nazwanego z angielska "Guinea Pig Club" (Klub Świnki Morskiej). Zapraszam do lektury!

Dzięki uprzejmości Pana Piotra Sikory otrzymałem do umieszczenia na stronie życiorys strzelca z Lancasterów 300 dywizjonu, Teofila Zycha.

Napisałem życiorys Antoniego Elsnera, członka personelu naziemnego 663 Dywizjonu Samolotów Artylerii, wcześniej żołnierza Luftwaffe, Ślązaka przymusowo wcielonego do armii niemieckiej w 1944 r. Za pomoc w przygotowaniu składam serdeczne podziękowania bohaterowi tekstu.

W życiorysach Eugeniusza Horbaczewskiego oraz Zbigniewa Moszyńskiego podmieniłem fotografie na inne, lepszej jakości.

Na tej stronie obejrzeć można fotografię Spitfire'a, który latem 1944 r. służył w jednym z polskich dywizjonów, a obecnie znajduje się w muzeum we Włoszech. Link dzięki uprzejmości Pana Przemysława Pawłowicza.

Do tekstu o stopniach wojskowych dołączyłem krótką notkę na temat numerów ewidencyjnych w PSP w Anglii.

Jako ciekawostkę umieściłem galerię pieczęci dywizjonów PSP - na razie udało mi się zebrać 5 skanów. Dwie nowe fotografie pojawiły się także przy życiorysach Jana Białego oraz Stanisława Króla.

Dodałem obszerny życiorys bombardiera 300 dywizjonu, uczestnika słynnych nalotów na Drezno i Berchtesgaden, Czesława Blicharskiego. Przypominam, że wiele zdjęć z archiwum tego lotnika obejrzeć można w galerii Dywizjonu "Ziemi Mazowieckiej".

Za ogromną pomoc udzieloną podczas przygotowywania tekstu winien jestem wdzięczność samemu Panu Czesławowi Blicharskiemu.

Od nowa opracowałem (poprawiając błędy i uzupełniając wiele szczegółów) życiorys kolejnego bohatera lotów nad powstańczą Warszawę - Jana Cholewy. Materiały, a także przepiękną portretową fotografię tego wybitnego lotnika, zawdzięczam uprzejmości Pani Nelly Tomaszek - dziękuję!

W galerii z fotografiami polskich asów dodałem piękną, portretową fotografię Józefa Jeki (7 i 1/2 pewnych zestrzeleń). Piszę o tym drobnym fakcie z tego względu, że jak dotąd w polskich publikacjach nie było (a przynajmniej nic mi na ten temat nie wiadomo) studyjnego zdjęcia tego wybitnego myśliwca.

Polecam do obejrzenia inną stronę, niezwiązaną w prawdzie z polskim lotnictwem, ale dotyczącą amerykańskiego bombowca B-24, który rozbił się na terenie Polski (adres strony nadesłany przez Pana Przemysława Pawłowicza).

Popularne zwłaszcza na Zachodzie grupy zajmujące się poszukiwaniami wraków samolotów (tzw. archeologia lotnicza) prowadzą własne strony internetowe, na których część znalezisk jest opisywana. Opisom tym towarzyszą zazwyczaj informacje dotyczące wojennych losów maszyny i jej pilota, a także fotografie. Oto garść linków do stron opisujących wraki samolotów polskich pilotów:

• Spitfire V z 315 dywizjonu
• Spitfire IX z 315 dywizjonu
• Mustang III z 316 dywizjonu (link dzięki uprzejmości Pana Przemysława Pawłowicza)
• Mustang III z 316 dywizjonu
• P-51B pilotowany w jednostce ferry przez E. Rybaczka

Do galerii zdjęć z 300 dywizjonu dodałem 12 nowych (w tym skan pamiątkowej spinki do krawata) z okresu 1945-1946. Większość tych zdjęć została udostępniona przez Pana Czesława Blicharskiego (bombardiera Dywizjonu "Ziemi Mazowieckiej"), któremu chciałbym w tym miejscu złożyć serdeczne podziękowania.

Do przeczytania jest nadesłany przez Pana Piotra Sikorę życiorys lotnika 300 dywizjonu, Władysława Łapota. Był on wśród pierwszego personelu tej jednostki, zaś obecnie - będąc w wieku 97 lat - należy do grona najstarszych żyjących lotników-weteranów II wojny.

Po tygodniowej przerwie kolejna relacja z lotu ze zrzutem dla powstania warszawskiego - autorem tekstu jest pilot Leszek Owsiany.

30 lipca 2006 r. w Muzeum Powstania Warszawskiego odbyły się uroczystości upamiętniające 62 rocznicę wybuchu powstania. Podczas spotkania z weteranami, prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył polskich lotników:

• Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski - Franciszka Omylaka (pośmiertnie)
• Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski - Włodzimierza Bernhardta, Leszka Owsianego i Antoniego Tomiczka
• Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej - Tadeusza Rumana

Odznaczenia odebrali także lotnicy brytyjscy i południowoafrykańscy.

Strona "Polskie Siły Powietrzne w II wojnie światowej" bierze udział w konkursie na "Złotą Stronę Miesiąca Wprost" (więcej informacji pod tym adresem). Głosy oddawać można tylko za pomocą SMS-ów, wysyłając na numer 7155 SMS o treści "WWWM3" (koszt 1,22 zł). Jako autor zachęcam wszystkich odwiedzających do głosowania - ewentualne zwycięstwo strony przyczyni się z pewnością do popularyzacji chlubnej historii naszego lotnictwa...

W związku z 62 rocznicą wybuchu powstania warszawskiego postanowiłem na stronie umieścić szereg materiałów związanych z załogami polskimi, które w sierpniu i wrześniu 1944 r. ofiarnie latały ze zrzutami dla walczącej Warszawy.

Na stronę zostały dodane:

• lista "Obrońców Warszawy", czyli lotników 1586 eskadry, którzy latali w sierpniu i wrześniu 1944 r. do Warszawy
• trzy relacje z lotów do Warszawy: Romana Chmiela, Jana Cholewy (opisuje pierwszy wykonany przez Polaków lot do Warszawy), Zygmunta Nowickiego oraz Antoniego Zagórskiego
• szereg nowych fotografii do galerii 1586 eskadry

W miejscu tym chciałbym serdecznie podziękować Pani Nelly Tomaszek, córce legendarnego pilota 1586 eskadry - Jana Cholewy, która na potrzeby strony udostępniła wiele cennych materiałów.

Dzisiejsze uzupełnienie treści strony to:

• tekst (z lat wojny) marszu 300 dywizjonu
• nowe, ładne, przedwojenne zdjęcie Mirosława Fericia w życiorysie tego lotnika
• niewielka galeria Polaków w bitwie o Anglię, którzy służyli w squadronach RAF
• poprawiony tekst o Bf 109 z 318 dywizjonu.

Strona "Polski Siły Powietrzne w II wojnie światowej" została wyróżniona jako "Złota Strona Tygodnia" w konkursie Złote Strony Wprost (więcej informacji pod tym adresem). W sierpniu br. będzie brała udział w konkursie na "Złotą Stronę Miesiąca".

Od nowa napisany został życiorys Pana Edwarda Jaworskiego (w czasie wojny pilota dywizjonów 302, 308, 315 i 317), z uwzględnieniem większej ilości faktów i szczegółowych informacji z lat wojny i okresu powojennego.

Uzupełniłem i przeredagowałem częściowo także biogramy Romana Hrycaka, Stanisława Łukaszewicza, Piotra Ozyry, natomiast przy życiorysie Walentego Karpia pojawiła się wreszcie ładna, portretowa fotografia.

Na stronę dodałem obszerny życiorys wybitnego lotnika, pierwszego dowódcy 304 dywizjonu, potem cichociemnego - Jana Białego. Za pomoc w opracowaniu tekstu winien jestem wdzięczność Panu Piotrowi Sikorze oraz Pani Grażynie Szkonter.

Na stronie pojawił się życiorys pilota 304 dywizjonu Leopolda Antoniewicza, którego załoga w 1944 r. zatopiła niemieckiego U-Boota U-441. Autorem tekstu jest Pan Piotr Sikora.

Dzisiejsze uzupełnienie to parę nowych obrazków do obejrzenia. Dzięki uprzejmości Pana Zbigniewa Majewskiego do galerii 304 dywizjonu trafiło kilka nowych fotografii (w tym skan legitymacji do odznaki), natomiast Pan Tadeusz Chwałczyk nadesłał rysunek Tadeusza Góry, który trafia do galerii karykatur. Dziękuję!

Na stronę dodałem niewielką, ale za to bardzo ciekawą galerię. Zawiera ona sześć karykatur - trzy przedstawiające znanych myśliwców (Gabszewicz, Król, Maliński) oraz trzy anonimowych lotników polskich w tańcu. Autorami umieszczonych karykatur są lotnicy, koledzy portretowanych. Serdecznie zapraszam do obejrzenia!

W dziale z życiorysami pojawił się nowy tekst, dotyczący Pawła Zenkera - kolejnego pilota 4 pułku lotniczego, potem weterana bitwy o Anglię. Zapraszam do lektury.

Do działu z relacjami polskich lotników dodałem sprawozdanie ppor. pil. Jerzego Solaka dotyczące kampanii wrześniowej. Choć Solak jako rezerwista powołany do 6 pułku lotniczego we Lwowie nie brał udziału w walkach, tekst jego autorstwa jest bardzo ciekawy. Opisuje szczegółowo ciemne strony przygotowania 6 pułku lotniczego do wojny, braki organizacyjne i błędne decyzje dowódców, a także dramatyczne chwile, jakie przeżywał personel lwowskiej bazy lotniczej w czasie tragicznych dni września 1939 r.

Na stronie jak dotąd nie było praktycznie żadnych informacji o jednej z najbardziej chlubnych kart historii polskiego lotnictwa w II wojnie - udziale polskich pilotów myśliwskich w bitwie o Anglię. Pierwszym krokiem, który podjąłem celem uzupełnienia tej luki, jest umieszczenie (wraz z krótkim komentarzem) listy 144 polskich pilotów, którzy latem 1940 r. walczyli pod niebem Anglii. Spośród tych pilotów obecnie żyje jeszcze tylko dwóch: Tadeusz Sawicz (Kanada) oraz Ludwik Martel (Anglia)...

Dodałem krótki życiorys Władysława Urbana, pilota myśliwskiego, poległego drugiego dnia wojny podczas niefortunnego ataku 141 eskadry na czołgi.

Do galerii 302, 308 dywizjonu i XIII promocji dodałem nowe zdjęcia (a także niektóre zastąpiłem skanami lepszej jakości) - razem jest około 15 nowych fotografii, zapraszam do przeglądnięcia.

Dodałem życiorys zmarłego przed dwoma laty Ignacego Olszewskiego, jednego z bohaterów "bitwy nad Gandawą" oraz dowódcy 302 i 308 dywizjonu.

Do przeczytania jest biografia nawigatora 304 dywizonu, Jerzego Majewskiego, którego załoga to przeprowadziła ostatni - najprawdopodobniej skuteczny - atak na niemieckiego U-Boota w czasie II wojny. Wszelkie informacje na jego temat oraz fotografia udostępnione zostały przez syna lotnika, Pana Zbigniewa Majewskiego, któremu chciałbym tutaj serdecznie podziękować.

Na stronie dodałem wykaz miejsc i szkół noszących imię lotników polskich walczących w II wojnie światowej. Zapraszam do obejrzenia i bardzo proszę o pomoc w postaci nadsyłania informacji o miejscach nieujętych w wykazie.

Na stronie do przeczytania relacja z okresu bitwy o Anglię, spisana przez jednego z naszych asów, Antoniego Głowackiego. Tekst pochodzi z broszury wydanej z okazji Jedenastego Światowego Zlotu Polskich Lotników w Hamilton w 1976 r. (udostępniona została dzięki uprzejmości Panów Grzegorza i Tomasza Zielińskich, dziękuję!).

Dodałem dane na temat polskiej jednostki myśliwskiej działającej we Francji - chodzi oczywiście o Dywizjon Myśliwski GC 1/145. Wszelkie dane pochodzą z rewelacyjnej książki Bartłomieja Belcarza o polskim lotnictwie we Francji w 1940 r.

W galerii 304 dywizjonu 5 nowych fotek - 2 Halifaksy i 3 Wellingtony, zapraszam do obejrzenia!

Dzięki uprzejmości Pana Piotra Sikory otrzymałem do publikacji na stronie życiorys Romana Kulika - nawigatora z 300 dywizjonu. Zapraszam do lektury!

Dodałem tabelki z podstawowymi danymi o 300, 301 i 315 dywizjonie.

Do przeczytania jest artykuł na temat Caterpillar Club, ilustrowany ciekawymi i rzadkimi fotografiami. Serdecznie zapraszam wszystkich do lektury!

Dzięki uprzejmości Pana Tadeusza Chwałczyka strona została wzbogacona o trzy ciekawe zdjęcia - jedno A. Danielaka (przy życiorysie), oraz dwa dowódców CWL i SPL (galeria SPL inne). Zapraszam do obejrzenia!

Do różnych galerii na stronie dodałem nowe zdjęcia:

• SPL - inne (Z. Henneberg i Z. Czaykowski)
• 315 i 316 dywizjon (A. Włodarski)
• 304 dywizjon (zdjęcia z albumu mechanika Józefa Wołosewicza)

Zdjęcia udostępnili: Pan Grzegorz Słomczyński, Pan Jacek Szczyrba oraz Pan Jan Wołosewicz. Dziękuję!

Na stronie pojawił się życiorys Piotra Kosinia, radiotelegrafisty z 301 dywizjonu. Wszelkie materiały do tego tekstu zostały udostępnione przez Pana Kosinia, któremu chciałbym w tym miejscu serdecznie podziękować.

W galerii 300 dywizjonu kilkanaście nowych zdjęć z okresu "lancasterowego" - wszystkie fotki na potrzeby strony udostępnił Pan Piotr Sikora. Dziękuję!

Pragnę także Czytelników tejże strony, w imieniu Pana Piotra Hodyry poprosić o pomoc w identyfikacji osób na tej fotografii (1586 Eskadra do Zadań Specjalnych, Campo Casale 1944 r.). Wszelkie uwagi proszę wysyłać na adres Pana Piotra.

Na stronie pojawił się kolejny życiorys - strzelca 300 dywizjonu bombowego, uczestnika pierwszego udanego, przymusowego wodowania polskiej załogi na Morzu Północnym - Waleriana Sosińskiego. Przypominam, że w galerii 300 dywizjonu jest też paręnaście fotografii ze zbiorów tego lotnika - wszelkie materiały zostały udostępnione przez Pana Sosińskiego, któremu w tym miejscu serdecznie dziękuję.

Zamieszczam do przeczytania bardzo ciekawą relację jednego z wybitnych polskich myśliwców nocnych - Gerarda Ranoszka. Pilot ten opisuje zdarzenia z nocy 25/26 września 1942 r., kiedy zestrzeliwszy wrogi samolot sam znalazł się w niebezpiecznej sytuacji...

Kolejne zdjęcia, tym razem kilkanaście nowych w 318 dywizjonie + dwa w 304 dywizjonie (oba ciekawe, związane z zatopieniem U-Boota 441). Zapraszam do oglądania!

Na stronach o 301 dywizjonie i Polakach w 112 squadronie garść nowych zdjęć, kilka pozostałych została zamieniona na pliki o lepszej jakości. Zapraszam do obejrzenia!

Na stronie pojawił się kolejny życiorys - Walentego Karpia, strzelca z 1586 eskadry. Ten bardzo ciekawy tekst został udostępniony przez Pana Piotra Sikorę - dziękuję!

Od nowa został napisany życiorys Zbigniewa Janickiego - poprzednia wersja (wstyd przyznać!) zawierała sporo błędów. Tym razem oparłem się przede wszystkim na dokumentach z Instytutu Sikorskiego (w tym na krótkim życiorysie spisanym przez samego Janickiego). Zmieniłem także fotografię przy życiorysie (obecna jest wyraźniejsza).

Dodać należy, że obecnie grób Zbigniewa Janickiego w Le Mans znajduje się pod opieką Stowarzyszenia Polonia Sarthe, a co roku składany przy nim jest bukiet biało-czerwonych kwiatów.

Dzięki uprzejmości Pana Tadeusza Chwałczyka i Pana Wojciecha Sankowskiego dostałem fotografie dwóch pilotów myśliwskich - Tadeusza Góry i Ferdynanda Stutzmana - które od dzisiaj można zobaczyć przy ich życiorysach. Dziękuję!

Dzięki uprzejmości Pana Piotra Sikory otrzymałem ciekawy życiorys jednego z weteranów lotnictwa bombowego - Tadeusza Kowalskiego, radiotelegrafisty w 301 dywizjonie. Internautów zapraszam do lektury, a Panu Piotrowi serdecznie dziękuję!

Przygotowałem oddzielną stronę, w której krótko streściłem , w których archiwach warto szukać informacji o polskich lotnikach - weteranach II wojny światowej. Mam nadzieję, że tekst ten będzie przydatny. Aby go przeczytać należy kliknąć obrazek powyżej z prawej strony.

Pan Marcin Kaliszczak prosi osoby odwiedzające tę stronę o pomoc w rozpoznaniu lotników 303 dywizjonu, którzy znajdują się na tej fotografii. Zdjęcie wykonano w listopadzie 1940 r. w Northolt. Według dotychczasowych ustaleń na zdjęciu stoją od lewej: 1. J. Radomski, 3. J. Zumbach, 4. B. Grzeszczak, 5. T. Sawicz, 6. W. Łokuciewski, 7. B. Mierzwa, 8. Z. Henneberg, 9. J. Kent, 10. E. Szaposznikow, 11. M. Pisarek, 12. M. Wojciechowski, 13. M. Ferić/F. Kornicki (?), 14. M. Bełc, 15. S. Karubin, 18. S. Brzeski, 19. J. Rogowski (?), 20. K. Wünsche, 21. J. Kaňa. Komentarze proszę wysyłać na ten adres. Z góry dziękujemy za wszelkie uwagi!

Napisałem krótki życiorys Bolesława Własnowolskiego, kolejnego wybitnego asa biorącego udział w bitwie o Anglię. Zapraszam do lektury!

Na stronę dodałem życiorys wybitnego pilota 318 dywizjonu, Jana Preihsa. Niezależnie od istnienia źródeł książkowych i archiwalnych, artykuł nie powstałby, gdyby nie pomoc Pana Preihsa, który poświęcił swój czas na wzbogacenie tekstu w szereg cennych informacji. Dziękuję!

Kolejne fotografie - 12 nowych z 309 dywizjonu oraz 6 obrazków (nowa, trzecia galeria) z dęblińskiej SPL (jest m.in. zdjęcie przedwojennej odznaki przyznawanej absolwentom i zasłużonym instruktorom). Zapraszam do obejrzenia!

Kolejna garść zdjęć z polskich dywizjonów:

• 301 - ze zbiorów Pana Piotra Hodyry
• 304 - ze zbiorów Pana Piotra Giecewicza
• 308 - ze zbiorów Pana Jacka Stańskiego

Serdecznie dziękuję za udostępnienie tych zdjęć!

Dodałem galerię zdjęć (27 obrazków) z 301 dywizjonu/1586 eskadry. Tym samym od dzisiaj na stronie są zdjęcia z wszystkich dywizjonów polskiego lotnictwa na Zachodzie. W miarę zdobywania nowych materiałów będę je oczywiście uzupełniał, dodając nowe zdjęcia, skany dokumentów itp. (obecnie na stronie jest ponad 570 różnych zdjęć).

W dalszym ciągu zachęcam wszystkie osoby odwiedzające moją stronę do nadsyłania fotografii - skan każdego, nawet zniszczonego zdjęcia jest niezwykle cenny!

Do przeczytania wspomnienia por. pil. Jerzego Gołki z 300 dywizjonu z nalotu na Hamburg. Tekst został udostępniony przez Pana Waleriana Sosińskiego.

Na stronę dodałem krótki życiorys pilota 308 dywizjonu, Wacława Korwela. Szereg informacji oraz fotografię otrzymałem dzięki uprzejmości Pana Jerzego Antczaka.

Umieściłem galerię zdjęć z 300 dywizjonu - jest ich razem 24 (na początek!), duża część udostępniona została przez Pana Waleriana Sosińskiego. Zapraszam do obejrzenia!

Dodałem relację kpt. pil. Stanisława Abramskiego z 300 dywizjonu z nalotu na Berlin w kwietniu 1945 r.

Na stronę dodany został życiorys Antoniego Tomiczka, pilota 1586 Eskadry do Zadań Specjalnych. Artykuł oparty jest na materiałach udostępnionych przez samego bohatera, Pana Tomiczka, któremu chciałbym w tym miejscu złożyć najserdeczniejsze podziękowania.

Dodałem dość znaną (aczkolwiek niedostępną w Internecie) relację jednego z lotników 318 dywizjonu - Jana Preihsa. Fragment dotyczy przymusowego lądowania po zestrzeleniu przez opl. i choćby ze względu na duży talent narracyjny autora wart jest lektury.

Na stronę dodałem życiorys kolejnego myśliwca z XIV promocji SPL, Tomasza Rzyskiego. Za szczegółowe informacje oraz fotografię winien jestem najserdeczniejsze podziękowania Pani Barbarze Rzyskiej z Brazylii, córce tegoż lotnika.

Na stronie pojawił się życiorys signal officera dywizjonów 309, 304 i 318 - życiorys powstał w oparciu o materiały udostępnione przez samego bohatera tekstu, Pana Józefa Krzywonosa, któremu chciałbym tutaj najserdeczniej podziękować za poświęcenie czasu i udostępnienie materiałów.

Dodałem tabelkę oraz króciutki tekst na temat zasad funkcjonowania stopni polskich i angielskich w Polskich Siłach Powietrznych.

Dodałem tekst o niezwykle bolesnej i zapomnianej sprawie, mianowicie o bestialstwach niemieckiego wojska we wrześniu 1939 r., których ofiarami padli polscy lotnicy. W artykule tym opisałem nie wszystkim znane przypadki ostrzeliwania spadochroniarzy przez myśliwców Luftwaffe, a także mordów na lotnikach rannych i wziętych do niewoli na ziemi.

Dodana została biografia Romana Hrycaka, absolwenta XIII promocji SPL i pilota 317 dywizjonu.

Z powodu problemów z moją skrzynką pocztową niektóre maile wysłane przeze mnie prawdopodobnie nie docierały do adresatów. Wszystkie osoby, które pisały do mnie w grudniu br., ale nie dostały odpowiedzi proszone są o ponowny kontakt!

Od Pana Krzysztofa Mruka otrzymałem bardzo ciekawą i drobiazgowo opracowaną listę Polaków, pochowanych w Newark-on-Trent. Zapraszam do przeglądnięcia tego spisu i obejrzenia zdjęć z największej nekropolii polskich lotników.

Dodałem galerię 315 dywizjonu, niestety pozostałe dane (straty, zwycięstwa, dowódcy) pojawią się na stronie dopiero za jakiś czas.

Uzupełniłem także galerię 305 dywizjonu (nowe zdjęcia pochodzą z albumu Pani Danieli Kwiatkowskiej, wdowy po pilocie Henryku Kwiatkowskim), a udostępnione zostały przez Pana Wojciecha Sankowskiego.

Napisałem życiorys Edwarda Chromego, bodajże najbardziej znanego (z racji wydanych przez niego wspomnień) pilota 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa".

W najbliższym czasie pojawią się także artykuły o Józefie Krzywonosie z 318 dywizjonu, Tomaszu Rzyskim z 302 dywizjonu i Antonim Tomiczku z 1586 eskadry, toteż serdecznie zapraszam do odwiedzania strony.

Dodałem życiorys Józefa Fuśniaka, lotnika 301 Dywizjonu Bombowego "Ziemi Pomorskiej", jednego z nielicznych Polaków odznaczonych British Empire Medal. Artykuł powstał dzięki uprzejmości samego bohatera tekstu, który poświęcił swój cenny czas na opowiedzenie i opisanie swoich dziejów na potrzeby strony, za co serdecznie dziękuję.

Przypominam, że syn Pana Fuśniaka prowadzi także stronę, na której przeczytać można fragmenty wspomnień i obejrzeć więcej zdjęć. Adres tej strony to http://www.buckdenpike.co.uk/mainstory.html.

Wiadomym jest powszechnie, że w okresie II wojny światowej w Związku Radzieckim w łagrach przebywały tysiące Polaków, skazanych bezprawnie na długoletnie ciężkie roboty. Wśród tej ogromnej liczby znaleźli się także przedwojenni lotnicy, którzy po amnestii zasilili szeregi Armii Andersa, następnie zaś Polskich Sił Powietrznych w Anglii.

Byli łagiernicy zobligowani byli do złożenia w Anglii szczegółowych raportów, kiedy, gdzie, jak trafili do sowieckiej niewoli, a także dodać własne obserwacje nt. życia społecznego, gospodarczego i religijnego w Rosji, uwagi o wyszkoleniu i uzbrojeniu Armii Czerwonej itp. Obecnie wiele z takich raportów posiada Instytut Sikorskiego w Londynie. Na stronie publikuję jeden (mam nadzieję, że wkrótce będą następne) z takich raportów, spisany przez późniejszego pilota 308 dywizjonu, Tadeusza Karola Szlenkiera.

Do księgarń trafiło w ostatnim czasie kilka książek związanych z historią Polski, które łączy znakomite opracowanie techniczne, a także (sądząc po recenzjach; nie ze wszystkimi miałem jeszcze przyjemność się dokładnie zapoznać) doskonała zawartość merytoryczna. Wszystkie powinny zainteresować pasjonatów historii Polskich Sił Powietrznych. Książkami tymi są:

• "Polskie załogi nad Europą 1942-1945. Polacy w operacjach specjalnych" autorstwa Kajetana Bienieckiego. Nazwisko autora mówi samo za siebie, zaś książka omawia szczegóły działalności polskich lotników latających ze zrzutami do innych krajów europejskich - głównie Włoch, Jugosławii i Francji
• "Dług honorowy" i "Gorzka chwała" to książki amerykańskich autorów, które u nas wydane zostały dzięki Andrzejowi Findeisenowi (poprzednio wydawca głośnej "Sprawy honoru"). "Dług honorowy" to historia udziału amerykańskich lotników w wojnie polsko-bolszewickiej (wraz z załączonym przedrukiem wspomnień Meriana Coopera, jednego z pilotów), zaś "Gorzka chwała" jest opowieścią o losach II Rzeczypospolitej
• "Zamach" Tadeusza A. Kisielewskiego to kolejna próba wyjaśnienia tajemnicy gibraltarskiej, tajemniczego wypadku, czy raczej jak przekonuje autor - zamachu na życie generała Sikorskiego

Książki do nabycia są prawie wszędzie, jako że nie szczędzono im głośnej kampanii reklamowej w mediach. W razie problemów zawsze można skorzystać z księgarni internetowej.

Dzięki uprzejmości Pana Zenona Dudka otrzymałem do publikacji na stronie życiorys Romana Czerniawskiego, lotnika i pracownika wywiadu, odznaczonego Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Serdecznie zachęcam do przeczytania tego interesującego tekstu!

Dodany został życiorys Jana Wajdy, dowódcy I plutonu 36 eskadry obserwacyjnej we wrześniu 1939 r. Tekst został opracowany na podstawie materiałów nadesłanych przez Panią Wandę Kardasz, krewną lotnika.

Napisałem życiorys kolejnego wybitnego myśliwca z ostatniego przedwojennego rocznika SPL (tzw. XIV promocji), Czesława Śniecia.

Na podstawie materiałów udostępnionych przez Pana Bogusława Szwedo i przebiegu służby z IPMS poprawiłem i uzupełniłem życiorys Wacława Króla

Dwie drobne poprawki naniosłem także w tekście o Stefanie Ostrowskim.

Na stronie kolejny życiorys pilota myśliwskiego, Zbigniewa Czaykowskiego.

W dniu dzisiejszym na stronie publikuję życiorys Stefana Ostrowskiego, szefa mechaników 65 eskadry bombowej, 18 OTU i 301 dywizjonu. Tekst został opracowany na podstawie materiałów nadesłanych przez Pana Adama Ostrowskiego (syna Stefana), któremu chciałbym w tym miejscu serdecznie podziękować.

Na tej stronie znajduje się niepełny spis osób straconych w Warszawie. Wśród nazwisk tych znajduje się kilku lotników, represjonowanych i zamordowanych ze względu na swą przeszłość, czyli służbę w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie (wyjątkiem jest Śliwiński):

• Adamecki Bernard, 12.7.1897 - 7.8.1952 strac. Mokotów
• Jungrav Józef, 25.3.1897 - 7.8.1952 strac. Mokotów
• Korwel Wacław, 2.7.1914 - 24.3.1952, strac. Mokotów
• Michowski Stanisław, 5.11.1900 - 7.8.1952 strac. Mokotów
• Minakowski Władysław, 13.5.1902 - 7.8.1952 strac. Mokotów
• Ścibor Szczepan, 13.12.1903 - 7.8.1952 strac. Mokotów
• Śliwiński Władysław, 3.3.1921 - 15.2.1951 strac. Mokotów
• Sokołowski Zygmunt, 20.4.1908 - 29.8.1953 strac. Mokotów
• Rypson Roman, 16.2.1899 - 28.4.1953 strac. w śledztwie

Niedawno wyszedł nowy numer "Lotnictwa z Szachownicą". Wśród artykułów znaleźć można trzy dotyczące II wojny światowej:

• tekst o nadanych Polakom DFC i DFM
• artykuł o uroczystości w Northolt
• bogato ilustrowana historia walk 26 eskadry obserwacyjnej w kampanii wrześniowej

W sprzedaży pojawiła się natomiast rewelacyjna książka Kajetana Bienieckiego "Lotnicze wsparcie Armii Krajowej", traktująca głównie o 138 squadronie i 1586 eskadrze. Książka ta wydana niegdyś była przez wydawnictwo ARCANA, obecnie zaś przez Bellonę. Jest łatwo dostępna w księgarniach zwykłych i internetowych.

Dzisiejsze uaktualnienie strona zawdzięca dwójce Internautów, za co gorąco im dziękuję. Pierwszy artykuł to poprawiony i uzupełniony (także zdjęciem) życiorys Benedykta Dąbrowskiego, weterana kampanii wrześniowej i walki podziemnej. Materiały na jego temat zostały udostępnione przez Panią Renatę Zakrzewską, wnuczkę pilota.

Drugi zaś tekst, życiorys ppor. obs. Tadeusza Prędeckiego, został nadesłany przez Pana Bogusława Szwedo, zajmującego się życiorysami Kawalerów Orderu Virtuti Militari (Pan Szwedo jest m.in. autorem książki "Zawsze w pierwszej linii. Kapłani odznaczeni Orderem Virtuti Militari 1914-1921 i 1939-1945"). Zapraszam do lektury obu tekstów!

Wrzuciłem krótki, ale interesujący moim zdaniem artykuł o okolicznościach śmierci ppłka pil. Iwana Tałdykina. Zapraszam do przeczytania!

Dodałem na stronę kolejny ciekawy życiorys polskiego pilota, tym razem pilota ferry - Edwarda Peterka. Tekst udostępniony został przez Pana Grzegorza Kaszturę.

Dodałem życiorys Józefa Mazura, wybitnej, lecz nieznanej postaci - w Polskich SIłach Powietrznych meteorologa i wynalazcy urządzenia do rozpraszania mgły nad lotniskiem. Zapraszam serdecznie do przeczytania artykułu!

Ponadto, uzupełnienie o psie Ciapku - dodałem podesłany przez Pana Adama Ostrowskiego fragment pamiętnika jego ojca.

Wrzuciłem krótki tekst o... Ciapku. Wszystkich, którzy nie wiedzą jeszcze, o co (o kogo) chodzi, zapraszam do lektury artykułu - link jak zwykle powyżej.

Dodana została galeria z XIII promocji - wszystkie zdjęcia pochodzą z albumu absolwenta tejże promocji, późniejszego myśliwca dywizjonów 308 i 317, Pana Stanisława Bochniaka.

Dodałem teksty hymnów dwóch naszych dywizjonów - 307 i 308, a także nieoficjalną i nieco rubaszną piosenkę 318 dywizjonu. Tekst hymnu Dywizjonu "Krakowskiego" (wraz z partyturą) udostępniony został przez Pana Stanisława Bochniaka.

Dodałem także po kilka zdjęć do każdej z galerii dywizjonów: 303, 308, 309, 317, 318, 663 oraz PFT.

Na podstawie materiałów udostępnionych przez Panią Lucynę Artymiuk napisałem życiorys jej ojca, Jana Artymiuka, który był strzelcem-radiotelegrafistą w 300 Dywizjonie "Ziemi Mazowieckiej".

Na stronie pojawił się życiorys poległego we wrześniu 1939 r. Jana Kardasza, obserwatora 41 eskadry rozpoznawczej. Tekst przygotowałem wspólnie z bratanicą lotnika, Panią Wandą Kardasz.

Przeredagowany, poprawiony i uzupełniony został życiorys Gerarda Ranoszka. Jest też nowe, ładne i nieznane zdjęcie tego pilota, które otrzymałem dzięki uprzejmości Pana Wojciecha Sankowskiego.

Na stronę dodałem życiorys Ferdynanda Jaworskiego, który był bratem znanego myśliwca dywizjonów 302, 308, 315 i 317, Edwarda Jaworskiego.

W dziale z linkami umieściłem sporo nowych odnośników do innych stron, na których poczytać można trochę o konkretnych lotnikach. Linki uporządkowane są wg nazwiska, zaś w nawiasie podałem jeden z przydziałów bojowych.

Po poprawkach ponownie na stronie życiorys Anatola Piotrowskiego.

Dodałem podstawowe dane o 304 dywizjonie (straty, lotniska, dowódcy, sprzęt + mała galeria zdjęć).

Na stronę dodałem życiorys Tadeusza Sokolińskiego, obserwatora 66 eskadry we wrześniu 1939 r. oraz nawigatora na Wellingtonach w 301 dywizjonie. Tekst został udostępniony przez syna lotnika, Pana Andrzeja Sokolińskiego, za co serdecznie dziękuję.

Dodany został życiorys Stefana Wojtowicza, pilota 111 eskadry i 303 dywizjonu. Pilot ten, poległy w wieku niecałych 21 lat, uzyskał 3 pewne zestrzelenia...

Podstawowe dane (zwycięstwa, straty, dowódcy, lotniska, sprzęt) + galeria 308 Dywizjonu Myśliwskiego "Krakowskiego". Lista zestrzeleń jak zawsze za Jackiem Kutznerem.

Dodałem coś w rodzaju wykazu polskich oficerów łącznikowych ("senior liaison officer") przy sztabach angielskich dowództw lotniczych, a także listę dowódców Polskich Sił Powietrznych (bez uwzględnienia delegata do Anglii w okresie maj-lipiec, gen. Władysława Kalkusa).

Podstawowe dane o II Skrzydle Myśliwskim/133 Skrzydle Myśliwskim (zwycięstwa, dowódcy, galeria fotografii...).

Kolejny już życiorys pilota Dywizjonu "Wileńskiego", kpt. Piotra Ozyry (który był czwartym z kolei polskim dowódcą).

Napisałem kolejny życiorys - Stanisława Bochniaka, pilota 317 dywizjonu i absolwenta XIII promocji.

Dodałem krótki tekst o najmłodszym poległym polskim pilocie myśliwskim II wojny światowej, Romanie Wierzchnickim.

Wyszedł kolejny numer "Lotnictwa z Szachownicą" - jak zawsze, pełen artykułów związanych z II wojną:

• szalenie ciekawy tekst o załodze Neyder-Cornes (notabene, o Neyderze przeczytać można także u mnie)
• galeria zdjęć z albumu Zdzisława Ruczki (mechanika dywizjonów 303 i 316)
• artykuł o początkach "Wileńskiego"
• życiorys Gustawa Gwizdalskiego (intelligence officer w 303 i adiutant w 300)
• tekst o LWS-3 Mewie

Natomiast w Internecie przeczytać można szczegółowy życiorys Stefanii Wojtulanis, zmarłej w tym roku pilotki ATA. Oto link.

Odznak część druga, tym razem otrzymałem zdjęcia 2 i 4 pułku lotniczego. Za udostępnienie ich serdecznie dziękuję, zaś Internautów zapraszam do obejrzenia!

Dzięki uprzejmości pewnego Gościa mojej strony otrzymałem zdjęcia brakujących odznak dywizjonów Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie. Zapraszam do obejrzenia jak wyglądały w oryginale, gdyż w większości znane są jedynie ze szkiców w książkach!

Dodałem krótką biografię zmarłego niedawno weterana bitwy o Anglię, Antoniego Markiewicza.

Zebrałem się wreszcie na odwagę i napisałem tekst o najskuteczniejszym polskim pilocie myśliwskim, legendzie jeszcze za życia, gen. Stanisławie Skalskim.

Sprawa zwycięstw Skalskiego jest wielce kontrowersyjna, w różnych źródłach spotyka się liczby 21, 22, czasem nawet 24. Przypominam, że jedyną oficjalną listą zestrzeleń jest tzw. lista Bajana, wg której Stanisław Skalski zniszczył 18 samolotów samodzielnie i 3 wspólnie.

Od Pana Sławomira Kotuli otrzymałem skany kroniki 304 dywizjonu z relacją kpt. naw. Władysława Minakowskiego ze słynnego lotu nad Atlantykiem (walka Wellingtona z pięcioma Ju 88). Tekst umieszczony oczywiście w dziale "Wojenne relacje polskich" - zapraszam do lektury!

Chyba widać - strona po remoncie. Mam nadzieję, że ułatwi to nawigację i czytanie (pozbyłem się wreszcie tej paskudnej, biszkoptowej kolorystyki). Z nowych rzeczy - ulotka z 1945 r. (Ludowe Lotnictwo).

Od nowa napisałem życiorys Jerzego Bajana, oparty tym razem w 95% na materiałach uzyskanych z IPMS (m.in. odnalazłem tam dokładną liczbę jego lotów bojowych w Anglii). Zapraszam do lektury!

Dodałem także życiorys por. Józefa Warońskiego, weterana kampanii wrześniowej i jednego z pierwszych poległych lotników bombowych w Anglii. Był on kiedyś już na stronie, jednakże parę miesięcy temu usunąłem go i dopiero teraz poprawiłem i uzupełniłem - także na podstawie dokumentów (nawiasem mówiąc, tekst o Warońskim jest to życiorys nr 100 na stronie).

Wrzuciłem obszerny życiorys Jana Malińskiego, opracowany na podstawie autobiografii tego lotnika, uzupełniony danymi z teczki personalnej z IPMS.

W dziale z życiorysami umieściłem tekst o Januszu Walawskim, trzecim pod względem ilości zestrzeleń pilocie XIV promocji (po Stanisławie Bloku i Grzegorzu Sołogubie).

Do działu o SPL dodałem galerię zdjęć z XII promocji. Są tam fotografie począwszy od kursu unitarnego aż po przeszkolenie w Wyższej Szkole Pilotażu na Ułężu. Wszystkie zdjęcia pochodzą z albumu Pana Jana Malińskiego.

Dodany został życiorys Jerzego Antonowicza, dowódcy 307 dywizjonu. Poprawiłem ponadto galerie 307 i 317 dywizjonu.

Życiorys Stefana Knapa z 318 "Gdańskiego" - jednego z nielicznych pilotów tej jednostki odznaczonych Virtuti Militari.

Dodałem na stronę nowy dział, w którym umieszczał będę fragmenty wspomnień i relacji z walk polskich lotników. Na początek fragmenty autorstwa Urbanowicza, Skalskiego, Jaworskiego, Buchwalda, Pawlikowskiego, Nycza i Falkowskiego.

Poza tym krótki życiorys kolejnego pilota 317 Dywizjonu "Wileńskiego", Stanisława Łukaszewicza - XIII promocja (mylonego zaskakująco często z Marianem Łukaszewiczem z XII promocji).

Dzisiaj podstawowe dane o 317 Dywizjonie Myśliwskim "Wileńskim".

Żagańskie Muzeum Martyrologii Alianckich Jeńców Wojennych wreszcie doczekało się godnej strony internetowej. Obejrzeć można ją tutaj.

Na stronę dodałem życiorys Henryka Szczęsnego, wśród polskich lotników znanego jako "Hesio", wśród kolegów angielskich jako "Sneezy".

Dodałem życiorys Edwarda Kwolka (nawigatora w 305 dywizjonie).

W Internecie przeczytać natomiast można krótki życiorys lotnika 303 dywizjonu - napisany przez niego samego! Chodzi o por. pil. Juliana Kroka, mieszkającego obecnie w Australii.

Dzięki uprzejmości Pana Grzegosza Kasztury dostałem krótki życiorys i zdjęcie Konrada Sztuki, ostatniego poległego pilota 303 dywizjonu. Zapraszam do lektury.

Napisałem krótki biogram kolejnego mało znanego pilota z bitwy o Anglię, Zygmunta Kleina. Pochodzący z Koronowa lotnik ma we własnym mieście upamiętniającą go (a także dwóch innych lotników) tablicę. Zdjęcie można zobaczyć tutaj.

Dodałem podstawowe dane o I Skrzydle Myśliwskim. Wkrótce - II i III SM oraz 317 Dywizjon "Wileński". Podliczyłem ostatnio biogramy, zamieszczonych na stronie. Otóż obecnie jest ich 90, w tym 71 lotników myśliwskich, 15 bombowych, 2 którzy służyli równocześnie w dyonach myśliwskich i bombowych oraz dwóch innych oficerów lotnictwa...

Kolejna biografia polskiego pilota myśliwskiego, absolwenta XIII promocji - Jerzego Schmidta z 315 Dywizjonu "Dęblińskiego".

Dodałem życiorys Pawła Niemca, dowódcy aż czterech dywizjonów - 306 "Toruńskiego", 308 "Krakowskiego", 316 "Warszawskiego" i 317 "Wileńskiego".

Ponownie otrzymałem od jednego z Gości strony kilka fotografii odznak lotniczych - tym razem są to odznaki przedwojennych pułków lotniczych.

Ponadto, do galerii z odznakami dywizjonów PSP na Zachodzie, doszła piękna odznaka 315 "Dęblińskiego". Autorowi fotografii raz jeszcze dziękuję, zaś odwiedzających zapraszam do obejrzenia.

Dzięki uprzejmości Pana Jana Bartkowiaka otrzymałem życiorys jego ojca - chor. pil. Zenona Bartkowiaka, w czasie wojny pilota 303 dywizjonu. Co ciekawe, przed paroma dniami minęła sześćdziesiąta pierwsza rocznica jego zestrzelenia nad Francją. Pan Jan uczcił tę datę składając na grobie ojca wieniec biało-czerwonych kwiatów...

W 2003 r. ukazała się niezwykle ciekawa książka autorstwa Janusza Ziółkowskiego pt. "Te wspaniałe kobiety". Traktuje ona o dziejach pań "w stalowych mundurach" - zarówno w II RP, podczas II wojny na Zachodzie, w PRL i III RP. Piszę o tym dopiero teraz, jako że po dość długich poszukiwaniach właśnie udało mi się książkę tę nabyć - przez Internet... Zainteresowanych odsyłam do księgarni Historyton.

Zmieniłem nieco wygląd strony... Główna idea była taka, żeby nie trzeba było czytać czarnego tekstu na szarym tle. Niestety, wygląda na to, że nie mam talentu do projektowania stron, w każdym razie od tej pory strona będzie utrzymana w tonacji beżowo-bordowej.

A kiedyś strona wyglądała tak:

Dodałem życiorys mjr. naw. Eugeniusza Prusieckiego, dowódcy 217 eskadry w 1939 r., lotnika Dywizjonu Bombowego "Glenn Martin" we Francji, oficera internowanego przez Francuzów w Afryce Północnej, wreszcie nawigatora na Lancasterach. Zapraszam do lektury!

Dzięki uprzejmości Pana Zenona Dudka otrzymałem korektę do zamieszczonej na stronie listy absolwentów SPL (grupa techniczna), w tym także wykaz nazwisk absolwentów I promocji (dotychczas na stronie jako I promocja figurowały nazwiska absolwentów II promocji itd.).

W dodatku do "Gazety Wyborczej" z soboty znalazł się artykuł poświęcony jedynej zamordowanej w Katyniu kobiecie - Janinie Lewandowskiej (z domu Dowbór-Muśnicka), córce generała i pilotce szybowcowej i samolotowej. Tekst ten przeczytać można również w Internecie.

W dniu dzisiejszym na wrocławskim Rynku odbyły się uroczystości upamiętniające 60. rocznicę zakończenia II wojny światowej. Z rąk prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego awanse na stopień generała brygady otrzymali dwaj kombatanci "w stalowych mundurach", Kawalerowie Orderu Virtuti Militari:

• płk Tadeusz Andersz, absolwent XIII promocji Szkoły Podchorążych Lotnictwa, dowódca 315 Dywizjonu Myśliwskiego "Dęblińskiego", aktywny działacz Stowarzyszenia Lotników Polskich
• płk Zbigniew Ścibor-Rylski, absolwent Szkoły Podchorążych Lotnictwa (grupa techniczna), uczestnik bitwy pod Kockiem, żołnierz AK, obecnie prezes Związku Powstańców Warszawskich

Umieściłem na stronie dwa życiorysy pilotów: jeden nowy, Stanisława Czternastka i drugi, poprawiony, Teofila Szymankiewicza.

Wrzuciłem podstawowe dane o legendarnym, 303 dywizjonie - wykaz zestrzeleń podaję za Jackiem Kutznerem.

Dzisiaj nieco większe uaktualnienie, dodałem listy absolwentów SPL (z XIV promocją włącznie) oraz SPL - grupy technicznej (szkolonej w Warszawie). Opracowałem też biogramy lotników - absolwentów SPL - Eugeniusza Fiedorczuka, Stanisława Króla, Stanisława Wandzilaka oraz Stanisława Wujastyka.

W Internecie pojawiła się nowa znakomita strona, poświęcona losom Kazimierza Chomackiego - pilota 308 Dywizjonu Myśliwskiego "Krakowskiego". Jest ona podzielona na kilka części dotyczących różnych okresów z życia lotnika, zawiera sporo ciekawych fotografii oraz skanów dokumentów. Autorami strony są Mirosław Chomacki oraz Mike Leonard.

Niedawno Bellona wydała kolejną publikację z serii "Dywizjony Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie 1940-1946". Najnowszy tom, autorstwa Roberta Gretzyngiera, dotyczy 307 Dywizjonu Myśliskiego Nocnego "Lwowskich Puchaczy".

Niewielkie uaktualnienie - dodałem biografie:

• Zygmunta Jaeschkego (309 dywizjon)
• Franciszka Kozłowskiego (316 dywizjon)
• Zdzisława Radomskiego (306 dywizjon)
• Stanisława Skarżyńskiego (305 dywizjon)
• Mieczysława Stachiewicza (301 dywizjon)

Dwie z nich była już kiedyś na stronie, jednak ze względu na wątpliwości, które rozwiane mogły być jedynie przez źródła archiwalne, "zdjąłem" je i dopiero po poprawkach i przeredagowaniu ponownie zamieszczam (Skarżyński i Stachiewicz).

Na tej stronie internetowej (w języku angielskim) znaleźć można dodatkowe zdjęcia i informacje o polskim Halifaksie W7773 (link otrzymany od Pana Marka Przybyłowicza).

Dodałem także poprawiony tekst o przedwrześniowych zakupach samolotów (dział o wrześniu 1939 r.)

Na stronie umieściłem trzy życiorysy polskich pilotów myśliwskich:

• Franciszka Jastrzębskiego (132 eskadra, 302 dywizjon)
• Janusza Marciniaka (303, 306 i 315 dywizjon)
• Jerzego Solaka (dywizjony angielskie oraz 317 dywizjon)

Zapraszam do lektury!

Dodałem opracowany od nowa życiorys Bronisława Malinowskiego - pilota 302 dywizjonu i Polish Fighting Team.

Dodałem biografię kolejnego uczestnika bitwy nad Gandawą - Jerzego Główczewskiego, pilota 308 Dywizjonu "Krakowskiego".

Ponownie na stronę wrzucam biografię Jerzego Iszkowskiego. Aż do czerwca strona będzie uzupełniana rzadziej, proszę o wyrozumiałość.

Dzięki uprzejmości Pana Zenona Dudka otrzymałem artykuł dotyczący nadawania lotnikom najwyższego polskiego odznaczenia wojskowego, Orderu Wojennego Virtuti Militari. Zapraszam do lektury!

Wrzuciłem życiorys Aleksandra Chudka, jednego z naszych najskuteczniejszych asów.

W styczniu pojawiły się w sprzedaży wspomnienia Henryka Krakowiana (życiorys tegoż pilota znajduje się na tej stronie). Książkę można kupić "za zaliczeniem pocztowym", składając zamówienie w Muzeum Lotnictwa Polskiego (numery telefonu oraz e-mail podany jest na stronie internetowej MLP). Książka jest w formacie A4, tekst w języku polskim i angielskim uzupełniony jest przez kilkadziesiąt zdjęć, rysunków i reprodukcji dokumentów.

Na stronie zamieszczam otrzymany dzięki uprzejmości Pana Marka Przybyłowicza artykuł o załodze Halifaxa W7773, w której latał jego wujek - por. rtg. Franciszek Pantkowski. Serdecznie zapraszam do lektury tego ciekawego tekstu!

Dodałem życiorys wybitnego szybownika, a w II wojnie - pilota 316 Dywizjonu "Warszawskiego", Tadeusza Góry.

Na stronę dodałem udostępniony przez Pana Krzysztofa Mruka życiorys jego wujka - Kazimierza Mruka, pilota 305 dywizjonu.

Dzięki uprzejmości pewnego Internauty otrzymałem fotografie odznak większości dywizjonów Polskich Sił Powietrznych. Zapraszam do obejrzenia!

Podstawowe dane o 302 Dywizjonie "Poznańskim" (tu uwaga - w stratach tego i innych dywizjonów nie zaznaczono lotników, którzy po zestrzeleniu nie trafili do niewoli, lecz powrócili do Anglii przez Hiszpanię, względnie przeczekali na przejście frontu).

Dodałem życiorys Zygmunta Bieńkowskiego. Polecam także lekturę dwóch innych tekstów - w języku rosyjskim o pilocie 1 PLM "Warszawa" - Mikołaju Bujewiczu (za nadesłanie linka dziękuję Panu Aleksiejowi Bujewiczowi) oraz w języku angielskim o strzelcu, Kanadyjczyku polskiego pochodzenia, Andrew Mynarskim.

"Łyso" wyglądająca dolna część tej strony to niestety wina nowego roku :-). Postaram się to szybko zapełnić: pierwsze artykuły w 2005 roku to biogram Zbigniewa Janickiego oraz podstawowe dane dotyczące 305 Dywizjonu Bombowego "Ziemi Wielkopolskiej".

Dzięki uprzejmości Pani Lucyny Artymiuk, siostrzenicy pilota 300 i 305 dywizjonu, Kazimierza Artymiuka otrzymałem ładne i wyraźne zdjęcie Brunona Godlewskiego.

Pani Lucyna otworzyła stronę internetową poświęconą pamięci lotników 300 Dywizjonu "Ziemi Mazowieckiej". Znajduje się ona pod tym adresem.

Do działu z biografiami dodałem życiorys Zygmunta Jelińskiego (pilota 306 Dywizjonu "Toruńskiego"), opracowany głównie na podstawie materiałów z IPMS w Londynie. Niestety, nie udało mi się uzyskać żadnej fotografii tego lotnika - jeśli ktoś z szanownych Czytelników strony mógłby pomóc w tej kwestii, uprzejmie prosiłbym o kontakt.

Ponownie na stronie umieściłem życiorys Brunona Godlewskiego (strzelec w 305 dywizjonie) - uzupełniony i poprawiony.

W dziale "RAF 1940-1945" umieściłem krótki artykulik poświęcony bombardowaniu Berchtesgadan 25 kwietnia 1945 r.

Od nowa napisałem tekst o Edwardzie Pilchu, poprzednia wersja zawierała błędy.

Dodałem życiorys Tadeusza Szlenkiera - jednego z bohaterów bitwy nad Gandawą.

Polecam także opublikowany na łamach "Naszego Dziennika" życiorys zmarłego niedawno gen. Stanisława Skalskiego - poza wydaniem papierowym ukazał się on też w Internecie.

Po dłuższej przerwie strona odżywa - na dobry początek dodaję dwa życiorysy pilotów myśliwskich:

• Tadeusz Andersz - dowódca 315 dywizjonu
• Witold Jander - pilot 112 squadronu (walczył w Afryce Północnej w 1942 r. na P-40)

Zmieniłem także obrazek na górze oraz nieco zmodyfikowałem układ graficzny w tekstach.

Niewielkie uzupełnienie - poprawiona i w dużym stopniu uzupełniona biografia Bernarda Buchwalda (pilot 316 dywizjonu) oraz skan fragmentu Dziennika Żołnierza Armii Polskiej na Wschodzie z 1944 r., w którym kpt. Stefan Łaszkiewicz pisze o Thunderbolcie.

Więcej tekstów i ogólnie - ożywienie strony - planuję na drugą połowę grudnia.

Na 11 listopada br. przewidziana została premiera książki, która ostatnio narobiła wiele szumu w prasie i nie tylko - chodzi oczywiście o "Sprawę honoru" (autorzy Lynne Olson i Stanley Cloud). Kto nie słyszał o niej, niechaj zajrzy tutaj. Od 11 do 15 listopada zaplanowano spotkania z autorami w Empikach, kolejno w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Poznaniu i Gdańsku.

W kioskach dostępny jest już nowy numer "Lotnictwa z Szachownicą" - jest parę tekstów dotyczących II wojny (m.in. o walkach z Messerschmittami Me 262).

Do przeczytania w Internecie jest też pierwsza wg chronologii lotnicza książka Bohdana Arcta, "W pogoni za Luftwaffe" - relacja z walk w Afryce.

Z przykrością zawiadamiam, że obecne uaktualnienie jest ostatnim w tym roku - są to cztery życiorysy lotników:

• Stanisław Chałupa
• Szymon Kita
• Henryk Krakowian
• Tadeusz Sawicz

Zapraszam także do lektury reszty biografii, gdyż niedawno wszystkie zostały posprawdzane i w dużym stopniu pouaktualniane.

Do przeczytania jest biografia Tadeusza Koca, jedynego lotnika któremu oficjalnie uznano zestrzelenie radzieckiego samolotu.

Podstawowe dane o 316 Dywizjonie Myśliwskim "Warszawskim". Listę zestrzeleń udostępnił Jacek Kutzner.

Kolejne dwie biografie polskich myśliwców:

• nowa Ferdynanda Stutzmana
• przeredagowana i uzupełniona na podstawie dokumentów Stanisława Józefiaka

Po dłuższej przerwie parę nowych rzeczy:

• napisana od nowa biografia Stanisława Brzeskiego
• uzupełnione dane o 306 dywizjonie (zestrzelenia - dzięki uprzejmości Jacka Kutznera)
• wrzucona część opisów książek - nowa forma (dział "Inne artykuły")
• nowy baner na górze strony

Zapraszam do lektury życiorysu Wojciecha Kołaczkowskiego - znakomitego kierowcy rajdowego i oczywiście dowódcy dywizjonu 303.

Powstała kolejna znakomita strona internetowa o polskim lotnictwie - "Biuletyn Historyczny Lotnictwa Online" (odnośnik także w dziale z linkami).

W związku z weryfikowaniem i uzupełnianiem treści strony na jakiś czas wycofałem opisy wspomnień (niedługo znów będą, ale w zmienionej formie) oraz kilka biografii. W ramach "rekompensaty" dodaję dziś życiorysy dwójki lotników, którzy wyróżnili się bohaterskimi lotami w 1586 Eskadrze do Zadań Specjalnych.

Z innej beczki - w sprzedarzy pojawiły się ostatnio wspomnienia Michała Cwynara, lotnika którego nie trzeba przedstawiać. Jak dotąd, widziałem je jedynie tutaj.

Uzupełniłem listę żyjących do dziś lotników polskich - poprzednio byli tylko piloci myśliwscy, teraz są także załogi bombowców. Każdego, kto może listę tę uzupełnić albo poprawić, proszę o kontakt.

Na stronie zamieściłem też biografię Jana Borowczyka - lotnika o dramatycznych i jednocześnie bardzo ciekawych przeżyciach wojennych (kampania wrześniowa, ZWZ, SBSK i Tobruk, podróż do Anglii i zatopienie jego statku; od listopada 1944 r. latanie bojowe w 315 dywizonie).

Dodałem krótkie życiorysy: Jakuba Bargiełowskiego - ostatniego (pod względem chronologicznym) naszego asa, który na przestrzeni 6 miesięcy zniszczył 5 Fw 190; Marcelego Neydera - skutecznego pilota 307 dywizjonu.

Dodałem biografię Edwarda Jaworskiego - autora wspomnień "Zranione skrzydło", pilota dywizjonów 302, 308, 315, 317 i 605.

Powoli zaczynam uzupełniać elementarne informacje o naszych lotnikach w Anglii - dziś wrzuciłem galerię zdjęć oraz listy strat, dowódców, samolotów i lotnisk 306 Dywizjonu Myśliwskiego "Toruńskiego" (bez zestrzeleń niestety).

Na stronie pojawiła się biografia Włodzimierza Karwowskiego, dowódcy 306 dywizjonu.

Polecam także lekturę wspaniałej, właśnie co wydanej książki o 315 dywizjonie (autorzy W. Matusiak, R. Gretzyngier, P. Wiśniewski) - zawiera ona kilkaset niezwykle interesujących fotografii, sporo kolorowych rysunków oraz zestawienia dotyczące pilotów i samolotów dywizjonu. Książka jest do kupienia np. w Wydawnictwie Sanko.

Na stronie umieściłem podstawowe dane o 663 Dywizjonie Samolotów Artylerii - lotniczej jednostce 2 Korpusu Polskiego (lista lotników, samoloty, lotniska oraz kilka fotografii). Wszystko to w dziale "RAF 1940-1945".

Dodałem biografię pilota z 138 squadronu, Franciszka Jakusz-Gostomskiego (w menu jest pod literką "J").

Przed ok. 2 miesiącami w sprzedaży pojawiła się też druga książka Jerzego Główczewskiego (myśliwca z 308 dywizjonu), dotycząca jego losów powojennych. Kupić ją można oczywiście w Internecie np. tutaj.

Ostatnimi czasy na forum "Myśliwców" toczyła się dyskusja na temat "ilu jeszcze pilotów myśliwskich żyje obecnie". Na podstawie umieszczonych tam wypowiedzi stworzyłem tabelkę, którą wrzucam na stronę. Będę wdzięczny za wszelkie poprawki bądź uzupełnienia.

Do działu z linkami dodałem kolejny odnośnik do forum poświęconego lotnictwu polskiemu w II wojnie światowej - odnośnik jest też tutaj.

W dziale z biografiami umieściłem przygotowany od dawna (niestety musiałem trochę poczekać, gdyż brakowało źródeł) życiorys Mieczysława Pawlikowskiego. Pawlikowski - w wojnie bombardier w 300 dywizjonie, po wojnie aktor - znany jest powszechnie jako odtwórca roli Zagłoby w ekranizacji "Trylogii" Sienkiewicza (reż. Jerzy Hoffmann).

Na stronie Druga wojna światowa w przestworzach znajduje się duże forum poświęcone działaniom lotnictwa w okresie II wojny światowej. Można podyskutować, wymienić opinie... W imieniu Autora strony - zapraszam (baner także w dziale z linkami).

Drobnym zmianom podległ wygląd strony - teraz strona główna winna mieścić się cała w oknie przeglądarki. Zmieniłem znowu menu z biografiami i książkami, mam nadzieję, że już na stałe.

Wrzuciłem na stronę życiorys Mieczysława Adamka.

W dziale z biografiami umieściłem życiorys Stefana Łaszkiewicza, lotnika-pisarza i pierwszego dowódcy 308 Dywizjonu "Krakowskiego". W tekście brakuje niestety paru informacji, toteż byłbym wdzięczny, gdyby ktoś potrafił je uzupełnić.

Dodałem biografię Feliksa Szyszki. Popoprawiałem także kilka biografii, m.in. Ranoszka i Malinowskiego. Poprawki oparte są na wspaniałej książce Bartłomieja Belcarza "Polskie lotnictwo we Francji 1940". Książka jest jak dotychczas najlepszą publikacją dotyczącą tego zagadnienia, pełną nieznanych faktów oraz niepublikowanych fotografii (także z archiwów francuskich!). Książka kosztuje co prawda prawie 100 zł, ale jest tego warta. Zamówienia można składać na stronie wydawnictwa Stratus.

W dziale o Lotnictwie Ludowym umieściłem krótki tekst o malowaniu samolotów bojowych. Niestety, nie czuję się na siłach, by pisać na ten temat, toteż proszę mi wybaczyć, jeżeli ktoś znajdzie tam błędy...

Od Pana Piotra Czausza dostałem informacje oraz zdjęcia dotyczące polskiej Czapli z 13 eskadry obserwacyjnej, która została zestrzelona 3 września 1939 r. nad Wasilkowem. Do działu o wrześniu 1939 r. dodałem oparty na wiadomościach tych artykuł.

Umieściłem dwie biografie wybitnych polskich myśliwców: Gerarda Ranoszka (307 dywizjon) oraz Bolesława Gładycha (303 dywizjon i 61 FS). Zapraszam do lektury!

Dodałem krótkie życiorysy dwóch lotników bombowych: poległego 3 września 1939 r. Tadeusza Króla (brata Wacława Króla) oraz Henryka Kwiatkowskiego, który wykonał ponad 70 lotów na pokładzie Wellingtona i Halifaxa (biografia opracowana na podstawie artykułu w "Lotnictwie z Szachownicą" i wspomnień lotnika). Jest także opis książki "Wracajcie szczęśliwie do bazy" - wspomnień Zbigniewa Neugebauera.

Krótka biografia kolejnego pilota, Tadeusza Nowaka. Zgodnie z sugestiami "wyjustowałem" też tekst w artykułach.

Na stronie umieściłem tekst o kpt. nawigatorze z 304 dywizjonu, Ludwiku Maślance.

W dziale z biografiami pojawił się życiorys Jerzego Iszkowskiego - bombowca z 304 dywizjonu.

Dodałem biografię Franciszka Surmy, asa 308 dywizjonu i uczestnika bitwy o Anglię, oraz Teofila Szymankiewicza - asa V1 (5 i 1/2 zniszczonych latających bomb).

Dodałem krótką biografię dowódcy 303 dywizjonu, Zdzisława Henneberga.

Nie dalej jak rok temu wyszła książka autorstwa S. Czmura i W. Wójcika pt. "Generałowie w stalowych mundurach" (wydawnictwo Bellona). Jest to zbiór biografii wszystkich generłaów lotnictwa: przedwojennych, "zachodnich", PRL-owskich oraz rzecz jasna współczesnych, z III RP. Wśród tych, którzy związani są z II wojną, znaleźli się m.in. Gabszewicz, Iżycki, Jakubik, Pawlikowski, Rayski, Ujejski i Skalski. Wszystkie biografie są opracowane bardzo dokładnie, szczegółowo, z położeniem nacisku na konkretne daty w przebiegu służby i odznaczenia. Znajdziemy szereg informacji o życiu prywatnym danego lotnika - np. o rodzicach, żonie, dzieciach itp. Książka kosztuje ok. 40 zł i kupić ją można w księgarniach oraz na stronie wydawnictwa.

Życiorys Witolda Urbanowicza.

Dodałem życiorys pierwszego dowódcy dywizjonów 307 i 315 - Stanisława Pietraszkiewicza. W przyszłym tygodniu, zgodnie z zapowiedzią, będą Ludwik Paszkiewicz i Zdzisław Henneberg.

Dodałem tekst pt. "Polscy lotnicy w 112 Squadronie Rekinów". Zapraszam do lektury.

W rocznicę powstania strony - biografia Jana Zumbacha, opracowana W dużej mierze na podstawie autobiografii tegoż lotnika pt. "Ostatnia walka" (do kupienia w Oficynie Wydawniczej ECHO).

Dodałem biografię Mirosława Fericia, myśliwca 111 eskadry i 303 dywizjonu. W najlbiższych tygodniach na stronie będą pojawiać się biografie najwybitniejszych lotników 303 dywizjonu.

Uwaga! Mimo że dzisiaj mamy "Prima Aprilis", to zapewniam, że dzisiejszy artykuł nie jest zmyślony. Otóż jego tematem są losy myśliwca Bf 109, który z szachownicą na kadłubie parokrotnie pojawił się nad włoskim niebem... Zapraszam do lektury.

Dodałem krótki, ilustrowany fotografiami tekst o Mustangach III dowódców 133 Skrzydła - Skalskiego, Zumbacha, Nowierskiego, Rolskiego.

Na podstawie książki, o której wspominałem tydzień temu, opracowałem biografię jej autora - Mieczysława Stachiewicza.

Dodałem życiorysy asa Witolda Łokuciewskiego oraz Józefa Warońskiego, pilota 31 eskadry rozpoznawczej i 301 dywizjonu. Ogółem na stronie znajduje się już 30 życiorysów polskich lotników różnych specjalności.

Niedawno w sprzedaży pojawiły się wspomnienia pilota 301 dywizjonu, Mieczysława Stachiewicza. Książkę zamówić można przez Internet - szczegóły na stronach Oficyny Wydawniczej Adiutor.

Dzisiaj krótka biografia kpt. Jerzego Zaremby, dowódcy 131 eskadry myśliwskiej i 306 Dywizjonu "Poznańskiego".

Dodałem krótki życiorys kpt. Zbigniewa Moszyńskiego.

W dziale RAF 1940-1945 wylądował wykaz odznaczeń nadanych lotnikom PSP na Zachodzie. Przy niektórych odznaczeniach są też listy z nazwiskami odznaczonych, w tym także kawalerów Orderu Wojennego Virtuti Militari (ponad 1150 nazwisk) - pełną listę otrzymałem dzięki uprzejmości Pana Zenona Dudka.

Dodałem życiorys Tadeusza Nowierskiego - brakuje w nim niestety szczegółowych danych odnośnie dwóch uszkodzonych przez Nowierskiego samolotów.

Dodałem biografię Jerzego Bajana - drugiego polskiego oficera łącznikowego w Fighter Command, w praktyce - dowódcy polskich dyonów myśliwskich w Anglii.

Zmieniłem tło na stronach z artykułami, co powinno ułatwić czytanie. Poprawiłem też życiorysy S. Skarżyńskiego i W. Gnysia.

Dodana jest biografia Władysława Gnysia, pilota, który zestrzelił jako pierwszy niemiecki samolot 1 września 1939 r.

Ze dostępem do strony obecnie mogą występować przejściowe problemy. W razie awarii proszę o cierpliwość i odwiedzenie strony za dwie-trzy godziny.

Umieściłem link do księgi gości - kto chce, niechaj się wpisuje.

Dodałem biografię Jerzego Damsza, nocnego myśliwca i dowódcy 307 Dywizjonu "Nocnych Puchaczy" (opracowaną na podstawie autobiografii lotnika - "Lwowskie Puchacze").

W biografiach artykuł o Aleksandrze Danielaku, który walczył zarówno w kampanii wrześniowej (strzelec w 212 eskadrze), jak i w latach 1944-1945 w 2 Pułku Nocnych Bombowców "Kraków".

Dodałem życiorys Kazimierza Wünsche (pilota myśliwskiego; był także kpt. naw. Kazimierz Wünsche z 1586 eskadry). Razem na stronie umieszczonych jest równo 20 biografii i będzie ich oczywiście przybywać.

Do działu z biografiami wrzuciłem artykuł o ppor. Janie Dzwonku (Janie Jasińskim); w dziale o wrześniu 1939 r. wylądował krótki tekst o samolocie tegoż pilota.

Dzisiaj, jak wydaje mi się, uzupełniam stronę o coś interesującego - biografię jednego z najlepszych, a zarazem mało znanych polskich asów - Stanisława Brzeskiego (pilota m.in. 152 eskadry, 302 oraz 303 dywizjonu). Przypominam ponadto, że o tym pilocie i jego kraksie z dnia 4 września 1939 r. przeczytać można bardziej szczegółowo w dziale "Wrzesień".

W dziale z biografiami umieściłem krótki tekst dotyczący por. pil. Stefana Okrzei, pilota 112 eskadry, który poległ 5 września 1939 r. w walce z bombowcami.

Dzisiaj kolejna biografia, Adolfa Pietrasiaka - jednego z polskich asów (7 i 1/2 zwycięstw pewnych).

Wrzuciłem życiorys Antoniego Majcherczyka - pilota Wellingtona, potem także oblatywacza w angielskim AAEE (tym razem biografia jest niestety niezbyt obszerna...).

Dokładnie 59 lat temu polscy myśliwcy stoczyli ostatnią z wielkich bitew powietrznych - bitwę nad Gandawą. W walce brało udział ponad 60 samolotów, a Polacy zestrzelili 19 samolotów wroga. Zapraszam do zapoznania się z artykułem, który przygotowałem na tę okazję.

Dodałem biografie dwóch znakomitych pilotów Polskich Sił Powietrznych - Bolesława Orlińskiego oraz Eugeniusza Horbaczewskiego.

Dodałem dalsze dane na temat 2 PNB i 3 PLSz (dowódcy, lotniska, samoloty, polegli).

Zająłem się ostatnio lotnicwem polskim na wschodzie. Na początek lista lotników, zwycięstwa, straty, dowódcy, lotniska, sprzęt i galeria z 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego "Warszawa".

Do działu z biografiami wrzuciłem Bohdana Arcta - dowódcy 316 dyonu oraz znakomitego literata.

Dodałem życiorys ppłk. pil. Adama Kowalczyka, dowódcy Dyonu Myśliwskiego IV/1 oraz dywizjonów 300 i 303.

Dodałem artykuł o por. pil. Arsenie Cebrzyńskim.

Poprawiłem zdjęcia polskich asów (m.in. parę zdjęć lepszej jakości) i dodałem fotografię Bolesława Własnowolskiego. Teraz w dziale "Galerie zdjęć" obejrzeć można wszystkich najskuteczniejszych pilotów polskiego lotnictwa. Zapraszam.

Dodałem dość obszerną biografię Bronisława Malinowskiego, pilota PFT i 302 dyonu. Jest to już trzecia biografia lotnika Polish Fighting Team na stronie, teraz będę starał się pisać właśnie o pilotach z PFT (w najbliższym czasie Bohdan Arct, potem Tadeusz Rolski, "Dziubek" Horbaczewski...). Zapraszam do lektury!

Dodałem indywidualną listę zwycięstw polskich pilotów myśliwskich (tzw. listę Bajana) - obejrzeć można klikając link w menu obok ("Ostatnio dodane") albo w dziale "RAF 1940-1945".

Dodałem biogram Witolda Jaroszyka, pilota bombowego.

W dziale z biografiami umieściłem biografię Stanisława Skarżyńskiego, kim był, nie muszę mówić. Nie wszyscy jednak wiedzą, że zginął on podczas misji bojowej (bombardowanie Bremy). Zapraszam do zapoznania się z artykułem.

Uporządkowałem dane dotyczące służby polskich lotników w lotnictwie USA. Obecny tam jeden artykuł podzieliłem na dwa - dotyczący 61 Fighter Squadron i innych jednostek. Sporządziłem też tabelkę z datami i typami zestrzelonych samolotów (wreszcie znalazłem dokładne dane dotyczące Wacława Sobańskiego!). Uzupełniłem także galerię.

Dodałem życiorys Benedykta Dąbrowskiego. Był on lotnikiem 114 eskadry i niestety, będąc ciężko rannym nie zdołał przedostać się na zachód Europy; niemniej jednak jako żołnierz AK walczył w polskim Podziemiu. Zapraszam więc do lektury.

Wrzuciłem (dział "Wrzesień 1939") ciekawy moim zdaniem artykuł na temat pewnego samolotu i jego pilota, kpr. Stanisława Brzeskiego - późniejszego asa. Artykuł dokumentują zdjęcia oraz mapka.

Zmieniłem ponadto sposób otwierania zdjęć w nowym oknie - teraz można otworzyć kilka okienek na raz, a kliknięcie na obrazek powoduje zamknięcie okna. Działa to na razie tylko w paru galeriach, ale wkrótce poprawię wszystkie strony.

W życiorysach umieszczony został kolejny artykuł, tym razem o raczej dobrze znanym Wacławie Królu.

Króciutka notka na temat sierż. Bronisława Godlewskiego - strzelca na Wellingtonie, który w walce z Bf 110 stracił obie ręcę...

Dodałem życiorys jednego z najskuteczniejszych polskich myśliwców, Jana Falkowskiego.

Dodałem życiorys Mieczysława Wyszkowskiego - znakomitego myśliwca, pilota PLL LOT, a także pisarza.

Utworzyłem nowy dział "Biografie polskich lotników". Jako pierwszą umieściłem tam artykuł dotyczący Czesława Główczyńskiego, asa myśliwskiego, który zestrzelił 3 i 1/2 samolotu niemieckiego latając na powolnych P.7. Jutro wrzucę jeszcze biografię Mieczysława Wyszkowskiego, a w najbliższych tygodniach - Stanisława Skarżyńskiego, Wacława Króla oraz Jana Falkowskiego.

Dzięki uprzejmości Administratora serwera, na którym jest strona, dostałem drugą domenę - polishairforce.biskupin.wroc.pl :-).

Powstanie strony (do czerwca informacje o aktualnościach nie były umieszczane).